Miasto Poznań w 2019 r. było członkiem 15 krajowych organizacji i sieci skupiających m.in. inne samorządy. Są to stowarzyszenia, fundacje, a także inne platformy współpracy powołane na mocy porozumień lub deklaracji.

Organizacje krajowe:

W 2019 r. Poznań najbardziej angażował się w prace Unii Metropolii Polskich, Stowarzyszenia Metropolia Poznań oraz Związku Miast Polskich.

Unia Metropolii Polskich

W Unii Metropolii Polskich współpracuje 12 polskich miast: Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Warszawa oraz Wrocław.

Unia jest fundacją założoną w październiku 1990 r., a jej zadaniem jest wspieranie rozwoju samorządności terytorialnej i gospodarczej, promocja inicjatyw oraz działań związanych z tworzeniem i funkcjonowaniem struktur regionalnych i lokalnych, w szczególności powstających na obszarach metropolitalnych.

Prezydent Miasta Poznania (od 25 marca 2019 r.) jest także członkiem Zarządu Unii Metropolii Polskich. Przedstawicielki i przedstawiciele miast zasiadają w problemowych komisjach i zespołach wypracowując rekomendacje działań dla Zarządu i Rady Unii. Rekomendacje przekładają się na stanowiska przedkładane następnie rządowi – bezpośrednio ministerstwom lub za pośrednictwem Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Współpraca w ramach Unii Metropolii Polskich ma pomóc we wspólnym rozwiązywaniu problemów wielkich miast. Przedstawicielki i przedstawiciele samorządów wymieniają się doświadczeniami w ramach stałych i doraźnych komisji tematycznych.

Rada Unii Metropolii Polskich zebrała się w 2019 r. na 3 posiedzeniach. Przyjęto łącznie 24 uchwały oraz 1 apel. Zarząd Unii spotkał się 7 razy, przyjmując 7 uchwał i 10 stanowisk.

Obrady Zarządu Unii Metropolii Polskich

arch. UMP

Stowarzyszenie Metropolia Poznań

Stowarzyszenie Metropolia Poznań zrzesza Miasto Poznań, Powiat Poznański, wszystkie gminy z terenu powiatu oraz gminy spoza jego granic: Szamotuły, Oborniki, Śrem i Skoki. Prezydent Miasta Poznania jest Prezesem tego stowarzyszenia.

Celem Metropolii Poznań jest wspieranie idei samorządu terytorialnego i obrona wspólnych interesów jego członków. Stowarzyszenie wspiera rozwój społeczno-gospodarczy Metropolii Poznań oraz współpracę gmin i powiatów w tym zakresie. Zinstytucjonalizowana forma współpracy pozwala na wspólną realizację zadań publicznych, których zakres i oddziaływanie, przekracza granice pojedynczej jednostki terytorialnej oraz buduje silne powiązania funkcjonalne i ekonomiczne Poznania z pozostałymi samorządami w regionie.

W ramach Metropolii Poznań, w ostatnich latach, realizowana jest najbardziej intensywna, międzysamorządowa współpraca w zakresie organizacji krajowych. W 2019 r. szczególnego znaczenia nabrały kwestie sprawnego, efektywnego transportu kolejowego oraz edukacji i zwiększenia wiedzy mieszkanek i mieszkańców w zakresie zanieczyszczenia powietrza. Poza realizacją Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT), podejmowane były działania na rzecz rozwoju Poznańskiej Kolei Metropolitalnej, a także współpraca na rzecz poprawy jakości powietrza. Projekt Edukacyjna Sieć Antysmogowa jest realizowany już od 2018 r.

Zestawy mierzące i pokazujące wyniki pomiarów jakości powietrza (poziom pyłów PM10 i PM2,5) zainstalowano w 211 szkołach na terenie Metropolii Poznań (w tym 86 w Poznaniu). Mierzone dane są prezentowane na wyświetlaczach w szkołach, wraz z treściami edukacyjnymi. Dzięki temu szkolna i lokalna społeczność może na bieżąco monitorować jakość powietrza w swojej najbliższej okolicy. Wyniki pomiarów można też śledzić na stronie projektu Edukacyjnej Sieci Antysmogowej.

więcej o stanie środowiska na badam.poznan.pl

Szkoły biorące udział w projekcie zostały wyposażone w mierniki służące do oznaczania jakości powietrza. W trybie ciągłym mierzone są następujące parametry:

stężenie pyłu PM2,5 na zewnątrz szkoły
stężenie pyłu PM10 na zewnątrz szkoły
temperatura powietrza na zewnątrz szkoły
ciśnienie atmosferyczne na zewnątrz szkoły
wilgotność powietrza na zewnątrz szkoły

Dane zbierane przez mierniki są udostępniane na stronie internetowej, a także prezentowane na wyświetlaczach w szkole, co umożliwia bieżące monitorowanie jakości powietrza i adekwatne zaplanowanie aktywności. Uczennice i uczniowie, wykorzystując dane archiwalne, mogą wykonywać pod kierunkiem nauczycieli własne badania i analizy w korelacji z czynnikami atmosferycznymi. Podstawową prezentowaną daną jest średnia krocząca z ostatnich 60 minut pomiaru zmieniająca się co 5 minut. Projekt w części edukacyjno-informacyjnej zakłada aktywny udział nauczycielek i nauczycieli poprzez wyposażenie ich w niezbędną wiedzę i materiały dydaktyczne. W tym celu realizowane są kompleksowe szkolenia dla koordynatorek i koordynatorów projektu antysmogowego, prowadzone przez ekspertki i ekspertów zajmujących się na co dzień problematyką smogu i przeciwdziałania zanieczyszczeniom powietrza (PAS – Polski Alarm Smogowy).

Najważniejszym celem projektu jest edukacja dzieci, młodzieży i ich rodziców oraz dostarczenie narzędzi dydaktycznych dla nauczycielek i nauczycieli w obszarze ochrony czystości powietrza, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki smogu, przyczyn jego powstawania, wpływu na zdrowie oraz możliwych działań, które pozwalają na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza. Zaangażowani w projekt szkolni koordynatorzy wspierają Stowarzyszenie w dostosowywaniu do potrzeb uczennic i uczniów oraz ciągłym udoskonalaniu materiałów edukacyjnych. Inicjują również działania aktywizujące społeczność szkolną do walki ze smogiem. Zajęcia na temat smogu odbyły się z uczennicami i uczniami z 3 etapów edukacyjnych (klasy 1-3, 4-6, 7-8). Były one realizowane w oparciu o przygotowane przez NASK materiały edukacyjne, natomiast rodzice mogli poszerzyć swoją wiedzę podczas wywiadówek, w trakcie których nauczycielki i nauczyciele prezentowali dodatkowe materiały. Po okresie zimowym konieczne będzie podsumowanie, wyciągnięcie wniosków i zaplanowanie kolejnych działań.

Partnerami przedsięwzięcia są: spółka INEA SA (wykonawca) oraz NASK (Naukowa Akademicka Sieć Komputerowa). Jego wartość to prawie 1,5 mln zł brutto, a czas trwania projektu wyznaczono na 3 lata.

Podsumowanie odczytów z pomiarów dokonanych w 2019 r. można znaleźć na stronie Stowarzyszenia.

Poznańska Kolej Metropolitalna (PKM)

PKM to projekt, który doskonale ilustruje współpracę różnych szczebli samorządu, daleko wykraczający poza ramy Stowarzyszenia. To jedno z największych tego typu przedsięwzięć w Polsce. Pierwsze 5 linii kolejowych połączyło Grodzisk Wielkopolski, Jarocin, Nowy Tomyśl, Wągrowiec i Swarzędz z Poznaniem. Docelowo w stolicy Wielkopolski pociągi PKM będą zatrzymywać się na 13 stacjach i przystankach. Kursy w godzinach szczytu odbywają się nawet co 30 minut, ułatwiając drogę do szkoły, pracy lub w innych celach. To pierwsze, wspólne, tak duże przedsięwzięcie samorządów lokalnych, w którym mechanizm finansowania dodatkowych kursów opiera się na zasadzie solidaryzmu.

Z danych pomiarowych czasów przejazdu samochodem i pociągiem na 7 liniach PKM wynika, że poruszanie się samochodem w godzinach szczytu wymaga dużo więcej czasu niż pociągiem. Dane dotyczą października i listopada 2019 r., a pomiary były prowadzone w szczytach porannym i popołudniowym na trasach równoległych do siedmiu linii kolejowych Poznańskiej Kolei Metropolitalnej. Wykres graficzny porównania jest prezentowany na stronie PKM w zakładce „Porównanie czasów przejazdów”.

więcej o PKM na badam.poznan.pl

W 2019 roku Rada Metropolii obradowała 3 razy, podejmując 8 uchwał, natomiast Zarząd spotkał się 7 razy i podjął 12 uchwał. Bieżące informacje o realizowanych działaniach dostępne są na stronie: http://metropoliapoznan.pl/

Związek Miast Polskich

Związek Miast Polskich (ZMP) to największa i najstarsza polska organizacja samorządowa, skupiająca ponad 300 miast. Aktywnie angażuje się w działania wspierające samorządność lokalną i decentralizację oraz dąży do lepszego rozwoju polskich miast. Zadania te realizuje poprzez lobbing, wsparcie eksperckie, wymianę doświadczeń, promocję miast, współpracę zagraniczną oraz działalność informacyjną i wydawniczą.

Przygotowane przez ZMP stanowiska i projekty zmian ustaw dotyczących samorządu są przedstawiane Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz jej zespołom roboczym, komisjom Sejmu i Senatu, a także odpowiednim ministerstwom.

Delegatem Miasta Poznania do Związku Miast Polskich jest Przewodniczący Rady Miasta Poznania.

Po zmianie Regulaminu, przyjętej w 2019 r. przez Zarząd Związku, utworzono 19 komisji tematycznych. Komisje to gremia doradcze, w których pracuje ponad 600 pracowniczek i pracowników samorządowych z miast członkowskich. Do zakresu działania komisji należy m.in. opiniowanie i przygotowanie stanowisk i wniosków dotyczących projektów aktów prawnych, wymiana doświadczeń, a także analizowanie stanu danej dziedziny. Stanowiska komisji są prezentowane na posiedzeniach Zarządu, który na ich podstawie przyjmuje niektóre stanowiska Związku. Poznań przewodniczy Komisji Polityki Miejskiej i Rozwoju Miast oraz Komisji Sportu.

W 2019 r. odbyło się 13 posiedzeń Zarządu, w tym 2 w Poznaniu. Zarząd przyjął 12 stanowisk, zaopiniował 55 projektów ustaw, 26 projektów rozporządzeń i 82 inne otrzymane dokumenty. Komunikaty z posiedzeń, lista zaopiniowanych dokumentów oraz stanowiska są na bieżąco zamieszczane na stronie internetowej: w aktualnościach oraz w strefie dla miast.

Związek Miast Polskich zapewnia wsparcie eksperckie dla miast. Zamawia ekspertyzy prawne, prowadzi badania ankietowe i monitoruje usługi publiczne za pośrednictwem Systemu Analiz Samorządowych (SAS). SAS to baza danych statystycznych dotyczących ważnych sektorów działalności samorządów miejskich. Wymiana doświadczeń obejmuje również prezentowanie i popularyzację dobrych praktyk z miast oraz przygotowanie konferencji tematycznych, seminariów i warsztatów. Poprzez udział w licznych gremiach krajowych i międzynarodowych ZMP jest ambasadorem spraw samorządowych oraz partnerem merytorycznym polskich miast. Reprezentuje interesy miast członkowskich w organizacjach europejskich skupiających samorządy.

Sprawozdanie Zarządu z działalności ZMP w 2019 r.

Poznań uchwałę o przystąpieniu do ZMP podjął 9 października 1990 r.