Działania z zakresu profilaktyki i wsparcia osób dotkniętych uzależnieniami od alkoholu i narkotyków oraz innych środków odurzających Miasto Poznań realizowało w ramach „Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Poznaniu na 2021 r.”
Liczba osób uzależnionych od alkoholu i innych środków psychoaktywnych
Według szacunkowych danych z „Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Poznaniu na 2021 r.”, w 2021 r. w Poznaniu uzależnionych od alkoholu mogło być ok. 10,6 tys. osób, a osób pijących szkodliwie oraz ryzykownie mogło być od 26,4 tys. osób do 37 tys. W grupie osób najbardziej narażonych na negatywne skutki alkoholizmu znajdują się też ludzie żyjący w najbliższym otoczeniu alkoholika, czyli dzieci, partnerzy życiowi, rodzice. Według szacunków mogło to być ponad 42 tys. osób.
Z powodu uzależnienia od alkoholu, według danych Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, w 2020 r. (najnowsze dostępne dane) leczyło się w Poznaniu ok. 4,5 tys. osób, w tym blisko 0,9 tys. – po raz pierwszy. Problem uzależniania od alkoholu najczęściej dotyczył mężczyzn, którzy stanowili 65,7% ogółu leczonych.
Z powodu nadużywania substancji psychoaktywnych, według danych Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, w 2020 r. (najnowsze dostępne dane) w poznańskich placówkach leczyło się 2,3 tys. osób, w tym ponad 0,5 tys. – po raz pierwszy. Problem uzależniania od narkotyków i innych substancji odurzających najczęściej dotyczył mężczyzn, którzy stanowili 65,1% w ogólnej liczbie osób, które podjęły leczenie oraz ludzi w wieku 30-64 lat (61,6% wśród osób, które podjęły leczenie) i w wieku 19-29 lat (32,2%).
Profilaktyka i rozwiązywanie problemów związanych z uzależnieniami
Ograniczenie występowania negatywnych zjawisk, będących skutkiem nadużywania alkoholu lub innych środków psychoaktywnych, było głównym założeniem realizowanego przez Miasto Poznań „Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Poznaniu na 2021 r.” Działania podejmowane w ramach programu miały zapewnić poznaniankom i poznaniakom sprawny system profilaktyki i rozwiązywania problemów związanych z nadużywaniem alkoholu lub innych środków psychoaktywnych, poprzez następujące zadania:
- propagowanie wiedzy i kompetencji oraz promocję adekwatnych postaw społecznych w zakresie zapobiegania uzależnieniom;
- wdrażanie, realizowanie i upowszechnianie oferty programów profilaktycznych o naukowych podstawach lub o potwierdzonej skuteczności;
- zapewnienie dostępności do specjalistycznych świadczeń, usług oraz interwencji podejmowanych w celu poprawy jakości życia osób z kręgu problemów uzależnień;
- ograniczenie negatywnych dla zdrowia i życia rodzinnego oraz społecznego skutków ryzykownego i szkodliwego spożywania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych;
- doskonalenie systemu diagnozowania problemów uzależnień oraz planowania, monitorowania i kontrolowania realizacji programu.
Działania podjęte w ramach realizacji programu skierowane były m.in. do dzieci, młodzieży i osób z grup ryzyka, abstynentów, osób uzależnionych, rodzin – w których występował problem, osób współuzależnionych, ofiar przemocy, osób bezdomnych.
Na podjęte w 2021 r. przez Miasto Poznań przedsięwzięcia w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień od alkoholu wydatkowano 17,2 mln zł, a dotyczyły one m.in.:
- sfinansowania działalności Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (MKRPA), która przeprowadziła 331 spraw i wydała 721 postanowień w sprawie lokalizacji punktów sprzedaży napojów alkoholowych;
- dofinansowania na kwotę blisko 5 mln zł zadań publicznych realizowanych przez podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych, z którymi podpisano łącznie 55 umów; ponadto obowiązywało 13 umów wieloletnich;
- zlecenia funkcjonowania Ośrodka dla Osób Nietrzeźwych, który w 2021 r. przyjął 4,7 tys. osób;
- wsparcia zatrudnienia socjalnego osób uzależnionych od alkoholu lub zagrożonych uzależnieniem poprzez dofinansowanie na łączną kwotę 683,6 tys. zł działalności 4 Centrów Integracji Społecznej zapewniających 113 miejsc;
- zapewnienia funkcjonowania Ośrodka Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych i Poradni Leczenia Uzależnień Szpitala Miejskiego im. F. Raszei w Poznaniu; w 2021 r. w ośrodku przyjęto 386 osób, a w poradni udzielono 356 porad lekarskich oraz 1056 porad psychoterapeutycznych osobom uzależnionym i współuzależnionym;
- dofinansowania „Programu Wsparcia Specjalistycznego” realizowanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie; wsparciem objęto 312 rodzin, a ponadto z konsultacji lub działań dotyczących podnoszenia kompetencji opiekuńczo-wychowawczych skorzystało 101 rodzin, którym udzielono 2,2 tys. konsultacji, 3,7 tys. porad oraz przeprowadzono 874 spotkania;
- prowadzenia Hostelu „Drugi Dom” przez Miejskie Centrum Interwencji Kryzysowej; hostel zapewniał 15 miejsc dla osób uzależnionych i ich rodzin;
- działań integrujących psychoprofilaktykę z aktywnością sportową polegających na prowadzeniu zajęć sportowo-rekreacyjnych dla 18 tys. dzieci i młodzieży; w tym celu podpisano 135 umów na łączną kwotę 5,2 mln zł;
- realizacji programu „Sportowa młodość – trzeźwa przyszłość” przez Poznańskie Ośrodki Sportu i Rekreacji; z programu skorzystało 1,5 tys. uczennic i uczniów;
- realizacji programów profilaktyczno-terapeutycznych dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym przez Dom Dziecka nr 2 (30 dzieci) oraz Dom Dziecka nr 3 (28 dzieci);
- realizacji programu terapeutyczno-wychowawczego „Ostoja” dla 60 dzieci i młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym przez Centrum Wspierania Rozwoju Dzieci i Młodzieży „Klub”;
- realizacji programu „Wspomaganie rozwoju psychofizycznego dzieci z symptomami FASD, dzieci pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym oraz znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka uzależnienia od alkoholu” przez Centrum Wspierania Rodzin „Swoboda”; programem objęto 27 podopiecznych;
- przeprowadzenia interwencji w związku z nieprzestrzeganiem zapisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi przez Komendę Miejską Policji; wylegitymowano 8,1 tys. osób;
- zadań podejmowanych przez Straż Miejską Miasta Poznania polegających na zapewnieniu transportu dla ok. 700 osób w stanie upojenia alkoholowego m.in. do Ośrodka dla Osób Nietrzeźwych w Poznaniu; zapewnieniu porządku publicznego zakłócanego przez 500 osób oraz pomoc 100 osobom w kryzysie bezdomności;
- prowadzenia całodobowego telefonu zaufania dla osób z problemem alkoholowym, w tym Pomarańczowej i Niebieskiej Linii, przez Miejskie Centrum Interwencji Kryzysowej.
Działania Miasta Poznania, podjęte w 2021 r., związane z przeciwdziałaniem zjawisku narkomanii skierowano do ok. 8,4 tys. osób. Wydatkowano na ten cel ponad 0,9 mln zł, w ramach których zrealizowano:
- działania profilaktyczne, edukacyjne, informacyjne lub interwencyjne dla ok. 500 osób, dotyczące zażywania narkotyków i/lub innych substancji psychoaktywnych;
- szkolenia i/lub kampanię z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom od narkotyków i innych substancji psychoaktywnych dla ok. 250 osób;
- szkolenia, kampanie, działania profilaktyczne, informacyjne i interwencyjne skierowane do ok. 500 osób zagrożonych uzależnieniem i ich bliskich;
- „Dopalacze niszczą życie” – program Komendy Miejskiej Policji skierowany do ok. 2,5 tys. osób;
- prowadzenie punktu informacyjno-konsultacyjnego dla osób z problemem uzależnienia od narkotyków i innych substancji psychoaktywnych, z którego skorzystało ok. 200 osób;
- działalność profilaktyczną, organizację poradnictwa i pomocy specjalistycznej dla ok. 250 osób używających i nadużywających substancji psychoaktywnych oraz ich bliskich;
- wsparcie programów i działań skierowanych do osób zakażonych HIV i/lub żyjących z AIDS oraz ich bliskich;
- prowadzenie grup wsparcia dla ok. 50 osób (rodziców dzieci i młodzieży) z grup ryzyka, eksperymentujących z narkotykami i innymi substancjami psychoaktywnymi oraz uzależnionych;
- program wczesnej interwencji adresowany do osób zażywających narkotyki i inne substancje psychoaktywne, z którego skorzystało ok. 20 osób;
- działań integrujących psychoprofilaktykę z aktywnością sportową, z których skorzystało ok. 800 osób;
- program przeciwdziałania narkomanii skierowany do uczennic i uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, z którego skorzystało ok. 2 tys. osób;
- program „Sportową manią walczymy z narkomanią”, z którego skorzystało ok. 1,3 tys. osób.
W latach 2021-2022 Miasto Poznań realizuje 3. edycję projektu „Poznań uzależniony od profilaktyki”. W projekcie bierze udział 58 szkół, działaniami objęto 303 klasy oraz 6589 uczennic i uczniów z klas 7 i 8 szkół podstawowych oraz z klas 1 i 2 szkół ponadpodstawowych. W ramach 3. edycji projektu zorganizowano: 5 webinariów dla uczennic i uczniów, emisję 5 odcinków mini serialu psychologicznego „Po drugiej stronie lustra”, 2 webinary dla rodziców i opiekunów „Oblicza uzależnień wśród dzieci i młodzieży” oraz „Konsekwencje uzależnień dzieci i młodzieży” (we współpracy z SWPS), konferencję online „Gra w uzależnienia – wchodzisz? – przegrywasz?” dla grona pedagogicznego, wychowawców, koordynatorów projektu w szkołach, 2 edycje szkoleń dla osób zawodowo zajmujących się problematyką uzależnień dzieci i młodzieży.
Grafika promująca projekt „Poznań uzależniony od profilaktyki”
