Gospodarka nieruchomościami obejmowała zagadnienia administracyjne, prawne, organizacyjne, eksploatacyjne i ekonomiczne związane z zarządzaniem i dysponowaniem nieruchomościami Miasta Poznania i Skarbu Państwa w oparciu o prawne formy przewidziane w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami oraz ustawie z 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny oraz opracowywanie. Sprowadzała się do prowadzenie polityki racjonalnego wykorzystania mienia, szeregu regulacji i zmian własności sposobu użytkowania tych nieruchomości na terenie miasta. Zrealizowane działania dotyczyły spraw w poszczególnych grupach tematycznych.
Aktywizacja terenów nadrzecznych
W warunkach trudnej sytuacji na świecie i w kraju oraz zagrożeń związanych z pandemią koronawirusa konsekwentnie realizowane były projekty związane z aktywizacją terenów nadrzecznych.
W 2020 r. zawarto dwie kolejne umowy na dzierżawę nieruchomości w sąsiedztwie rzeki Warty. Jedną z nich jest umowa na najem nieruchomości zabudowanej budynkiem zaplecza socjalnego przystani jachtowej z możliwością prowadzenia działalności gastronomicznej wraz z terenem do zagospodarowania na cel rekreacyjny. Dzierżawa ta skierowana jest do użytkowników przystani jachtowej. Jednakże przez to, że zaplecze posiada również część gastronomiczną, korzystać z nowej infrastruktury będą mogli również mieszkańcy miasta oraz turyści niezwiązani ze środowiskiem wodnym. Dzięki aktywności partnerów prywatnych mieszkańcy uzyskali dostęp do usług gastronomicznych, kulturalnych i sportowych.
Nadal trwa także przygotowanie dokumentacji projektowej dla inwestycji polegającej na budowie przystani jachtowej jako kolejnego kroku do powstania na terenie Poznania całorocznej przystani jachtowej oraz nurtowej.
W ramach Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego ukończona została budowa wolno stojącej ścianki wspinaczkowej i strefy do slackline, której otwarcie nastąpiło w lipcu 2020 r.
Ścianka wspinaczkowa nad Wartą
arch. UMP
Kolejny rok nad rzeką funkcjonowała wypożyczalnia sprzętu wodnego.
Przy współpracy różnych jednostek i instytucji zorganizowano szereg działań o charakterze edukacji ekologicznej, w ramach których odbyły się takie działania, jak: program rekreacyjno-edukacyjny, zajęcia na plażach miejskich, akcja „DNO NIE-dla butelek III”, „Akcja zbierania niedopałków i kapsli przy moście Rocha”, program „Trzymaj czystą Wartę II”, program „VI Sprzątanie Brzegów Warty od źródeł do ujścia 2020” oraz wydarzenie „Aktywna Warta”.
Grafika promocyjna wydarzenia Aktywna Warta
arch. UMP
Znaczna część zasobów zarówno finansowych, jak i organizacyjnych związanych z realizacją programu strategicznego „Rzeka w mieście” dedykowana została działaniom związanym z utrzymaniem porządku. Dzięki nim tereny nadrzeczne objęte są stałym utrzymaniem czystości oraz cyklicznym wykaszaniem traw. Na realizację zadania w 2020 r. wydatkowano kwotę 507,2 tys. zł.
Ponadto na terenach nadrzecznych znajdują się kontenery umożliwiające segregację odpadów oraz pojemniki na żar mające zapobiegać pożarom kontenerów na odpady.
Kolejny sezon działały także strefy dozwolonego spożywania alkoholu nad rzeką Wartą.
Realizowane inwestycje i projekty
W 2002 r. prowadzono budowę kompleksu ogródków działkowych. Realizacja robót budowlanych dotyczących budowy kompleksu ogródków działkowych wraz z domem działkowca, ogólnodostępnym sanitariatem, miejscami parkingowymi i infrastrukturą techniczną obejmowała pierwszy etap projektu przy ul. Przy Lotnisku. Zakończenie prac zaplanowane jest na koniec kwietnia 2021 r.
W 2020 r. zrealizowano dwa projekty z Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego 2020:
- Pielęgnujmy marzenia – Termomodernizacja i wymiana opraw oświetleniowych wraz z instalacją w budynkach Piątkowskiej Szkoły Społecznej przy ul. Stróżyńskiego 16 w Poznaniu;
- Budowa placu zabaw przy ul. Kutnowskiej – w ramach projektu wykonano rozbiórkę budynku po byłym przedszkolu i kotłowni przy ul. Płockiej 4.
Kontynuowano dwa projekty z Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego 2018:
- budowa ścianki wspinaczkowej przy Wartostradzie; ścianka jest ogólnodostępnym obiektem sportowym umożliwiającym uprawianie amatorskiej wspinaczki; koszt budowy wyniósł 750 tys. zł;
- Olimpia dla kultury i edukacji – opracowano dokumentację projektową wielobranżową i wykonano roboty budowlane w zakresie modernizacji: pomieszczenia węzła, instalacji wentylacji węzła cieplnego i rozdzielni, instalacji zasilania węzła cieplnego, instalacji elektrycznej i teletechnicznej, instalacji grzewczej.
Komunalizacja mienia
Komunalizacja mienia przeprowadzona została w oparciu o przepisy:
- ustawy z 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.);
- ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2018 r., poz. 91 ze zm.)
- ustawy z 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 ze zm.).
Nabycie nieruchomości Skarbu Państwa na rzecz Miasta Poznania nastąpiło na podstawie decyzji Wojewody Wielkopolskiego. Decyzje te stanowią podstawę do ujawnienia prawa własności w księgach wieczystych. W 2020 r. Wojewoda Wielkopolski wydał decyzje obejmujące nabycie 127 działek o łącznej powierzchni 31,0729 ha.
Zasób obiektów komunalnych
| Grupa inwentaryzacyjna | Obiekty komunalne | Obiekty komunalne | ||
| Stan na 31 grudnia 2019 r. | Stan na 31 grudnia 2020 r. | |||
| Liczba działek | Pow. w m2 | Liczba działek | Pow. w m2 | |
| Budynki komunalne | 3 092 | 6 362 722 | 3 092 | 6 362 722 |
| Przedszkola | 597 | 262 986 | 597 | 262 986 |
| Grunty | 30 895 | 105 501 630 | 30 981 | 105 712 935 |
| Obiekty kultury | 14 | 7 305 | 14 | 7 305 |
| Przedsiębiorstwa | 173 | 508 100 | 173 | 508 100 |
| POSIR | 37 | 768 100 | 37 | 768 100 |
| ZOZ | 439 | 59 558 | 439 | 59 558 |
| Komunalizacja na rzecz Miasta Poznania na prawach powiatu | 1 488 | 3 550 127 | 1 529 | 3 649 551 |
| Grunty rolne | 107 | 1 616 622 | 107 | 1 616 622 |
| Razem | 36 842 | 118 637 150 | 36 969 | 118 947 879 |
źródło: UMP
Formy, zakres i efekty udostępniania nieruchomości
Udostępnianie nieruchomości Miasta Poznania lub Skarbu Państwa pod budowę urządzeń przesyłowych
W 2020 r. wpłynęło 216 wniosków dotyczących budowy urządzeń przesyłowych. W wyniku pozytywnego rozpatrzenia wniosków o udostępnienie nieruchomości miejskich i Skarbu Państwa wydano 137 promes zawarcia umów najmu. Przygotowano 5 wykazów nieruchomości przeznaczonych do najmu pod realizację urządzeń przesyłowych, zawierających łącznie 62 pozycje. W 2020 r. zawarto 56 umów najmu na czas budowy urządzeń przesyłowych na łączną powierzchnię 11 280,00 m2, o łącznym czynszu najmu wynoszącym 92,3 tys. zł netto, oraz 52 umowy najmu pod lokalizację urządzeń przesyłowych o łącznej długości 657 mb (urządzenia liniowe) i pow. 611 m2 (urządzenia kubaturowe) i łącznym czynszu rocznym wynoszącym 62,7 tys. zł netto. Ponadto na podstawie umowy sprzedaży infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej zawartej 16 marca 2020 r. spółka Aquanet SA zapłaciła Miastu Poznań za infrastrukturę techniczną, tj. sieci wodociągowe, kanalizacji sanitarnej oraz przyłącza, kwotę w wysokości 22,3 mln zł netto.
Dzierżawy i użyczenia nieruchomości komunalnych
W 2020 r. zostało zawartych 435 umów dzierżawy/najmu na czas oznaczony do lat 3 lub na czas nieoznaczony albo oznaczony dłuższy niż 3 lata. W 2020 r. nie zawarto umowy z podmiotem wyłonionym w drodze konkursu na wysokość stawki czynszu. Natomiast 72 spośród zawartych umów dzierżawy były to umowy na czas oznaczony do 3 miesięcy. Rozwiązano z różnych przyczyn (w tym w związku z niepłaceniem czynszu, powierzeniem nieruchomości innej miejskiej jednostce, brakiem zainteresowania dzierżawcy/najemcy dalszą dzierżawą/najmem, sprzedażą przez dzierżawcę/najemcę osobie trzeciej roszczenia o zwrot równowartości poczynionych na gruncie nakładów, np. w postaci garażu czy pawilonu handlowego) i wygaszono (z powodu orzeczenia zwrotu nieruchomości na rzecz poprzedniego właściciela lub jego spadkobierców lub z powodu zgonu dzierżawcy/najemcy będącego osobą fizyczną albo ustania bytu prawnego dzierżawcy/najemcy będącego osobą prawną) łącznie 226 umów. Ponadto zawarto 1 umowę użyczenia gruntu komunalnego.
Wprowadzono nowe stawki czynszu dla wynajmujących garaż, co spowodowało, że w 2020 r. przeprowadzono aktualizację stawek czynszu za dzierżawę/najem gruntów komunalnych na cel garażowy w 2,7 tys. umowach.
W ciągu 2020 r. zwiększyła się liczba zawartych umów dzierżawy i powierzchni objętych tymi umowami.
Na dzień 31 grudnia 2020 r. liczba zawartych i obowiązujących umów dzierżawy wynosiła 5858 na powierzchnię gruntu 660,9 ha (6 608 776 m2, nie wliczając umowy zawartej w 2013 r. z Zarządem Komunalnych Zasobów Lokalowych Sp. z o.o. obejmującej nieruchomości zabudowane i niezabudowane na łączną powierzchnię 2 265 291,70 m2).
Zmiany w zakresie dzierżawy gruntów komunalnych
| Wyszczególnienie | 2019 | 2020 |
| Liczba złożonych wniosków o wydzierżawienie gruntu | 538 | 716 |
| Liczba zawartych umów | 259 | 435 |
| Łączna powierzchnia terenu dla zawartych umów (m2) | 286 949 | 443 965 |
| Liczba umów rozwiązanych | 442 | 226 |
| Liczba negatywnie załatwionych spraw | 68 | 73 |
| Ilość wydanych promes dot. zawarcia umowy dzierżawy | 8 | 24 |
| Liczba zawartych umów użyczenia | 8 | 1 |
| Liczba zleceń na wystawienie rachunków za bezumowne korzystanie z gruntu | 564 | 512 |
| Liczba wezwań o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z gruntu komunalnego bez tytułu prawnego | 98 | 77 |
| Liczba obowiązujących umów dzierżawy ogółem | 5 649 | 5 858 |
| Liczba zaktualizowanych umów dzierżawy, w których zaktualizowano stawkę czynszu | 0 | 2 700 |
źródło: UMP
Aktualizacja opłat oraz stawki procentowej z tytułu użytkowania wieczystego gruntów oraz udzielanie bonifikat od jednorazowego wniesienia opłaty przekształceniowej
W zakresie dotyczącym nieruchomości stanowiących własność Miasta Poznania
W ramach zadania aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących własność Miasta Poznania w 2020 r. wysłano do 323 podmiotów oferty zmiany stawki procentowej. Natomiast w związku ze zmianą użytkownika wieczystego w ramach wtórnego obrotu rynkowego wysłano 962 informacje o wysokości opłaty rocznej.
Udzielano bonifikat od jednorazowego wniesienia opłaty przekształceniowej. W tym zakresie rozpatrzonych zostało 7 tys. wniosków, wysłano 6,5 tys. zaświadczeń o wniesieniu opłaty jednorazowej, stanowiących podstawę wykreślenia ograniczeń z działu III ksiąg wieczystych.
W zakresie dotyczącym nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa
W ramach zadania aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa w 2020 r. wysłano do 261 podmiotów oferty zmiany stawki procentowej. Natomiast w związku ze zmianą użytkownika wieczystego w ramach wtórnego obrotu rynkowego wysłano 115 informacji o wysokości opłaty rocznej.
Udzielono bonifikaty od jednorazowego wniesienia opłaty przekształceniowej. W tym zakresie rozpatrzonych zostało 2,9 tys. wniosków, wysłano 1,6 tys. zaświadczeń o wniesieniu opłaty jednorazowej, stanowiących podstawę wykreślenia ograniczeń z działu III ksiąg wieczystych.
Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości
Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości stanowiących własność Miasta Poznania na podstawie przepisów ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości
W zakresie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w zakresie nieruchomości Miasta Poznania wydano: 1 decyzję w sprawie przekształcenia, 5 decyzji o umorzeniu postępowania w sprawie przekształcenia, 42 postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania o przekształceniu. W 15 przypadkach wezwano do uzupełnienia braków formalnych.
Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości stanowiących własność Miasta Poznania na podstawie przepisów ustawy z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów
W 2020 r. złożono 787 wniosków o wydanie zaświadczenia o przekształceniu. Wydano 7700 zaświadczeń o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 2040). Wydano 37 postanowień o odmowie wydania zaświadczenia. Skierowano do stron 2000 zapytań w zakresie sposobu wykorzystania nieruchomości lokalowych w celu ustalenia, czy przy przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności z mocy prawa zachodzić będzie pomoc publiczna.
Liczba zaświadczeń wydanych w 2020 r. jest mniejsza w porównaniu do liczby zaświadczeń wydanych w 2019 r. z uwagi na ograniczenie liczby pracowników wykonujących przedmiotowe zadanie w godzinach nadliczbowych w 2020 r. w porównaniu z 2019 r. oraz istotną absencję pracowników związaną z sytuacją epidemiologiczną panującą w kraju.
Przekształcenie prawa użytkowania w prawo własności nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa na podstawie przepisów ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości
W 2020 r. Prezydent Miasta Poznania, wykonując zadania z zakresu administracji rządowej, wydał 1 decyzję o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Nie złożono odwołania do Wojewody Wielkopolskiego. Sporządzono 2 operaty szacunkowe celem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.
Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa na podstawie przepisów ustawy z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów
W 2020 r. wydano 4500 zaświadczeń o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 2040).
Liczba zaświadczeń wydanych w 2020 r. jest mniejsza w porównaniu do liczby zaświadczeń wydanych w 2019 r. z uwagi na ograniczenie liczby pracowników wykonujących przedmiotowe zadanie w godzinach nadliczbowych 2020 r. w porównaniu z 2019 r. oraz istotną absencją pracowników związaną z sytuacją epidemiologiczną panującą w kraju.