Powierzchnia miasta Poznania wynosi 261,9 km2.
Powierzchnię miasta cechuje dość urozmaicone ukształtowanie terenu. Najniżej położonym obszarem miasta jest dno rzeki Warty znajdujące się na wysokości 45 m n.p.m., a najwyżej położonym punktem – Góra Moraska wznosząca się na wysokość 154 m n.p.m.
Rozpiętość granic administracyjnych Poznania:
- na osi północ – południe wynosi ok. 23 km,
- na osi wschód –zachód ok. 24 km.
Powierzchnia miasta wynosi 261,9 km2, z tego:
- 37% stanowią grunty stanowiące własność Miasta Poznania,
- 29% pozostaje we władaniu osób fizycznych,
- 25% stanowią grunty Skarbu Państwa,
- pozostałe 9% jest własnością różnych osób fizycznych, organizacji i innych osób prawnych.
Obszar Poznania jest w stosunkowo dużym stopniu zurbanizowany. Tereny zabudowane oraz zurbanizowane stanowią 49% całkowitej powierzchni, ponad jedna trzecia terenu miasta ma przeznaczenie rolnicze (34%).
Tereny leśne stanowią 14% powierzchni a grunty pod wodami 3% obszaru miasta.
Tereny przemysłowe obejmują 4% powierzchni miasta i zlokalizowane są głównie w północno- wschodniej części (Główna, Karolin), na Podolanach, Junikowie, Wildzie oraz na południe od ul. Hetmańskiej. Najdynamiczniej rozwijającymi się rejonami z funkcją przemysłową są: Antoninek, Starołęka, Podolany.
Tereny mieszkaniowe stanowią 13,4% powierzchni miasta, w tym:
- 5% znajduje się w tradycyjnej zabudowie śródmiejskiej (kamienice) i występują przede wszystkim na terenie Śródmieścia,
- 25% znajduje się w zabudowie blokowej i kwartałowej i są zlokalizowane głównie na obszarze osiedli mieszkaniowych:
- w północnej części miasta (Piątkowo i Winogrady),
- wschodniej (Rataje),
- południowej i południowo-zachodniej (Dębiec, Grunwald).
Koncentracja terenów mieszkaniowych w zabudowie jednorodzinnej występuje:,
- w zachodniej części miasta
- południowo-wschodniej części miasta.
Największa dynamika rozwoju funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej występuje na Strzeszynie i Szczepankowie.
Tereny usługowe i komunikacyjne obejmują 13,7% powierzchni miasta.
Docelowy bilans powierzchni na podstawie ustaleń opracowanych i obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (mpzp) oraz w miejscach, gdzie brakuje mpzp wg Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta, przewiduje zagospodarowanie powierzchni na funkcje:
- tereny mieszkaniowe -25,8%,
- zabudowa usługowa, przemysłowa i usługowo-przemysłowa – 10,9%,
- tereny usług sportu i rekreacji, zieleni i wód śródlądowych – 38,2%,
- tereny komunikacji i infrastruktury – 25,1%.
Struktura funkcjonalno-przestrzenna nawiązuje do naturalnych warunków środowiska. Dolina Warty rozdziela miasto na część lewobrzeżną i prawobrzeżną.
W lewobrzeżnej części centrum powstały ośrodki usługowo-handlowe, administracji i instytucji biznesu, a na obrzeżach miasta – nowoczesne obiekty handlowo-usługowe. W śródmieściu skoncentrowane są przede wszystkim ośrodki akademickie, naukowe i kultury.
W prawobrzeżnej części, w obrębie Nowego Miasta znajdują się najstarsze części Poznania: Ostrów Tumski i Śródka. Obszar ten jest bardzo zróżnicowany funkcjonalnie. Przeważają na nim tereny jednolitej zabudowy wielorodzinnej.
Poznań stanowi centralną część aglomeracji poznańskiej. Miasto graniczy z 11 gminami powiatu poznańskiego, w tym z 2 miastami – Luboniem i Swarzędzem.
Poznań pełni funkcje metropolitalne. Są to funkcje charakteryzujące te ośrodki wielkomiejskie, w których występują instytucje reprezentujące sektor usług wyższego rzędu, wykraczające zasięgiem działalności poza granice miasta.