Około 1/3 ogólnej powierzchni Poznania stanowią użytki rolne.

Zmiany w stanie i strukturze użytków rolnych

W strukturze obszarowej indywidualnych gospodarstw rolnych dominują gospodarstwa do 2 ha (43,6%).

Pełna struktura obszarowa gospodarstw rolnych przedstawia się następująco:

  • do 2 ha – 313 gospodarstw (43,6% ogółu gospodarstw);
  • od 2 ha do 5 ha – 243 gospodarstwa (33,8%);
  • od 5 ha do 15 ha – 111 gospodarstw (15,5%);
  • powyżej 15 ha – 51 gospodarstw (7,1%).

Powierzchnia użytków rolnych
Użytki rolne Powierzchnia (ha) Udział %
ogółem
z tego:
7694 100
osoby fizyczne 4109 53,4
źródło: Zarząd Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ

W strukturze użytków rolnych, podobnie jak w latach poprzednich, dominującą pozycję zajmują grunty orne.

Struktura użytków rolnych
Użytki rolne Powierzchnia (ha) Udział%

ogółem

w tym:

7694 100
grunty orne 6298 81,9
sady 207 2,7
łąki 672 8,7
pastwiska 363 4,7
źródło: Zarząd Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ

Produkcja roślinna i ogrodnicza

Osiągnięte w 2021 r. efekty gospodarcze rolnictwa uwarunkowane były przede wszystkim czynnikami klimatycznymi, a także wymogami gospodarki rynkowej.

Zmiany w strukturze zasiewów wg siedziby osoby użytkującej
Powierzchnia zasiewów ha Udział %
ogółem
w tym:
5988 100
zbożowe 4780 79,9
ziemniaki 140 2,3
przemysłowe 1000 16,7
pastewne 60 1,0
pozostałe uprawy 7,5 0,1
źródło: UMP

Warunki agrometeorologiczne zimą 2020/2021

Siewy zbóż ozimych jesienią 2020 roku przeprowadzano w optymalnych terminach agrotechnicznych. Do końca drugiej dekady października siewy zakończono. Temperatura powietrza w listopadzie podtrzymywała wegetację i stwarzała dobre warunki dla wzrostu i rozwoju późno zasianych ozimin, a zachowane optymalne terminy agrotechniczne wysiewu w listopadzie pozwalały na dobre ich krzewienie. Oziminy w grudniu były dobrze wyrośnięte i rozkrzewione.

Przebieg pogody w styczniu i w lutym, nie stwarzał na ogół większego zagrożenia dla zimujących roślin. Występująca w tym czasie na obszarze kraju pokrywa śnieżna dostatecznie chroniła oziminy przed szkodliwym wpływem niskich temperatur powietrza i obniżeniem się temperatury gleby na głębokości węzła krzewienia.

Na początku okresu wegetacyjnego potrzeby wodne roślin były w pełni zaspokojone. Pod koniec marca 2021 r. korzystne warunki agrometeorologiczne umożliwiły wykonywanie pierwszych wiosennych prac polowych.

Rozpoczęte w drugiej dekadzie sierpnia 2020 r. siewy rzepaku ozimego zakończono w pierwszej dekadzie września. Przebieg warunków pogodowych w okresie jesieni sprzyjał kiełkowaniu ziarna i wschodom roślin rzepaku. Zima nie spowodowała większych strat w zasiewach rzepaku.

Sadzenie ziemniaków przeznaczonych na wczesny zbiór rejonami rozpoczęto w marcu 2021 r. Większość plantacji (przeznaczonych na późniejszy zbiór) zostało zasadzonych w drugiej połowie kwietnia. Warunki wegetacji – od posadzenia do końca maja 2021 r. były niezbyt korzystne dla upraw ziemniaka. Chłodna pogoda z przymrozkami i niedoborem opadów deszczu spowodowała, że wschody roślin były nierównomierne i wydłużone w czasie. Występujące od drugiej połowy maja 2021 r. opady deszczu poprawiły stan plantacji ziemniaków.

Rozpoczęte pod koniec marca 2021 r. siewy buraków cukrowych powszechnie prowadzono w drugiej i trzeciej dekadzie kwietnia. Z uwagi na wiosenne chłody (zwłaszcza noce z przymrozkami), wschody roślin były opóźnione, powolne i niewyrównane. Utrudnione było też terminowe wykonywanie prac pielęgnacyjnych i zabiegów odchwaszczających. Opady deszczu w drugiej połowie maja i w czerwcu 2021 r. poprawiły stan plantacji i sprzyjały na ogół właściwemu wzrostowi roślin. Ogólnie, jednak, w połowie lipca 2021 r. stan plantacji buraków cukrowych był dobry, a wegetacja dość dynamiczna.

Z uwagi na niskie temperatury i częste opady deszczu, siewy warzyw do gruntu rozpoczęły się z opóźnieniem wynoszącym od dwóch do trzech tygodni i były rozciągnięte w czasie. Wschody roślin również były opóźnione i nierównomierne, co sprzyjało rozwojowi chwastów.

W wyniku licznych, miejscami intensywnych opadów deszczu na początku okresu wegetacyjnego, nadmiernie uwilgotniona gleba utrudniała terminowe wykonywanie niezbędnych zabiegów agrotechnicznych.

Pod koniec maja i na początku czerwca 2021 r., temperatury powietrza znacznie wzrosły, a zasoby wody zgromadzonej w glebie zaczęły się wyczerpywać. Zwiększyła się również presja ze strony szkodników i chorób grzybowych. W konsekwencji pogorszeniu mogła ulec wartość handlowa plonów.

W bieżącym sezonie przewiduje się wyższe plonowanie większości gatunków owoców z drzew i krzewów owocowych. Obniżyła się natomiast, w relacji do lat ubiegłych, powierzchnia ich upraw.

Obfita pokrywa śnieżna, która utrzymywała się na przeważającym obszarze kraju, skutecznie zabezpieczyła większość plantacji przed negatywnym wpływem mrozów występujących pod koniec 2020 i na początku 2021 r.

Sporadyczne problemy z przemarzaniem miały charakter lokalny i dotyczyły przeważnie młodych nasadzeń. Topniejący śnieg istotnie wzbogacił zasoby wody zgromadzone w glebie, dzięki czemu rośliny przeważnie rozpoczynały okres wegetacji dobrej kondycji.

Rozwojowi roślin nie sprzyjały warunki pogodowe w marcu i kwietniu 2021 r. Temperatury w tych miesiącach były niskie, a w wielu regionach kraju występowały częste opady deszczu. W konsekwencji spowolniony został rozwój pąków kwiatowych, co jednak uchroniło je przed przymrozkami.

W związku z niekorzystnymi warunkami pogodowymi, skróceniu uległ okres kwitnienia roślin, a obloty zapylaczy były w trakcie jego trwania znacznie ograniczone. Ocenia się, że zawiązywanie owoców było słabsze niż przed rokiem, ale wystarczające do osiągnięcia dobrego plonu.

Warunki dla optymalnego rozwoju upraw sadowniczych znacząco poprawiły się w czerwcu i lipcu 2021 r., a wysokie temperatury sprzyjały zwiększaniu się masy owoców.

Plony podstawowych upraw
Plony podstawowych upraw 2020 (q/ha) 2021 (q/ha)
zbożowe 38 51
ziemniaki 180 140
rzepak 20 20
buraki cukrowe 100 120
źródło: UMP

Melioracje

W 2021 r. przeprowadzono prace konserwacyjne, modernizacyjne oraz remonty rowów i cieków w Poznaniu. Powyższe działania prowadzono na terenach rolniczych znajdujących się w rejonach: Spławia, Moraska, Starołęki, Głuszyny, Żegrza i Kotowa.

Wydarzenia i programy realizowane w 2021 r. przez Miasto Poznań

W 2021 r. zorganizowano:

  • Konkurs „Zielony Poznań” – do rywalizacji w 28. edycji konkursu zgłoszono 2612 obiektów: 1501 w kategorii działki na terenach Rodzinnych Ogrodów Działkowych, 465 – w kategorii ogrody przydomowe, 426 – w kategorii balkony, tarasy, loggie i okna, 207 – w kategorii zieleńce, kwietniki osiedlowe, zakładowe, szkolne, 13 – w kategorii pasy zieleni oraz jeden obiekt w kategorii zielone dachy; przyznano 14 tytułów laureata oraz 5 wyróżnień;
  • Konkurs na „Najładniejszy wianek dożynkowy” – rywalizacja w 2. edycji konkursu została rozstrzygnięta w parku Wilsona, gdzie uczestnicy tworzyli wieńce z wcześniej zebranych roślin.

W 2021 r. kontynuowano realizację programu „Poznań dla pszczół”. W ramach akcji „Stołówka dla fifnych owadów” 37 hotelików wraz z „Tytkami dobroci dla owadów” – torebkami z nasionami pyłko- i nektarodajnymi – trafiło do przedszkoli i szkół podstawowych, które zgłosiły chęć udziału w akcji. Szkołom przekazano także krótki film edukacyjny o tematyce związanej z życiem owadów zapylających oraz ich znaczeniem we współczesnym świecie dla przyrody i dla człowieka.

W Poznaniu powstaną stołówki dla owadów zapylaczy
Na zdjęciu stołówka dla owdów zapylaczy
arch. UMP

Posadowiono trzecią Pasiekę Miejską, tym razem na terenach należących do Term Maltańskich.

Trzecia Pasieka Miejska – na terenie Term Maltańskich
Na zdjęciu ule na łące na Malcie
arch. UMP

Zorganizowano konkurs plastyczny pn. „O przygodach fifnej pszczółki”, na który zgłoszonych zostało 319 prac plastycznych. Wyniki konkursu ogłoszono 20 maja, w Światowy Dzień Pszczół.

Plakat konkursu “O przygodach fifnej pszczółki”
Plakat konkursu "O przygodach fifnej pszczółki"
arch. UMP (fot. pixabay.com)

20 maja rozdano poznaniakom 2,5 tys. doniczek z kwiatami miododajnymi oraz publikację inspirującą do zakładania stołówek dla owadów.

Z okazji „Wielkiego Dnia Pszczół” przygotowano we współpracy z Ogrodem Botanicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetem Przyrodniczym w Poznaniu; Palmiarnią Poznańską; Polskim Towarzystwem Entomologicznym oraz Poznańskim Centrum Świadczeń – Centrum Inicjatyw Rodzinnych kilka interesujących i inspirujących propozycji w ramach realizacji projektu „Poznań dla pszczół”.

Plakat Wielkiego Dnia Pszczół 2021
Logo Wielkiego Dnia Pszczół 2021
arch. UMP

W Ogrodzie Botanicznym została przygotowana wystawa poświęcona owadom zapylającym oraz gra terenowa „Z kwiatka na kwiatek” dla rodzin z dziećmi.

W Palmiarni Poznańskiej przygotowano dwie wystawy – jedną poświęconą pszczołom egzotycznym, a drugą, która była graficzną odpowiedzią studentów Pracowni Znaku i Identyfikacji na tematy związane z rolą jaką odgrywają pszczoły w życiu na naszej Planecie.

6 sierpnia na przystankach tramwajowych stanęły donice z sadzonkami kwiatów miododajnych, które było można otrzymać, odpowiadając na proste pytanie dot. pszczół i projektu „Poznań dla pszczół”.
W listopadzie została wydana publikacja „Pszczoły wokół nas” opisująca rolę tych owadów w przyrodzie i dla człowieka, a także znaczenie usługi ekosystemowej, jaką jest zapylanie.

Światowy Dzień Pszczół w Poznaniu
Na zdjęciu stoisko z kwiatami i plakat Światowego Dnia Pszczół
arch. UMP

Ze względu na pandemię COVID-19 cześć spotkań zostało przeniesionych do przestrzeni internetowej, min. zaproszono na spotkanie online w Miejskiej Pasiece na poznańskiej Cytadeli oraz do wzięcia udziału w specjalnej odsłonie projektu „Czytam i Czuję”.