Miasto Poznań jest gminą o statusie miasta w rozumieniu ustawy o samorządzie gminnym i miastem na prawach powiatu w rozumieniu ustawy o samorządzie powiatowym. Celem działania Miasta jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty oraz umożliwienie pełnego uczestnictwa mieszkańców w jej życiu.
Zgodnie ze Statutem Miasta Poznania organem stanowiącym i kontrolnym jest Rada Miasta Poznania, a organem wykonawczym Prezydent Miasta Poznania. Statut Miasta Poznania dostępny jest w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) na oficjalnej stronie Miasta.
Rada Miasta Poznania jest reprezentantem zbiorowych interesów wspólnoty mieszkańców Miasta. Jej głównym zadaniem jest określanie polityki rozwoju miasta oraz, poprzez uchwalanie budżetu miasta, usta-lanie bieżących priorytetów realizacyjnych w jego funkcjonowaniu.
Rada Miasta Poznania VIII kadencji (2018–2024) liczy 34 radnych z tego 14 kobiet i 20 mężczyzn (dane na 31.12.2022 r.). Przewodniczącym Rady Miasta Poznania jest Grzegorz Ganowicz. Funkcję wiceprzewodniczących Rady Miasta Poznania pełnią: Dominika Król (I Wiceprzewodnicząca), Agnieszka Lewandowska (II Wiceprzewodnicząca) i Przemysław Alexandrowicz (III Wiceprzewodniczący).
Radni Miasta Poznania w 2022 r. według wieku
Źródło: UMP
W strukturze Rady Miasta Poznania funkcjonuje 15 komisji tematycznych i jedna
podkomisja. Radni Miasta Poznania skupieni są w 3 klubach radnych.
Radni Miasta Poznania w 2022 r. według klubów
Źródło: UMP
W 2022 r. odbyło się 19 sesji Rady Miasta Poznania, na których podjęto 332 uchwały. Komisje tematyczne odbyły 221 posiedzeń. Radni zgłosili 220 interpelacji i 32 zapytania. Rada podjęła 8 stanowisk.
W 2022 r. funkcję Prezydenta Miasta Poznania pełnił Jacek Jaśkowiak, który sprawuje jednocześnie funkcję starosty (jako prezydent miasta na prawach powiatu). Funkcje Zastępców Prezydenta Miasta Poznania pełnili: Mariusz Wiśniewski, Jędrzej Solarski i Bartosz Guss. Funkcję Skarbnika Miasta Poznania pełnił Piotr Husejko, a Sekretarza Miasta Poznania Stanisław Tamm.
Realizując swoje funkcje, w 2022 r. Prezydent Miasta Poznania wydał 1112 zarządzeń.
Prezydent był wspierany przez 10 stanowisk specjalistycznych, wyodrębnionych w oparciu o przepisy prawa.
Ponadto, z uwagi na potrzebę grupowania obszarów ważnych dla rozwoju miasta, których realizacja wybiega poza zakres zadań jednej jednostki, Prezydent Miasta Poznania działał poprzez powołanych 13 Pełnomocników.
Miasto Poznań w pełnieniu swoich zadań wspierane jest przez rady i zespoły konsultacyjne, do których należą:
- Młodzieżowa Rada Miasta Poznania;
- Miejska Rada Seniorów – IV kadencja;
- Poznańska Rada Działalności Pożytku Publicznego.
Miasto wspierane jest także przez Komisje Dialogu Obywatelskiego (KDO) – działające przy właściwych komórkach organizacyjnych Urzędu. KDO tworzą organizacje pozarządowe oraz Miasto Poznań.
Prezydent Miasta Poznania, jako organ wykonawczy Miasta, realizuje zadania przy pomocy Urzędu Miasta Poznania (UMP).
Na koniec 2022 r. w UMP funkcjonowały 33 wydziały (w tym jednostki organizacyjne UMP na prawach oddziałów), w których łącznie zatrudnionych było 1941 osób.
Stan zatrudnienia w Urzędzie Miasta Poznania na 31 grudnia 2022 r.
Źródło: UMP
Wśród ogółu osób zatrudnionych w 2022 r. w UMP:
- ponad 90% legitymowało się wykształceniem wyższym;
- 74% stanowiły kobiety;
- najliczniejszą grupę pracowników (55%) stanowiły osoby w wieku 40–59 lat;
- blisko 13% stanowiły osoby w wieku 20–29 lat.
Wśród biur i wydziałów najliczniejszą kadrą w 2022 r. dysponowały: Wydział Gospodarki Nieruchomościami (183 zatrudnione osoby), Wydział Spraw Obywatelskich i Uprawnień Komunikacyjnych (177 zatrudnionych osób) oraz Wydział Podatków i Opłat (138 zatrudnionych osób).
Komórki organizacyjne UMP działają w oparciu o Regulamin Organizacyjny nadany zarządzeniem Prezydenta Miasta Poznania.
System zarządzania zgodny z normami PN-EN ISO 9001:2015 (jakość) oraz PN-EN ISO 14001:2015 (środowisko) obejmował swoim zakresem wszystkie wydziały UMP (33), 11 miejskich jednostek organizacyjnych (MJO) oraz 1 spółkę – Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu sp. z .o.o. (ZZO), które w 2022 r. podlegały weryfikacji i opiniowaniu. Przeprowadzono w sumie 49 planowych audytów systemu zarządzania oraz 3 audyty doraźne. W dniach 18–20 maja 2022 r. Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. z Warszawy przeprowadziło audyt nadzoru I systemu zarządzania na zgodność z wymaganiami norm PN-EN ISO 9001:2015 oraz PN-EN ISO 14001:2015 w UMP, w niektórych MJO oraz w ZZO. W wyniku audytu potwierdzono zdolność systemu zarządzania do spełniania wymagań oraz potwierdzono jego zgodność i skuteczność. Przyznane w 2021 r. certyfikaty są ważne do 7 maja 2024 r.
W 2022 r. kontynuowano działania doskonalące System Zarządzania w Mieście Poznaniu. UMP korzystał z różnych metod i narzędzi wspierania zarządzania, do których należały: zarządzanie ryzykiem w Mieście Poznaniu, samoocena funkcjonowania kontroli zarządczej w Mieście Poznaniu, audyty systemu zarządzania, przeglądy zarządzania, badanie satysfakcji klienta w Mieście Poznaniu, ocena przestrzegania zasad etycznych w UMP, szkolenia i podnoszenie umiejętności pracowników UMP. Z różnorodnych form podnoszenia kwalifikacji (dofinansowanie studiów, szkolenia, konferencje) skorzystało w 2022 r. ponad 80% pracowników UMP.
W 2022 r. w Poznaniu funkcjonowało łącznie 342 MJO, spółek prawa handlowego i spółdzielni z udziałem Miasta oraz stowarzyszeń, związków międzygminnych, związków powiatowo-gminnych, fundacji, których Miasto jest członkiem bądź fundatorem, w tym:
- 298 MJO:
- działających w formie:
- miejskich jednostek budżetowych (272 – bez UMP);
- samorządowych zakładów budżetowych (3);
- samorządowych instytucji kultury (15);
- miejskich publicznych zakładów opieki zdrowotnej (4);
- działających jako jednostki administracji zespolonej (3);
- 21 spółek prawa handlowego z udziałem Miasta;
- 23 spółdzielnie z udziałem Miasta oraz stowarzyszenia, związki międzygminne, związki powiatowo-gminne i fundacje, których Miasto jest członkiem bądź fundatorem (22).
- działających w formie:
Wydziały i biura UMP oraz MJO w 2022 r. wydały łącznie 465 196 decyzji administracyjnych.
Wydziały/Biura UMP, które w 2022 r. wydawały decyzje administracyjne
| Wydział/Biuro UMP | Liczba wydanych decyzji |
| Wydział Podatków i Opłat | 171 449 |
| Wydział Spraw Obywatelskich i Uprawnień Komunikacyjnych | 168 245 |
| Wydział Działalności Gospodarczej i Rolnictwa | 12 830 |
| Wydział Urbanistyki i Architektury | 3301 |
| Wydział Finansowy | 2594 |
| Miejski Konserwator Zabytków | 1655 |
| Wydział Zarządzania Kryzysowego i Bezpieczeństwa | 709 |
| Wydział Oświaty | 559 |
| Wydział Kształtowania i Ochrony Środowiska | 471 |
| Urząd Stanu Cywilnego | 233 |
| Wydział Gospodarki Nieruchomościami | 121 |
| Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych | 88 |
| Wydział Gospodarki Komunalnej | 84 |
| Wydział Sportu | 54 |
| Biuro Koordynacji Projektów i Rewitalizacji Miasta | 19 |
| Ogółem | 362 412 |
Źródło: UMP
MJO, które w 2022 r. wydawały decyzje administracyjne
| Miejska jednostka organizacyjna | Liczba wydanych decyzji |
| Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie | 57 253 |
| Poznańskie Centrum Świadczeń* | 34 816 |
| Zarząd Dróg Miejskich | 9840 |
| Zarząd Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ | 849 |
| Zarząd Transportu Miejskiego | 14 |
| Ogółem | 102 772 |
* Poznańskie centrum Świadczeń w 2022 r. podjęło ponad 161 tys. postępowań administracyjnych, z czego 127 113 zakończono informacją o przyznaniu świadczeń, a w 34 816 przypadkach postępowanie roztrzygnięto w drodze decyzji administracyjnej.
Źródło: UMP
W 2022 r. wydanych zostało 11 decyzji w sprawie odmowy udostępnienia informacji publicznej oraz 1 w sprawie umorzenia postępowania o udostępnienie informacji publicznej.