W 2020 r. w Poznaniu odebrano 207,1 tys. ton odpadów, w tym 134 tys. ton zmieszanych odpadów komunalnych oraz 73,1 tys. ton odpadów posegregowanych.
Związek Międzygminny „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej”
Poznań wraz z 8 gminami (Buk, Czerwonak, Kostrzyn Wlkp., Kleszczewo, Murowana Goślina, Oborniki, Pobiedziska i Swarzędz) tworzy Związek Międzygminny „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” (ZM GOAP), którego zadaniem jest gospodarowanie odpadami na terenie tych gmin.
W 2020 r. 60 podmiotów, które podpisały z ZM GOAP umowy na wywóz odpadów z terenu Poznania, odebrały łącznie 207,1 tys. ton odpadów, w tym 134 tys. ton niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych oraz 73,1 tys. ton odpadów posegregowanych, w tym 42 tys. ton surowców wtórnych (frakcji papier i makulatura, tworzywa sztuczne, szkło) i 27,2 tys. ton odpadów ulegających biodegradacji. W zakresie surowców wtórnych z terenu miasta (także przy wykorzystaniu Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych) zebrano 16,9 tys. ton makulatury, 12,3 tys. ton stłuczki szklanej, 12 tys. ton tworzyw sztucznych oraz 0,7 ton metali.
Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w Poznaniu
W Poznaniu funkcjonuje Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ITPOK), wybudowana w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego przez Miasto Poznań oraz firmę SUEZ Zielona Energia. Projekt był realizowany przy zastosowaniu hybrydowego modelu finansowania, łączącego wykorzystanie krajowych środków publicznych, środków unijnych i kapitału prywatnego. Wartość inwestycji wyniosła łącznie 854,7 mln zł.
ITPOK jest jednym z głównych elementów systemu gospodarowania odpadami zmieszanymi. Zapewnia miastu zrównoważony system przetwarzania odpadów. W 2020 r., czyli czwartym pełnym roku funkcjonowania spalarni, dostarczono do spalenia 209,5 tys. ton zmieszanych odpadów komunalnych, z których wyprodukowano 334,9 tys. GJ energii cieplnej. Energia cieplna produkowana przez ITPOK jest wykorzystywana za pośrednictwem miejskiej sieci ciepłowniczej do ogrzewania poznańskich osiedli mieszkaniowych. W 2020 r. spalarnia wytworzyła ponad 116,3 tys. MWh energii elektrycznej. ITPOK w ramach wytwarzania energii elektrycznej z odpadów w zakresie odnawialnych źródeł energii uzyskuje także tzw. zielone certyfikaty.
W ciągu roku spalarnia przyjęła 34 tys. pojazdów z odpadami.
Spalarnia wpływa na zmniejszenie poziomu składowania odpadów, ograniczając przy tym znacznie zapotrzebowanie na nowe składowiska miejskie.
Składowisko odpadów w Suchym Lesie
Składowiskiem odpadów w Suchym Lesie zarządza Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu Sp. z o.o. (ZZO) – jednoosobowa spółka Miasta Poznania, prowadząca działalność w zakresie ochrony środowiska w sferze gospodarki odpadami (w tym m.in. prowadzenie i zarządzanie składowiskiem odpadów, rekultywacją terenów składowiska, oczyszczalnią odcieków składowiskowych, elektrociepłownią biogazową, biokompostownią).
Składowisko o powierzchni 56,76 ha zlokalizowane jest w granicach administracyjnych gminy Suchy Las i miasta Poznania. W Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2016-2022 składowisko to uzyskało w regionie II status RIPOK – regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. W sierpniu 2020 r. zamknięta została kwatera eksploatowana S-1, natomiast od listopada 2020 r. uruchomiona została kwatera S-2A.
Wypełnienie składowiska w Suchym Lesie wynosi obecnie 87,7%.
W październiku 2020 r. Kapituła Konkursu Redakcji Przeglądu Komunalnego – Abrys Sp. z o.o. wyłoniła laureatów w Konkursie Puchar Recyklingu. ZZO został wyróżniony w zakresie racjonalnego postępowania z odpadami oraz ich selektywnej zbiórki, otrzymując statuetkę w kategorii frakcyjnej „Zielony Kontakt” oraz wyróżnienie w kategorii „Bioodpady”. Wyróżnienie dla ZZO zostało przyznane także przez Krajową Izbę Gospodarczą.
Selektywna zbiórka odpadów w Poznaniu
W Poznaniu funkcjonuje system selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. Odpady opakowaniowe o charakterze surowców wtórnych – makulatura, szkło, tworzywa sztuczne – odbierane są przez firmy posiadające umowę ze ZM GOAP lub są zbierane przez ZZO, który zarządza Punktami Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK).
PSZOK-i przeznaczone są głównie do przyjmowania i okresowego magazynowania odpadów problemowych zawartych w strumieniu odpadów komunalnych, w tym wielkogabarytowych, budowlanych, niebezpiecznych oraz odpadów biodegradowalnych. Do punktów można dostarczyć m.in. zużyty sprzęt elektryczny, elektroniczny, akumulatory, świetlówki, zużyty olej i inne odpady powstające w gospodarstwie domowym.
ZZO zarządza:
- 3 Punktami Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, które są zlokalizowane:
- na składowisku odpadów w Suchym Lesie;
- przy ul. Wrzesińskiej w Poznaniu;
- przy ul. 28 Czerwca 1956 r. w Poznaniu;
Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych
arch. UMP
- Mobilnym Punktem Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (Gratowóz), który nieodpłatnie odbiera zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.
W 2020 r. w PSZOK-ach i Gratowozie zebrano:
- 7,2 tys. ton odpadów wielkogabarytowych;
- 1,5 tys. ton zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego;
- 1,3 tys. ton odpadów opakowaniowych;
- 46,9 ton przeterminowanych leków;
- 19,3 ton zużytych baterii.
Łącznie w PSZOK-ach prowadzonych przez ZZO zebrano 16 764 Mg odpadów, a do Gratowozu przyjęto łącznie 9 681 Mg odpadów problemowych. Odpady przechowywane są w magazynie, a po zgromadzeniu partii transportowej, kierowane są do specjalistycznych instalacji na terenie kraju, gdzie są poddawane przetworzeniu (odzyskowi lub unieszkodliwieniu).
Na terenie PSZOK-u przy ul. Wrzesińskiej zlokalizowany jest punkt „Drugie Życie Rzeczy”, do którego przyjmowane są przedmioty nadające się do ponownego wykorzystania.
W ramach miejskiego programu usuwania azbestu w 2020 r. wypłacono dotacje w kwocie 61,4 tys. zł na usunięcie i unieszkodliwienie 64,6 Mg wyrobów zawierających azbest, w tym 54,5 Mg płyt falistych azbestowo-cementowych oraz 10,1 Mg przegród wewnętrznych.
Od 2003 r. działa strona internetowa, na której można znaleźć informacje związane z gospodarką odpadami.
Biokompostownie w Poznaniu
W 2018 r. Miasto Poznań uruchomiło nowoczesną instalację biologicznego przetwarzania odpadów zebranych selektywnie – biokompostownię. Obiekt znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie składowiska odpadów komunalnych miasta Poznania w Suchym Lesie.
Biokompostownia, obok ITPOK, stanowi kluczowy element systemu, który pozwala m.in. na wywiązanie się z obowiązku recyklingu odpadów ulegających biodegradacji zbieranych selektywnie. W nowej instalacji procesy technologiczne odbywają się w zamkniętych, szczelnych komorach zlokalizowanych w hali. Selektywnie zbierane na terenie aglomeracji poznańskiej odpady biodegradowalne są przetwarzane w energię elektryczną, cieplną oraz kompost o wysokiej jakości.
Funkcjonowanie biokompostowni przyczynia się do eliminacji składowanych tego typu odpadów na składowisku odpadów komunalnych, a zastosowanie w instalacji nowoczesnej technologii pozwala na uzyskanie wysokich standardów ochrony środowiska. W biokompostowni zamontowane są dwa agregaty prądotwórcze, każdy o mocy elektrycznej wynoszącej 260 kW.
W grudniu 2020 r. zakończone zostały prace związane z opracowaniem wielowariantowej koncepcji budowy biogazowni na terenie zoo w Poznaniu. Docelowo biogazownia ma zostać wykonana w standardzie obiegu zamkniętego, wykorzystując substraty pochodzące z terenu ogrodu zoologicznego, tj. odchody zwierzęce i odpady roślinne. Idea gospodarki obiegu zamkniętego zakłada wykorzystanie produktów, materiałów oraz surowców tak długo, jak to możliwe. Wytwarzanie odpadów jest wówczas sprowadzone do minimum. Powstała energia elektryczna zasilałaby obiekty znajdujące się na terenie ogrodu zoologicznego, a powstające w kogeneracji ciepło mogłoby zostać wykorzystane do ogrzewania budynku słoniarni i innych pawilonów.
Elektrociepłownia biogazowa
Na składowisku odpadów komunalnych w Suchym Lesie eksploatowana jest elektrociepłownia biogazowa, gdzie zamontowano zespoły prądotwórcze, w których wykorzystywany jest biogaz powstający z kwater składowania odpadów. W 2020 r. modernizowano instalację odgazowania, przesyłania i zagospodarowania biogazu składowiskowego. W ramach realizowanego zadania wykonany został nowy kolektor gazowy umożliwiający przesyłanie biogazu z kwater składowiska do elektrociepłowni, nowy system uzdatniania biogazu składający się z systemu odsiarczalników, osuszacza, podgrzewacza gazu i filtra siloksanów. Dostarczone zostały również dwa nowe agregaty kogeneracyjne. Po zakończeniu inwestycji uruchomiona zostanie nowa instalacja biogazowa o łącznej mocy elektrycznej 499 kW.
Wyprodukowana energia elektryczna wykorzystywana jest na potrzeby własne składowiska, a jej nadwyżka sprzedawana jest do sieci elektroenergetycznej.
Zespoły prądotwórcze wyposażone są w instalację odzysku energii cieplnej ze spalin. Odzyskana energia cieplna wykorzystywana jest do ogrzewania pomieszczeń biurowo-magazynowo-socjalnych oraz do produkcji ciepłej wody użytkowej. W 2020 r. wyprodukowano 2 596 MWh energii elektrycznej, z czego do sieci energetycznej sprzedano 1 386 MWh. Natomiast na potrzeby własne zużyto 1 327 MWh.
Odpady przemysłowe w Poznaniu
W 2019 r. (najnowsze dostępne dane) poznańskie zakłady przemysłowe wytworzyły 319,4 tys. ton odpadów z sektora gospodarczego, czyli o 10,8% mniej niż rok wcześniej. Oznacza to, że na 1 km2 powierzchni miasta przypadało 1,2 tys. ton odpadów. Odpady te nie stanowią obecnie poważniejszego zagrożenia dla środowiska. Ponad 99% odpadów przemysłowych jest wywożonych i przetwarzanych poza Poznaniem, gdzie są poddawane procesom odzysku (materiałowego lub energetycznego) lub unieszkodliwieniu. Mniej niż 1% poddawanych jest odzyskowi lub unieszkodliwieniu na miejscu.