Miasto Poznań zrealizowało działania pomocowe dla osób z niepełnosprawnościami obejmujące wspieranie aktywizacji społecznej i zawodowej oraz polepszanie ich warunków życia, w tym w szczególności w przemieszczaniu się i dostępności przestrzeni publicznej.

Działania mające na celu niwelowanie skutków niepełnosprawności

Od 2018 r. Miasto Poznań stosuje, wprowadzone Zarządzeniem Prezydenta Miasta Poznania, Standardy Dostępności dla Miasta Poznania. Ich wdrażanie odbywa się przede wszystkim poprzez stosowne postanowienia zawarte w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia oraz w umowach zawieranych z wykonawcą zlecanego zadania. W 2019 r. promowano zasady projektowania uniwersalnego oraz rozpowszechniano Standardy Dostępności dla Miasta Poznania poprzez m.in.:

Organizację szkoleń dla m.in. osób projektujących i wykonawców inwestycji infrastrukturalnych, osób pracujących w Urzędzie Miasta Poznania i miejskich jednostkach organizacyjnych realizujących przedsięwzięcia budowlane, przewodniczących rad osiedli oraz przewodniczących zarządów osiedli
Realizację kampanii społecznej „Urząd dostępny! vol. 2”, której celem było zwiększenie wiedzy pracowniczek i pracowników instytucji użyteczności publicznej nt. potrzeb osób z niepełnosprawnościami. W ramach zadania przeprowadzono audyty dostępności kilku obiektów użyteczności publicznej. Kampanię przeprowadziła Fundacja Inicjatyw Społecznych „Mili Ludzie”
Realizację projektu „Pasażer z niepełnosprawnościami to dla nas żaden problem!”, w ramach którego Fundacja Inicjatyw Społecznych „Mili Ludzie” zorganizowała warsztaty (nt. potrzeb osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności) dla pracowniczek i pracowników Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Poznaniu Sp. z o.o., głównie osób kierujących pojazdami

W ramach przeciwdziałania powstawaniu barier architektonicznych i funkcjonalnych, poza wdrażaniem i promowaniem Standardów Dostępności dla Miasta Poznania, w 2019 r. zrealizowano następujące działania:

opiniowano projekty architektoniczne inwestycji drogowo-komunikacyjnych, w pracach których uczestniczyła Miejska Społeczna Rada ds. Osób Niepełnosprawnych. W 2019 r. Rada zaopiniowała 14 projektów w oparciu o Standardy Dostępności dla Miasta Poznania, przede wszystkim uwzględniając potrzeby osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Dotyczyły one remontów i budowy dróg, ulic, przejść dla pieszych, dróg rowerowych, placów zabaw. Rekomendacje Rady dotyczyły m.in.: przebudowy ul. Umultowskiej, ciągu pieszego w ul. Unii Lubelskiej, rewitalizacji płyty Starego Rynku, przebudowy hali „Arena”, placu zabaw przy ul. Wojska Polskiego. Ponadto Rada przeprowadziła wizje terenowe dotyczące m.in.: korekty ułożenia faktur ostrzegawczych przy przebudowie trasy tramwajowej na odcinku od os. Lecha do Ronda Żegrze
kontynuował działalność zespół zaangażowany w prace dotyczące modernizacji/rozbudowy sygnalizacji świetlnych/akustycznych
zainicjowano implementację pilotażowego systemu „TOTUPOINT” wspomagającego orientację przestrzenną osób z dysfunkcjami narządu wzroku. Na system składały się znaczniki, które emitując dźwięk, informowały osobę o jej położeniu. Informacja przekazywana była poprzez komunikat głosowy lub tekstowy. System ten został pilotażowo zainstalowany w budynku Urzędu Miasta Poznania na pl. Kolegiackim
zorganizowano konkurs „Poznań dostępny – 2019”, na który prace można było zgłaszać w obszarach: „Budownictwo dostępne”, „Dostępna kultura i sport”, „Innowacje”, „Osobowość roku”. Do konkursu przystąpiło 15 podmiotów, które zgłosiły 22 projekty

Podejmowane w 2019 r. działania Miasta Poznania obejmowały także przeciwdziałanie barierom w dostępie do informacji dla osób z niepełnosprawnościami. Polegały one m.in. na:

opracowaniu i wydaniu informatora „Poznański przewodnik po ulgach i uprawnieniach dla osób z niepełnosprawnością i ich rodzin” w wersjach drukowanej (1 tys. egzemplarzy) i elektronicznej
bieżącym prowadzeniu portalu niepełnosprawni, który promował działania wspierające integrację społeczną i zawodową osób z niepełnosprawnościami o charakterze lokalnym i krajowym

Miasto Poznań działało także aktywnie w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami. W 2019 r. dla kadry Urzędu Miasta Poznania przeprowadzono szkolenia dotyczące prawnych, społecznych i zawodowych aspektów niepełnosprawności.

Aktywizacja społeczna osób z niepełnosprawnościami

Działania z zakresu aktywizacji społecznej osób z niepełnosprawnościami realizowano w ramach programu „Kierunki działań i zadania Miasta Poznania na rzecz integracji społecznej osób niepełnosprawnych na lata 2012-2020”. Koszt realizowanych w ramach programu działań w 2019 r. wyniósł 23,7 mln zł, w tym 5,3 mln zł to środki z budżetu Miasta Poznania, a pozostałe źródła finansowania to Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Wojewoda Wielkopolski oraz fundusze unijne. Głównym celem programu jest normalizacja środowiska życia osób z niepełnosprawnością, które codziennie mierzą się z wszelkiego rodzaju barierami architektonicznymi, technicznymi, transportowymi i informacyjnymi oraz stworzenie warunków integracji i aktywnego ich udziału w życiu społecznym. Program założył realizację zadań obejmujących m.in.:

rozwój i wzmacnianie potencjału osób z niepełnosprawnościami
niwelowanie i likwidowanie barier na drodze do integracji społecznej
pobudzanie i wspieranie różnorodnych form partycypacji i aktywności społecznej osób z niepełnosprawnościami
przeciwdziałanie dyskryminacji
kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji

W zakresie rehabilitacji społecznej osób z niepełnosprawnościami, w 2019 r., Miasto Poznań zrealizowało i dofinansowało takie działania jak:

działalność 9 warsztatów terapii zajęciowej, w których uczestniczyły 324 osoby z orzeczoną niepełnosprawnością
zaopatrzenie 786 osób w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze
zapewnienie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych dla 239 osób
udzielenie pomocy w likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych dla 228 osób
zapewnienie trwałości projektu „Program mieszkalnictwa wspomaganego osób z niepełnosprawnością intelektualną z terenu miasta Poznania”, w ramach którego Miasto Poznań zleciło organizacji pozarządowej prowadzenie 2 mieszkań treningowych z 7 miejscami, z których w 2019 r. skorzystało 6 osób. Łącznie (z programem unijnym) z różnorodnych form mieszkalnictwa wspomaganego dla dorosłych osób z niepełnosprawnościami skorzystało 69 osób, którym zapewniono też niezbędne usługi specjalistyczne

Dużą rolę w aktywizacji społecznej osób z niepełnosprawnościami odgrywały organizacje pozarządowe. W 2019 r. NGOs powierzono i zlecono realizację zadań z zakresu wsparcia osób z niepełnosprawnościami o łącznej wartości ponad 4,6 mln zł. W ramach zawartych 45 umów, organizacje zrealizowały zadania publiczne w szczególności w takich obszarach, jak:

zapewnienie opieki w warunkach ośrodków wsparcia i rehabilitacji społecznej
poprawa stanu fizycznego i psychicznego osób z niepełnosprawnościami poprzez zapewnienie usług terapeutyczno-usprawniających
rozwój zawodowy oraz integracja osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin
poradnictwo dla osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin

Ponadto w ramach zadań publicznych zlecanych do realizacji organizacjom pozarządowym, finansowanych w formie dotacji z budżetu Miasta Poznania, w 2019 r. kontynuowano:

realizację projektu z 2018 r. „Krok do przodu II”. Projekt dedykowany był dzieciom i młodzieży do 18. roku życia. Kompleksowym, indywidualnym wsparciem objęto 20 osób z niepełnosprawnościami lub zagrożonych niepełnosprawnością w celu usprawnienia zaburzonych funkcji psychoruchowych, ograniczania deficytów rozwojowych oraz poprawy jakości życia dziecka. Celem była także poprawa funkcjonowania całej rodziny i zmiana błędnych postaw opiekuńczych i wychowawczych rodziców dziecka przewlekle i nieuleczalnie chorego
świadczono usługi asystenckie w ramach projektu „Niezależność na telefon”. W 2019 r. z usług osoby asystującej skorzystało 281 osób. Usługa polegała na asystowaniu, wspieraniu osoby z niepełnosprawnością w codziennych czynnościach takich, jak np.: przemieszczanie się poza domem, w tym środkami transportu publicznego, wizyty w urzędzie, u lekarza, w sklepie, kinie, na basenie. Osoba asystująca pomagała w zrobieniu zakupów, w drobnych pracach domowych, przeczytaniu czasopisma/książki lub napisaniu pisma do urzędu

W 2019 r. świadczone były także usługi opiekuńcze dla osób z niepełnosprawnościami, w tym także specjalistyczne. Zadanie wykonały 2 organizacje: Polski Komitet Pomocy Społecznej – Wielkopolski Zarząd Wojewódzki w Poznaniu oraz Polski Czerwony Krzyż – Wielkopolski Oddział Okręgowy. Tę formę pomocy skierowano do osób dorosłych i dzieci, w tym do osób samotnych, które z powodu wieku, choroby, niepełnosprawności lub innej przyczyny wymagały wsparcia oraz osób wymagających pomocy w przypadku, kiedy rodzina tej osoby nie była w stanie zapewnić odpowiedniej opieki. Z usług tych skorzystało łącznie 3,8 tys. osób, w tym 78 osób wymagało opieki specjalistycznej. Usługi były finansowane przede wszystkim z budżetu Miasta Poznania oraz Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.

W 2019 r. funkcjonowała Miejska wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego, która udostępniała osobom potrzebującym sprzęt rehabilitacyjny i ortopedyczny, który wpływał na podniesienie samodzielności i funkcjonalności oraz miał zastosowanie w rehabilitacji i terapii w celu poprawy jakości życia osób starszych, chorych i z niepełnosprawnościami, których stan zdrowia ograniczał funkcjonowanie oraz czynny udział w życiu publicznym i społecznym. Z bezpłatnego wypożyczenia sprzętu mogły skorzystać osoby w wieku 70+, szczególnie osoby będące w trudnej sytuacji finansowej. W 2019 r. wypożyczenia dokonało 131 osób. W związku z dużym zainteresowaniem wypożyczeniem sprzętu, zakupiono 48 sztuk nowego sprzętu rehabilitacyjnego.

W działania na rzecz pomocy osobom z niepełnosprawnościami aktywnie włączyły się jednostki pomocnicze Miasta Poznania. W 2019 r. jednostki pomocnicze sfinansowały m.in. działania związane z aktywizacją społeczną i integracją osób z niepełnosprawnościami poprzez organizację: wycieczek, zajęć ruchowych, zajęć terapeutycznych z zakresu alpakoterapii i felinoterapii, warsztatów (w tym z wizażu i wizerunku, kulinarnych i artystycznych, fryzjerskich, kosmetycznych), terapii w kontakcie z przyrodą, spotkań integracyjnych i świątecznych, obozów przetrwania.

Rehabilitacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami

Na koniec 2019 r. osoby z niepełnosprawnościami stanowiły blisko 8% osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Poznaniu. Miasto Poznań systematycznie dążyło do pełnej aktywizacji szczególnie osób bezrobotnych z niepełnosprawnościami, poprzez liczne, własne instrumenty oraz udzielanie pomocy w przypadku korzystania z zewnętrznych mechanizmów.

Integracja osób z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy, jako cel została zawarta w Poznańskim programie integracji i aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami na lata 2016-2020. Działania ujęte w programie skierowane były do:

osób z niepełnosprawnościami (zwiększanie ich potencjałów zawodowych, rozwój usług prozatrudnieniowych)
przedstawicieli rynku pracy (wzrost zainteresowania zatrudnianiem przez pracodawców, przeciwdziałanie dyskryminacji)

Aktywizacja i rehabilitacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami w 2019 r. była finansowana przez Miasto Poznań z własnych środków budżetowych, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Unię Europejską, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Fundusz Pracy. Koszt zrealizowanych w 2019 r. działań wyniósł łącznie 1,4 mln zł.

Działania aktywizujące zawodowo osoby z niepełnosprawnościami podjęte w 2019 r. obejmowały:

funkcjonowanie Poznańskiego Centrum Wspierania Rozwoju Zawodowego, z usług którego skorzystało 60 osób z niepełnosprawnościami oraz 55 pracodawców, którzy otrzymali wsparcie w procesie rekrutacji nowych pracowniczek i pracowników
przekazanie 9 osobom z niepełnosprawnością środków na podjęcie działalności gospodarczej (w tym 1 osobie w ramach „Programu Wyrównywania Różnic Między Regionami III”)
zwrócenie pracodawcom kosztów utworzenia 12 stanowisk pracy dla osób z niepełnosprawnościami oraz kosztów poniesionych na 24 pracowniczki i pracowników pomagających osobom z niepełnosprawnościami w pracy
umożliwienie łącznie 48 osobom odbycia szkoleń, staży i skorzystania z innych instrumentów rynku pracy
udzielenie pomocy dla 140 osób z niepełnosprawnościami w uzyskaniu wyższego wykształcenia

Miasto Poznań od 2012 r. realizuje program Aktywny Samorząd skierowany do osób z niepełnosprawnościami. Głównym celem programu jest wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających ich uczestnictwo w życiu społecznym, zawodowym i w dostępie do edukacji. Program finansowany był ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W 2019 r. wsparciem programu objęto 185 osób, którym dofinansowano lub udzielono refundacji kosztów uzyskania wykształcenia na poziomie wyższym oraz 186 osób, którym dofinansowano lub refundowano m.in.:

zakup i montaż oprzyrządowania do posiadanego samochodu
koszty uzyskania prawa jazdy
zakup sprzętu elektronicznego oraz oprogramowania i szkoleń w zakresie jego obsługi
zakup wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym oraz koszty utrzymania jego sprawności technicznej
zakup protezy kończyny oraz koszty utrzymania jej sprawności technicznej
zakup skutera lub oprzyrządowania do wózka ręcznego
zapewnienie opieki dla osoby zależnej w celu utrzymania jej aktywności zawodowej

Pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi

Miasto Poznań w 2019 r. skierowało pomoc dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Polegała ona na:

zapewnieniu funkcjonowania 10 placówek udzielających pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi (w tym 9 środowiskowych domów samopomocy prowadzonych przez różne stowarzyszenia oraz Dzienny Ośrodek Adaptacyjny nr 1 prowadzony przez Miasto Poznań). Placówki te oferowały łącznie 377 miejsc dziennego pobytu, z pomocy których skorzystało na koniec 2019 r. 345 osób
świadczeniu specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Zadanie zlecono do realizacji Polskiemu Komitetowi Pomocy Społecznej – Wielkopolski Zarząd Wojewódzki w Poznaniu. W 2019 r. ze specjalistycznych usług skorzystało 67 osób
realizacji programu „Klucz” przez Dział Wsparcia Specjalistycznego Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, w ramach którego pomocą pracowniczki lub pracownika socjalnego objęto 133 rodziny, udzielono 1,5 tys. konsultacji oraz 1,6 tys. porad specjalistycznych, podjęto 17 interwencji. Program miał na celu m.in. stworzyć warunki do poprawy stanu zdrowia psychicznego, motywować osoby chore do podjęcia lub utrzymania leczenia, wspierać integrację
realizacji projektu „Testowanie modelu wsparcia usamodzielnia młodych z zaburzeniami psychicznymi – Moja Sprawa!”, który był skierowany do 520 osób w wieku 15-29 lat. Projekt miał na celu, poprzez integrację i współpracę sektorów zdrowia i pomocy społecznej, wyrównanie szans młodych osób z zaburzeniami psychicznymi w procesie usamodzielniania się i zapewnienie im dostępu do zatrudnienia wspomaganego. W 2019 r. 30 osób zostało objętych wsparciem konsultanta ds. społecznych. Projekt realizowany w latach 2018-2021 otrzymał dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Społecznego
realizacji projektu „Kobieta wolna od lęku – spotkania grup wykładowo-warsztatowych dla kobiet z zaburzeniami nerwicowymi i lękowymi” zleconego do realizacji organizacjom pozarządowym
realizacji zadania „Wsparcie Relacji Rodzic-Dziecko – specjalistyczna profilaktyka zaburzeń psychicznych” skierowanego do rodzin z małymi dziećmi, dla których zorganizowano konsultacje i warsztaty z psychologiem, których celem było nabycie umiejętności niezbędnych do budowania prawidłowych relacji z dzieckiem
realizacji „Programu mieszkalnictwa wspomaganego osób z niepełnosprawnością intelektualną z terenu miasta Poznania”, którego głównym celem było zwiększenie dostępu do mieszkalnictwa wspomaganego dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną poprzez udostępnienie 11 miejsc w 4 nowoutworzonych mieszkaniach dla 214 osób i zapewnienie wsparcia ich opiekunom faktycznym. W 2019 r. przeprowadzono 13 treningów mieszkaniowych dla 63 osób, 7 treningów 3-tygodniowych dla 43 osób oraz 6 treningów 3-miesięcznych dla 20 osób. Oddano do użytkowania na potrzeby projektu 4-miejscowe mieszkanie przy ul. Lubeckiego (zasoby Zarządu Komunalnych Zasobów Lokalowych). Ponadto podjęto działania związane z utrzymaniem technicznym pozostałych mieszkań. Projekt otrzymał dofinansowanie w wysokości 2,4 mln zł (wartość projektu wyniosła 2,5 mln zł) z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Projekt realizowany w latach 2016-2019 został zakończony, a jego trwałość Miasto Poznań zapewniło poprzez zlecenie zadania

oferta sportowa dla osób z niepełnosprawnościami