Podejmowane w 2019 r. działania w celu wypełnienie obowiązku ustawowego w zakresie tworzenia warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych osób o najniższych dochodach, obejmowały realizację miejskich programów mieszkaniowych.

Miejskie Biuro Najmu

Program Miejskiego Biuro Najmu polega na najmowaniu lokali mieszkalnych od innych właścicieli niż Miasto Poznań i podnajmowaniu ich z obniżonym czynszem osobom o niskich dochodach. Wniosek o uzyskanie mieszkania w ramach programu mogły składać osoby, które ubiegały się o pomoc mieszkaniową od Miasta, ale pomimo osiągania niskich dochodów, nie uzyskały wystarczającej liczby punktów, aby uzyskać uprawnienie do najmu lokalu komunalnego.

W ramach programu Zarząd Komunalnych Zasobów Lokalowych Sp. z o.o. podpisywał umowy z właścicielami mieszkań i podnajmował lokatorom, którzy złożyli wniosek do programu, za 40% stawki czynszu brutto. Ponadto po stronie lokatora pozostał do zapłaty czynsz administracyjny (np. opłata do wspólnoty lub spółdzielni) oraz opłata za media (prąd, ogrzewanie, gaz, woda). Pozostałą kwotę tj. 60 % stawki czynszu najmu dla właściciela dopłacało Miasto. Warunkiem było, aby czynsz dla właściciela mieszkania nie przekraczał 1 200 zł brutto. Metraż zajmowanego mieszkania musiał być zgodny z ustawą o dodatkach mieszkaniowych.

W 2019 r. w ramach programu Miejskie Biuro Najmu zawarto 215 umów, co pozwoliło na czasowe zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych osób oczekujących na wskazanie lokalu komunalnego.

Program “Najem socjalny lokali ze wsparciem”

Zasady realizacji programu zostały ujęte w zarządzeniu nr 872/2019/P Prezydenta Miasta Poznania z dnia 31 października 2019 r. w sprawie programu “Najem socjalny lokali ze wsparciem”.

Program polega na podziale mieszkań komunalnych o powierzchni powyżej 80 m², na lokale socjalne wraz z wyodrębnioną częścią wspólną, w której znajduje się pomieszczenie socjalne pełniące rolę pomieszczenia do świadczenia wsparcia. Celem programu jest zapewnienie osobom posiadającym uprawnienia do otrzymania pomocy mieszkaniowej wsparcia z zakresu pomocy społecznej, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu z powodów mieszkaniowych i społecznych, nabycie umiejętności samodzielnego funkcjonowania w życiu społecznym, a także tworzenie obszaru umożliwiającego jednoczesną realizację zadań z zakresu pomocy mieszkaniowej i pomocy społecznej.

Wsparcie polega m.in. na udzielaniu pomocy w poprawie sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego i zarządzania budżetem, rozwiązywaniu problemów socjalnych oraz udzielaniu pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymaniu pracy zarobkowej. Opiekę nad mieszkankami i mieszkańcami lokali prowadzą organizacje pozarządowe wyłonione w drodze otwartego konkursu ofert, zgodnie z ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Kwota przeznaczona na realizację programu w 2019 r. wyniosła 1 mln zł. Programem objętych jest 41 mieszkań, w których jest 135 lokali.

Mieszkania studyjne dla seniorów

Program został uregulowany zarządzeniem nr 368/2019/P Prezydenta Miasta Poznania z dnia 15 kwietnia 2019 r. w sprawie realizacji pilotażowego programu Mieszkań studyjnych dla seniorów.

Celem programu jest poprawa warunków mieszkaniowych i jakości zamieszkania osób starszych, dostosowanie powierzchni zajmowanych mieszkań do ich potrzeb, ułatwienie realizacji programów skierowanych do seniorów, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu seniorów z powodów mieszkaniowych i społecznych, a także stworzenie narzędzia umożliwiającego jednoczesną realizację zadań z zakresu pomocy mieszkaniowej i pomocy społecznej.

Mieszkania studyjne dla seniorów to lokale, które zostały wydzielone z mieszkań komunalnych o powierzchniach przekraczającej 80 m². Lokale wyposażone są w aneks kuchenny oraz łazienkę z WC. W ramach wykonanych prac w 2019 r. powstało 9 mieszkań studyjnych. Prace remontowe zakończyły się w maju 2019 r. W drugiej połowie roku spółka Zarząd Komunalnych Zasobów Lokalowych zawarła umowy najmu na wszystkie 9 lokali objętych programem.

Z programu korzystają osoby starsze, którzy złożą wniosek o udział w programie i prowadzą samodzielne gospodarstwo domowe lub pozostają w związku, w którym jeden z małżonków/partnerów ukończył 65. rok życia. Warunkiem jest również dokonanie zamiany zajmowanego mieszkania komunalnego na mieszkanie studyjne lub uzyskanie uprawnienia do zawarcia umowy najmu lokalu komunalnego w ramach realizacji rocznej listy socjalnej bądź rocznej listy mieszkaniowej lub uzyskanie uprawnienia do zawarcia umowy najmu lokalu komunalnego na podstawie niezrealizowanego wyroku sądowego.

Program “Mieszkanie dla Seniora”

Program “Mieszkanie dla Seniora” realizowany jest przez Miasto Poznań we współpracy z Poznańskim Towarzystwem Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. (PTBS) od 2006 r. Lokale oferowane w ramach programu należą do zasobu PTBS, w którym partycypację w kosztach budowy pokrywa Miasto. Według stanu na koniec 2018 r., MIasto dysponowało 146 lokalami w zasobie senioralnym, natomiast według stanu na koniec 2019 r. – 190 lokalami.

W 2019 r. Miasto podpisało umowę partycypacji w kosztach budowy 44 lokali, w tym 35 lokali było nowo wybudowanych, natomiast 9 lokali zostało przekazanych do dyspozycji Miasta w ramach odrębnych umów, po wypowiedzeniu najmu i partycypacji przez dotychczasowych najemców. W ramach współpracy z PTBS, Miasto dysponuje:

79 lokalami przy ul. Grabowej 22B i 22C
62 lokalami przy ul. Drewlańskiej 10
35 lokalami przy ul. M. Cegłowskiej 10-22
14 lokalami w innych lokalizacjach, m.in. przy ul. Murawa, ul. Hercena, ul. Naramowickiej, ul. Roboczej

W 2019 r. Miasto udzieliło pomocy mieszkaniowej w ramach programu “Mieszkanie dla Seniora” 48 gospodarstwom domowym (w tym 35 gospodarstw zasiedliło nowo wybudowane lokale przy ul. M. Cegłowskiej, natomiast w przypadku 13 gospodarstw było to wtórne zasiedlenie).

Liczba osób oczekujących na liście uprawnionych do zawarcia umowy najmu lokalu w zasobie PTBS z partycypacją Miasta Poznania według aktualizacji w sierpniu 2019 r. obejmowała 76 osób/rodzin. Od momentu zaktualizowania listy do końca 2019 r., spośród oczekujących, zrealizowano uprawnienie 4 gospodarstw domowych.

arch. PTBS

Minigranty dla seniorów

Założeniem programu jest umożliwienie dokonania drobnych remontów (do kwoty 10 tys. zł) mieszkań komunalnych zamieszkałych przez osoby starsze. Program przeznaczony był dla osób samotnych, małżeństw, żyjących w związkach partnerskich, w których jeden z małżonków/partnerów, na dzień złożenia wniosku ukończył 65. rok życia. Dofinansowanie otrzymało 50 wniosków. Przedmiotowe prace zostały zrealizowane w ramach 8 umów z wykonawcami. Wszystkie zakwalifikowane do wykonania prace zostały zakończone i rozliczone do końca października 2019 r. Wartość wydatków jakie zostały poniesione w ramach programu to 549,3 tys. zł.

Zakres udzielanej pomocy obejmował m.in.:

wymianę (w uzasadnionych przypadkach) stolarki okiennej i drzwiowej
montaż antywłamaniowych drzwi wejściowych
montaż dodatkowych zabezpieczeń drzwi wejściowych, wizjerów, czujników dymu
adaptację łazienki, tj. wymianę wanny na kabinę prysznicową ze sprzętem przystosowanym dla osób w podeszłym wieku
wymianę (w razie konieczności) instalacji wodnej, elektrycznej
modernizację instalacji grzewczej
wymianę gazowego podgrzewacza wody na elektryczny, dostosowany do potrzeb osoby w podeszłym wieku – pod warunkiem, że prace nie kolidowały z planowanymi remontami lub planami podłączenia budynku do sieci miejskiej
zamontowanie sprzętu pomocniczego ułatwiającego poruszanie się i korzystanie ze sprzętów w łazience lub toalecie
zabezpieczenie podłogi powłoką antypoślizgową w zależności od rodzaju powierzchni w lokalu
likwidację barier architektonicznych z zastrzeżeniem prac ograniczonych możliwościami architektonicznymi i technicznymi budynku

arch. PTBS

Najem z dojściem do własności

Poznańskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. (PTBS) realizuje program „Najem z dojściem do własności” zaplanowany na lata 2017-2023, a rozpoczęty pilotażowo w latach 2015-2016. Podstawowym założeniem programu jest zapewnienie dostępu do mieszkań osobom, które nie mogą skorzystać z lokali komunalnych ze względu na zbyt wysokie dochody, a jednocześnie nie mają zdolności kredytowej umożliwiającej zakup mieszkania na wolnym rynku. W tym celu planowana jest budowa blisko 1,1 tys. lokali mieszkalnych przeznaczonych na wynajem, z możliwością wykupu na określonych warunkach. Planowane jest również wybudowanie infrastruktury towarzyszącej, obejmującej sieć wodociągową i kanalizacji sanitarnej, system dróg miejskich, garaże i nadziemne miejsca parkingowe, a także lokale handlowe i usługowe oraz obiekty rekreacyjne i edukacyjne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania osiedli.

Miasto Poznań aktywnie wspiera projekty PTBS wnosząc aportem grunty pod budowę oraz przekazując dopłaty do kapitału z przeznaczeniem na sfinansowanie części kosztów inwestycji.

W 2019 r. PTBS ukończył inwestycję w rejonie ulic Koszalińska – Literacka – Żołnierzy Wyklętych na osiedlu Strzeszyn, w ramach której pobudowano 71 mieszkań w systemie budownictwa społeczno-czynszowego (system TBS), lokale użytkowe, w tym lokale przeznaczone na przedszkole i żłobek oraz 289 mieszkań w programie „Najem z dojściem do własności” przy ul. Żołnierzy Wyklętych – ul. E. Zawackiej.

Inwestycja była prowadzona na gruncie wniesionym aportem do spółki przez Miasto i finansowana ze środków z Europejskiego Banku Inwestycyjnego w ramach Planu Junckera, z partycypacji mieszkańców w kosztach budowy, pożyczek od Miasta Poznań oraz ze środków własnych PTBS. 71 lokali (jeden budynek) w systemie TBS zostało zasiedlonych w marcu 2019 r., kolejne 289 mieszkań, tj. 7 budynków, oddano do użytku we wrześniu 2019 r.

W 2019 r. PTBS kontynuował zabudowę osiedla na Strzeszynie, w ramach realizacji kolejnych etapów programu „Najem z dojściem do własności”, w którym w II etapie projektowane jest wybudowanie 176 mieszkań.

W wyniku dotychczas przeprowadzonych naborów wniosków o przydział 469 lokali dostępnych w I i II etapie, spółka zarejestrowała ponad 1,3 tys. zgłoszeń od osób zainteresowanych tą formą nabycia lokalu.

W zasobach PTBS na koniec 2019 r. znajdowało się 70 budynków mieszkalnych wielorodzinnych, w których jest 3,4 tys. lokali mieszkalnych.

arch. PTBS

Mieszkanie dla absolwenta

Program “Mieszkanie dla Absolwenta” jest skierowana do pracujących w Poznaniu absolwentek i absolwentów uczelni wyższych, którzy nie ukończyli 36. roku życia. Umowy z najemcami podpisywane są na okres 10 lat, a po jego upłynięciu mieszkanie podlega rotacji. Mieszkania w ramach programu znajdują się w na osiedlu przy ul. Palacza, na którym znajdują się oddane do użytku w 2015 r. 4 budynki ze 143 mieszkaniami, w tym 77 jednopokojowymi i 66 dwupokojowymi, oraz 2 podziemnymi halami garażowymi.

W programie Absolwent w 2019 r. w związku z rotacją osób wynajmujących, zawartych zostało 20 nowych umów partycypacji i najmu.

arch. PTBS

Sprzedaż działek miejskich pod budownictwo jednorodzinne

Oferta sprzedaży działek miejskich pod budownictwo jednorodzinne skierowana jest przede wszystkim do osób o wyższych dochodach. Miasto Poznań w ostatnich latach zwiększyło ofertę sprzedawanych nieruchomości pod budownictwo jednorodzinne z uwagi na rosnący popyt oraz politykę Miasta mającą na celu zahamowanie odpływu ludności do gmin ościennych. W 2019 r. sprzedano w trybie przetargowym pod budownictwo jednorodzinne 35 działek w różnych rejonach miasta o łącznej powierzchni 26,1 tys. m².

Sprzedaż działek pod budownictwo jednorodzinne w 2019 r. w Poznaniu

Rejon/ dzielnica	Liczba sprzedanych działek	Średnia cena 1 m² powierzchni działki w zł
Górczyn	12	387
Szczepankowo	16	378
Strzeszyn	4	595
Smochowice	3	524
Razem	35	–

źródło: UMP

Działania Pełnomocniczki Prezydenta ds. interwencji lokatorskich

Od marca 2017 r. ważne zadania w zakresie ochrony praw lokatorów wykonywane są w ramach specjalistycznego stanowiska, jakim jest Pełnomocniczka Prezydenta Miasta Poznania ds. Interwencji Lokatorskich. Do zakresu zadań pełnomocniczki należała m.in. :

pomoc lokatorkom i lokatorom w kontaktach z osobami, od których wynajmują lokal oraz z instytucjami zewnętrznymi, tj. organami ścigania, sądami, komornikami, dostawcami mediów
aktywny udział w analizowaniu obowiązujących przepisów prawa pod kątem ochrony praw lokatorek i lokatorów i formułowanie w tym zakresie wniosków o dokonanie zmian
udział w rozwiązywaniu konfliktowych sytuacji między osobami najmującymi a wynajmującymi, w szczególności tych lokali, które pochodzą z niepublicznego zasobu mieszkaniowego
podejmowanie uzasadnionych interwencji w ochronie praw lokatorek i lokatorów wspólnoty samorządowej Miasta Poznania
reprezentowanie Prezydenta w kontaktach z organizacjami społecznymi, instytucjami, stowarzyszeniami działającymi na rzecz osób najmujących
uzgadnianie z Zastępcą Prezydenta ds. gospodarki komunalnej i lokalowej oraz sportu rocznego planu działania w zakresie wypracowania zasad i celów realizacji zadań, w szczególności dotyczących ochrony osób najmujących
upowszechnianie i promowanie działań edukacyjnych wśród osób najmujących i wynajmujących dotyczących zasad najmu lokali mieszkalnych i ochrony praw lokatorek i lokatorów
wsparcie lokatorek i lokatorów w ich słusznych oczekiwaniach wobec Miasta Poznań w zakresie najmu lokali
współpraca w niezbędnym zakresie z Rzecznikiem Praw Obywatelskich i innymi organami Państwa
współpraca z organizacjami społecznymi, organizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniami oraz innymi instytucjami, które działają na rzecz osób najmujących

W 2019 r. Pełnomocniczka Prezydenta Miasta Poznania ds. Interwencji Lokatorskich:

przeprowadziła kilkanaście interwencji w zasobie prywatnym i komunalnym w podjętych próbach opróżnienia kamienic z osób najmujących, udaremnienia nielegalnej eksmisji i udzielenia pomocy osób najmującym. Przeprowadzone interwencje dotyczyły lokali mieszkalnych w budynkach przy ulicach: Kościuszki, Żydowska, Średzka, Kościelna, Długa, 28 Czerwca 1956 r., Chwaliszewo, Kasztelańska, Newtona
przeprowadziła interwencje w mieszkaniach socjalnych ze wsparciem treningowym przy ulicach: Długosza, Zeylanda, Wrocławska, Podgórna, Umińskiego, Solna, zakończone nieskutkującym wypowiedzeniem w stosunku do większości lokatorek i lokatorów tych nieruchomości
uczestniczyła w licznych spotkaniach na temat spraw lokalowych, pomocy prawnej lokatorkom i lokatorom, mediacjom dotyczącym konfliktów między osobami najmującymi a wynajmującymi w zasobie prywatnym
uczestniczyła w rozprawach sądowych dotyczących postępowania w sprawach „czyścicieli kamienic”, eksmisji lub występowanie jako świadek w postępowaniach przygotowawczych