W 2019 r. w Poznaniu uchwalono 19 planów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i wywołano procedurę sporządzenia nowych planów dla 15 projektów.
Jednostką odpowiedzialną merytorycznie za prace planistyczne w dziedzinie tworzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na terenie Poznania jest Miejska Pracowania Urbanistyczna.
Obowiązujące dokumenty prawne w zakresie planowania przestrzennego
Prawo w zakresie planowania przestrzennego reguluje Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717).
Na koniec 2019 r. na terenie Poznania obowiązywało 257 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Mają one ustawowo określony zakres merytoryczny i stanowią akty prawa miejscowego. Zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustalenia planów miejscowych muszą być zgodne ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które zawiera politykę przestrzenną Miasta. Obecnie obowiązujące Studium zostało uchwalone Uchwałą nr LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r. Zarówno miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, jak i Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania opisują większość celów i działań strategicznych Poznania.
Zakres i zadania wykonywanych prac planistycznych
Zakres prac
Planowanie przestrzenne jest procesem ustalania celów oraz wskazywania dróg i środków ich realizacji, zapewnienia ładu przestrzennego (urbanistycznego i architektonicznego), wymagań m.in. z zakresu ochrony środowiska, dziedzictwa kulturowego, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa, praw własności.
Działania te polegają nie tylko na jednorazowym sporządzeniu planu zagospodarowania przestrzennego. Jest to działalność ciągła i wielofazowa, obejmująca:
- czynności poznawcze i diagnostyczne, badania mające na celu określenie i rozpoznanie problemów, uwarunkowań i potencjału stanu obecnego obszaru objętego zakresem planu
- prace prognostyczne i tworzenie scenariuszy rozwoju, strategii
- monitorowanie zachodzących zmian materialnych, prawnych, instytucjonalnych
- sporządzenie planu zagospodarowania przestrzennego, wychodząc z odpowiedniej wiedzy fachowej oraz biorąc pod uwagę cele materialne dotyczące danego planu, przewidywania prognostyczne i zamierzenia krótkoterminowe, zdania wynikające z problemów wymagających rozwiązania, elementy z akceptowanych planów, strategii, elementy przyjęte z planów wyższego rzędu, oraz uwzględniające procedury jego przygotowania, zatwierdzania i wymagania organów nadzoru
- realizację planów w sensie tworzenia sprzyjających warunków do ich urzeczywistnienia przez różne podmioty gospodarcze zgodnie z ustaleniami
- aktualizację planów (w praktyce nieunikniona), której podstawą jest prowadzony stale monitoring sytuacji oraz różnego rodzaju studia i plany
Zadania wykonane
Zadania wykonywane w ramach planowania przestrzennego w Poznaniu w 2019 r. obejmowały:
- opracowywanie projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz ich zmian i prowadzenie procedury formalno-prawnej z tym związanej
- prace analityczne i proceduralne nad przystąpieniem do opracowania zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
- wydawanie opinii urbanistycznych dla potrzeb jednostek Miasta Poznania
- koordynacja opracowań planistycznych wykonywanych poza Miejską Pracownią Urbanistyczną
- wykonywanie badań, studiów, analiz z zakresu zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania oraz gmin Województwa Wielkopolskiego, mogących mieć wpływ na zagospodarowanie Poznania
- prowadzenie przed sądami administracyjnymi w imieniu Miasta Poznania spraw z zakresu uchwał Rady Miasta Poznania dotyczących zagospodarowania przestrzennego
Efekty w zakresie planowania przestrzennego
W 2019 r. uchwalono 19 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego o łącznej powierzchni 413,15 ha, co stanowi ok. 1,6% powierzchni miasta Poznania. Na koniec 2019 r. plany uchwalone po 1994 r. – obowiązujące oraz oczekujące na wejście w życie – obejmowały 47,7% powierzchni miasta, tj. 12 503,7 ha.
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalone w 2019 r.
| Nazwa miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego | Nr uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie mpzp | Data uchwalenia | nr Dz. Urz. Woj. | Data opublikowania | Data wejścia w życie | Powierzchnia obszaru objęta mpzp w ha |
| Mpzp dla terenu w rejonie ulic Półwiejskiej, Krysiewicza i Ogrodowej w Poznaniu | V/49/VIII/2019 | 08.01.2019 | Rocznik 2019, poz. 932 | 24.01.2019 | 08.02.2019 | 0,66 |
| Mpzp obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” rejon ul. Lewandowskiego część A w Poznaniu | V/50/VIII/2019 | 08.01.2019 | Rocznik 2019, poz. 941 | 24.01.2019 | 24.02.2019 | 56,06 |
| Mpzp dla terenu w rejonie ulic Cmentarnej i Grunwaldzkiej w Poznaniu | V/51/VIII/2019 | 08.01.2019 | Rocznik 2019, poz.933 | 24.01.2019 | 08.02.2019 | 1,08 |
| Mpzp dla terenu przy ul. Wieruszowskiej w Poznaniu | VI/66/VIII/2019 | 05.02.2019 | Rocznik 2019, poz. 2144 | 26.02.2019 | 13.03.2019 | 0,62 |
| Mpzp “Jeżyce – Północ” część C w Poznaniu | VII/84/VIII/2019 | 26.02.2019 | Rocznik 2019, poz. 2776 | 11.03.2019 | 26.03.2019 | 16,72 |
| Mpzp “Rejon ulicy Gościnnej” w Poznaniu | VIII/91/VIII/2019 | 19.03.2019 | Rocznik 2019, poz. 3280 | 01.04.2019 | 16.04.2019 | 12,14 |
| Mpzp dla obszaru w rejonie ul. Unii Lubelskiej w Poznaniu | XI/156/VIII/2019 | 14.05.2019 | Rocznik 2019 poz. 5226 | 28.05.2019 | 28.06.2019 | 66,85 |
| Mpzp “Osiedle Warszawskie – część północna” A w Poznaniu | XII/167/VIII/2019 | 28.05.2019 | Rocznik 2019, poz. 5741 | 11.06.2019 | 12.07.2019 | 45,46 |
| Mpzp „Łacina – Południe – część B” w Poznaniu | XV/216/VIII/2019 | 09.07.2019 | Rocznik 2019, poz. 6858 | 23.07.2019 | 07.08.2019 | 26,41 |
| Mpzp obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” klin zieleni w rejonie ul. Jaśkowiaka w Poznaniu | XV/217/VIII/2019 | 09.07.2019 | Rocznik 2019, poz. 6859 | 23.07.2019 | 23.08.2019 | 35,24 |
| Mpzp “W rejonie ulic Solna – Działowa” w Poznaniu | XV/215/VIII/2019 | 09.07.2019 | Rocznik 2019, poz. 6797 | 19.07.2019 | 03.08.2019 | 3,76 |
| Mpzp “W rejonie Parku im. Jana Pawła II” w Poznaniu | XVI/251/VIII/2019 | 03.09.2019 | Rocznik 2019, poz. 7773 | 13.09.2019 | 28.09.2019 | 39,09 |
| Mpzp “W rejonie placu Bernardyńskiego” w Poznaniu | XVII/268/VIII/2019 | 24.09.2019 | Rocznik 2019, poz. 8338 | 04.10.2019 | 19.10.2019 | 0,77 |
| Mpzp “W rejonie ulic Ułańskiej i Grunwaldzkiej” w Poznaniu | XVII/269/VIII/2019 | 24.09.2019 | Rocznik 2019, poz. 8339 | 04.10.2019 | 19.10.2019 | 7,11 |
| Mpzp dla terenów w rejonie ulic Piątkowskiej i Juraszów w Poznaniu – część B1 | XIX/315/VIII/2019 | 19.11.2019 | Rocznik 2019, poz. 10084 | 02.12.2019 | 17.12.2019 | 3,63 |
| Mpzp “Międzynarodowe Targi Poznańskie” w Poznaniu | XIX/316/VIII/2019 | 19.11.2019 | Rocznik 2019, poz. 10113 | 02.12.2019 | 17.12.2019 | 22,98 |
| Mpzp “W rejonie ulic Winogrady i Księcia Mieszka I” w Poznaniu | XIX/317/VIII/2019 | 19.11.2019 | Rocznik 2019, poz. 10114 | 02.12.2019 | 17.12.2019 | 8,37 |
| Mpzp dla terenów w rejonie ulic Wieruszowskiej, Miśnieńskiej, Żmigrodzkiej – część A w Poznaniu | XXI/367/VIII/2019 | 17.12.2019 | Rocznik 2020, poz. 86 | 03.01.2020 | 18.01.2020 | 36,35 |
| Mpzp “W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu | XXI/368/VIII/2019 | 17.12.2019 | Rocznik 2020, poz. 87 | 03.01.2020 | 18.01.2020 | 29,86 |
źródło: MPU
W 2019 r. przystąpiono do opracowania 15 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego o łącznej powierzchni 384,2 ha, co stanowi 1,5% powierzchni miasta Poznania. Na koniec 2019 r. miejscowe plany będące w opracowaniu obejmowały 25,5% powierzchni miasta, tj. 6 681 ha, w tym plany w opracowaniu na terenach objętych planami obowiązującymi – 349,8 ha (1,3% powierzchni miasta).
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, do których przystąpiono w 2019 r.
| Nazwa miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego | Powierzchnia obszaru miasta objęta planem w ha | Nr uchwały o przystąpieniu | Data uchwały o przystąpieniu |
| Mpzp “W rejonie ulic Krzywoustego i Rudzkiej” w Poznaniu | 6,10 | V/48/VIII/2019 | 08.01.2019 |
| Mpzp “W rejonie ulic Serbska, Murawa, Słowiańska i Naramowicka” w Poznaniu | 24,31 | V/47/VIII/2019 | 08.01.2019 |
| Mpzp “Darzybór” w Poznaniu | 55,61 | IX/119/VIII/2019 | 02.04.2019 |
| Mpzp “W rejonie Zagórza” w Poznaniu | 4,64 | IX/118/VIII/2019 | 02.04.2019 |
| Mpzp “W rejonie ulicy Gronowej” w Poznaniu | 3,08 | XI/153/VIII/2019 | 14.05.2019 |
| Mpzp “Smochowice – Sianowska” – część A w Poznaniu | 4,16 | XI/154/VIII/2019 | 14.05.2019 |
| Mpzp dla obszaru “Węzeł Górczyn” w Poznaniu | 33,40 | XI/155/VIII/2019 | 14.05.2019 |
| Mpzp “Osiedle Przyjaźni – część północna” w Poznaniu | 22,58 | XV/211/VIII/2019 | 09.07.2019 |
| Mpzp “Dolina Bogdanki” – w rejonie ulicy Beskidzkiej w Poznaniu | 7,28 | XV/212/VIII/2019 | 09.07.2019 |
| Mpzp “W rejonie ulicy Wrzesińskiej” w Poznaniu | 20,96 | XV/214/VIII/2019 | 09.07.2019 |
| Mpzp w rejonie ulicy Liliowej w Poznaniu | 2,73 | XV/213/VIII/2019 | 09.07.2019 |
| Mpzp “W rejonie ulic Powstańców Wielkopolskich, Ratajczaka i Kościuszki'” w Poznaniu | 1,79 | XVI/249/VIII/2019 | 03.09.2019 |
| Mpzp obszaru Umultowo Wschód w Poznaniu | 197,22 | XIX/314/VIII/2019 | 19.11.2019 |
| Mpzp “Dworzec Grudzieniec” w Poznaniu | 0,15 | XX/340/VIII/2019 | 03.12.2019 |
| Mpzp “W rejonie alei Wielkopolskiej” w Poznaniu | 0,23 | XX/341/VIII/2019 | 03.12.2019 |
źródło: MPU
Powierzchnia miasta Poznania objęta planami obowiązującymi i w trakcie opracowania.
Stan na 31 grudnia 2019 r.
| Nazwa planów | Powierzchnia w ha | % powierzchni miasta | Liczba miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego |
| Plany w opracowaniu | 6 681,1 | 25,5 | 162 |
| w tym plany w opracowaniu na terenach objętych planami obowiązującymi | 349,8 | 1,3 | 44 |
| Plany obowiązujące | 12 437,5 | 47,5 | 255 |
| Plany uchwalone oczekujące na wejście w życie | 66,2 | 0,3 | 2 |
| Razem plany uchwalone | 12 503,7 | 47,7 | 257 |
| Razem plany w opracowaniu i plany uchwalone | 18 835,2 | 71,9 | 419 |
źródło: MPU
Czas opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uchwalonych w Poznaniu w 2019 r.:
- najkrótszy – 2 lata
- średni – 6 lat i 3 miesiące
- najdłuższy – 16 lat i 1 miesiąc
Współpraca i uzgodnienia w zakresie planowania przestrzennego i opracowywania miejscowych planów zagospodarowania
Działania wspomagające proces planowania przestrzennego, wpływające na rozwój miasta dotyczyły głównie konsultacji społecznych, jako ważnego elementu procedury planistycznej. W kontekście interesu publicznego istotne były przede wszystkim pozaustawowe konsultacje społeczne oraz dyskusje publiczne przeprowadzane podczas wyłożenia projektu planu do publicznego wglądu zgodnie z zapisem ustawowym.
W 2019 r. odbyło się 40 spotkań konsultacyjnych dotyczących 37 projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W ciągu roku przeprowadzono 25 dyskusji publicznych.
Miejska Pracownia Urbanistyczna jako jednostka organizacyjna i merytoryczna, odpowiedzialna za przygotowanie i opracowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na bieżąco współpracowała z jednostkami pomocniczymi Miasta – osiedlami na wszystkich etapach procedury sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Rady Osiedli opiniują projekty uchwał Rady Miasta Poznania o przystąpieniu do sporządzenia danego dokumentu planistycznego, uczestniczą w konsultacjach społecznych oraz dystrybucji materiałów informacyjnych, opiniują projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w ramach tzw. opiniowania wewnętrznego.
Miejska Pracowania Urbanistyczna, w zależności od potrzeb, na bieżąco współpracuje z różnymi jednostkami w ramach działań związanych z gospodarką przestrzenną miasta i jego obszaru metropolitalnego. Działania te zazwyczaj nie mają charakteru odrębnych projektów. Partnerami w działaniach są najczęściej: Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Towarzystwo Urbanistów Polskich, a także Collegium da Vinci w Poznaniu.
Pozostałe działania wspierające proces opracowywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
Miejska Pracownia Urbanistyczna w 2019 r. przygotowała liczne specjalistyczne analizy i opracowania tematyczne. Istotnym elementem uatrakcyjniającym formę prezentacji koncepcji zagospodarowania terenów są zaawansowane wizualizacje i filmy. Na uruchomionym przez MPU kanale informacyjnym w serwisie YouTube, działającym od września 2018 r., publikowane są filmy z wizualizacjami przygotowywanymi na potrzeby różnych projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W 2019 r. zamieszczone zostały 2 nowe filmy, które dotyczyły następujących, istotnych dla przestrzeni Miasta projektów:
- ul. Ułańska – Nowe Koszary – wizja miasta
- Wolne Tory – październik 2019 – wizja miasta
Dotychczas opublikowano na tym kanale 8 filmów.
Wizualizacje pozwalają na zobrazowanie procesu planistycznego, potencjalnego sposobu zagospodarowania danego terenu zgodnie z zapisami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
W maju 2019 r. Miejska Pracownia Urbanistyczna zorganizowała XXVIII Zjazd Służb Planowania i Zagospodarowania Przestrzennego – dla gminnych służb planowania przestrzennego (pracowni urbanistycznych, biur projektowych), które funkcjonują w strukturach organizacyjnych miast. Głównym celem spotkania była wymiana informacji i pozyskiwanie inspiracji z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego pomiędzy poszczególnymi miastami. W tegorocznym spotkaniu wzięli udział przedstawiciele i przedstawicielki 25 miast z całej Polski. Pracownia zaprezentowała kluczowe projekty planistyczne wykonywane w jednostce oraz nowoczesne narzędzia wykorzystywane przy projektowaniu. Uczestnicy i uczestniczki zjazdu wzięli udział w panelach dyskusyjnych „Planowane przestrzenie w strukturze miasta – rola pracowni urbanistycznej” i „Miasta jutra – trendy w urbanistyce” oraz uczestniczyli w warsztatach związanych z tworzeniem dokumentów planistycznych. Goście mieli możliwość zapoznania się z problematyką planistyczną miasta Poznania podczas sesji mobilnych.
Ponadto w 2019 r. MPU podejmowała liczne działania skierowane do studentek, studentów oraz młodzieży szkolnej, w tym warsztaty, drzwi otwarte oraz zajęcia dotyczące doradztwa zawodowego dla uczniów i uczennic szkół podstawowych. W październiku pracownia gościła w ramach praktyk grupę studentów i studentek z kierunku Urban Management z Collegium da Vinci w Poznaniu.
Geobaza Miasta Poznania jako instrument wsparcia planowania przestrzennego
W 2019 r. kontynuowano rozwijanie i bieżące aktualizowanie Geobazy Miasta Poznania – komputerowego systemu wspomagania planowania przestrzennego. Wspomaganie następowało poprzez:
- tworzenie narzędzi i procedur zwiększających efektywność i jakość pracy
- gromadzenie, przetwarzanie, wizualizacja danych przestrzennych
- umożliwienie wykonywania wieloaspektowych analiz przestrzennych w celu optymalizacji podejmowanych decyzji
- bieżącą aktualizację Geobazy o nowe lub zmienione dane
- prowadzenie rejestru miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz tzw. Geobazy zbiorczej, zawierającej informacje dot. przeznaczenia terenu w opracowywanych oraz obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
- prowadzenie rejestru wniosków o sporządzenie lub zmianę miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i studium
- tworzenie projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zgodnie z przyjętym na potrzeby Geobazy standardem
Ocena potrzeb w zakresie zmian dotyczących miejscowych planów zagospodarowania
Ostatnia analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta, o której mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przyjęta została Uchwałą nr LXXII/1337/VII/2018 Rady Miasta Poznania z dnia 4 września 2018 r. w sprawie aktualności Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z wymogiem ustawowym, analizę sporządza się raz na kadencję Rady. Wykonana w 2018 r. analiza z art. 32 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie wykazała konieczności zmiany Studium, jednocześnie jej nie wykluczając. Obecnie trwają prace nad przygotowaniem projektu uchwały w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany obowiązującego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania. Przewiduje się korekty Studium w zakresie wynikającym przede wszystkim ze zmian przepisów oraz z analizy zgromadzonych wniosków o jego zmianę.
W 2019 r. wpłynęło 13 wniosków o sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz 52 wnioski o zmianę planu miejscowego. Główne powody wystąpień o sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego to chęć uruchomienia terenów pod inwestycje, umożliwienia podziału nieruchomości, zablokowania inwestycji czy zachowania terenów zieleni. Najczęstsze powody wystąpień o zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego to chęć poszerzenia zakresu dopuszczanych planem funkcji, zmiany obowiązującego przeznaczenia terenu, parametrów zabudowy, linii zabudowy bądź zapisów z zakresu obsługi komunikacyjnej terenów.