Transport publiczny w Poznaniu

Na koniec 2021 r. liczba kart PEKA będących nośnikiem opłat za przejazdy transportem publicznym wyniosła 788,3 tys.

Funkcję organizatora w zakresie zbiorowego transportu publicznego na terenie Poznania pełni Zarząd Transportu Miejskiego (ZTM).

Realizując porozumienia międzygminne, ZTM odpowiada za organizację transportu zbiorowego w aglomeracji poznańskiej, integrując tym samym cały obszar aglomeracyjny, organizując usługę transportową łączącą strefę podmiejską z Poznaniem.

Porozumienia międzygminne w zakresie organizacji przez Miasto Poznań lokalnego transportu zbiorowego zawarte zostały z 19 następującymi gminami:

• Gmina Czerwonak;
• Gmina Dopiewo;
• Gmina Komorniki;
• Miasto i Gmina Kórnik;
• Miasto Luboń;
• Gmina Mosina;
• Miasto i Gmina Murowana Goślina;
• Miasto i Gmina Pobiedziska;
• Miasto Puszczykowo;
• Gmina Rokietnica;
• Gmina Suchy Las;
• Miasto i Gmina Swarzędz;
• Miasto i Gmina Szamotuły;
• Gmina Tarnowo Podgórne;
• Gmina Duszniki;
• Gmina Kaźmierz;
• Gmina Kleszczewo;
• Miasto i Gmina Kostrzyn;
• Gmina Zaniemyśl.

Funkcję kluczowego operatora świadczącego usługi w zakresie przewozów autobusowych i tramwajowych na terenie Poznania w 2021 r. pełniło na zlecenie ZTM Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu Sp. z o.o. (MPK).

Pozostali operatorzy, obsługujący linie podmiejskie w ramach zawartych porozumień międzygminnych, to:

• Kórnickie Przedsiębiorstwo Autobusowe KOMBUS Sp. z o.o.;
• Przedsiębiorstwo Transportowe TRANSLUB Sp. z o.o.;
• Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Komorniki Sp. z o.o.;
• Zakład Komunikacji Publicznej Suchy Las Sp. z o.o.;
• Zakład Usług Komunikacyjnych ROKBUS Sp. z o.o.;
• Przedsiębiorstwo Wielobranżowe TRANSKOM Sp. z o.o.;
• Komunikacja Gminy Tarnowo Podgórne TPBUS Sp. z o.o.;
• Zakład Komunalny w Kleszczewie Sp. z o.o.

Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna (PEKA)

Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna jest elektronicznym narzędziem służącym koordynacji transportu zbiorowego w aglomeracji poznańskiej i głównym elementem nowoczesnego systemu informatycznego. Umożliwia ujednolicenie systemu płatności za przejazd świadczony przez różnych, niezależnych przewoźników działających na terenie Poznania i powiatu poznańskiego, a tym samym ułatwienie korzystania z transportu zbiorowego oraz zwiększenie jego dostępności.

Specjalna PEKA na 25- lecie Pestki

arch. UMP

Na koniec 2021 r. liczba kart PEKA będących nośnikiem opłat za przejazdy wyniosła 788,3 tys.

Dostępne funkcjonalności karty PEKA to:

• bilet okresowy, sieciowy i trasowany;
• tPortmonetka – opłacanie przejazdów miejskiego transportu zbiorowego (bilet jednorazowy) oraz parkowania w Strefie Płatnego Parkowania;
• możliwość doładowania przez Internet;
• identyfikator cyfrowy;
• karta biblioteczna w Bibliotece Raczyńskich;
• niekwalifikowany podpis elektroniczny;
• wirtualny monitor;
• możliwość korzystania z roweru miejskiego;
• opłacanie parkingu Park&Ride;
• aplikacja MOPR – wgrywanie danych o liczbie posiłków na kartę i możliwość korzystania z nich w barach “Społem”.

Dodano nową funkcjonalność Karty PEKA na okaziciela – która umożliwia doładowywanie tPortmonetki na stronie www.peka.poznan.pl na karcie PEKA na okaziciela, bez konieczności logowania na konto użytkownika.

System PEKA umożliwia wprowadzenie bardziej elastycznej oferty biletów. Najkrótszym okresem obowiązywania biletów sieciowych oraz trasowanych jest 14 dni. Każda osoba podróżująca ma możliwość dopasowania do własnych potrzeb okresu ważności biletu – do 366 dni dla biletów sieciowych, do 90 dni dla biletów trasowanych.

Atrakcyjny cenowo Bilet Metropolitalny to oferta specjalna dla osób, które mieszkają i odprowadzają podatek dochodowy w Poznaniu lub gminie objętej porozumieniem międzygminnym.

W 2021 roku zwiększono zasięg stref taryfowych.

Do zasięgu strefy taryfowej B dodano miejscowości: Dalekie (gm. Rokietnica) i Świątniczki (gm. Kórnik).
Do zasięgu strefy taryfowej C dodano miejscowości: Annowo (gm. Czerwonak) i Otowo (gm. Tarnowo Podgórne).

Na koniec 2021 r. funkcjonowało ogółem 307 punktów sprzedaży biletów w tym 244 z zainstalowanymi terminalami oraz 118 biletomatów stacjonarnych dostosowanych do obsługi systemu.

Duży spadek liczby pasażerów to jeden ze skutków pandemii COVID-19. Znacząco zmalały też wpływy z biletów. Zdalna nauka, zdalna praca, limity pasażerów w tramwajach i autobusach – to główne przyczyny zmniejszenie liczby korzystających z oferty transportu publicznego. Zachętą dla pasażerów mogą być nowe rodzaje biletów.

Od początku września 2021 r. powrócono do podstawowego rozkładu jazdy, zgodnie z którym tramwaje kursują w maksymalnej częstotliwości co 10 minut, a autobusy głównych linii co 12 minut.

Aby podziękować stałym pasażerom za regularne korzystanie z transportu publicznego i zachęcić nowe osoby do podróży tramwajami i autobusami miejskimi, wprowadzono specjalne bilety okresowe „30+3” i „90+9”, których termin ważności był wydłużony odpowiednio o 3 lub 9 dni.

Specjalne bilety “30+3” lub “90+9” 

arch. ZTM

W 2021 r. przeprowadzono otwarty konkurs na wybór operatora systemu płatności za przejazd transportem publicznym za pomocą zbliżeniowych kart płatniczych i urządzeń mobilnych (m.in. telefonów komórkowych, smartwatchy, etc.) wykorzystywanych w charakterze kart płatniczych w pojazdach transportu publicznego.

Projekt zakłada wyposażenie wszystkich pojazdów obsługujących linie komunikacyjne, należące zarówno do poznańskiego MPK, jak również do wszystkich przewoźników gminnych, w terminale umożliwiające opłacanie przejazdów za pomocą karty płatniczej. Dostępne do kupienia będą bilety czasowe: na 15, 45 i 90 minut oraz 24 godziny. Wdrożenie systemu płatności mobilnych planowane jest do końca sierpnia 2022 r.

Modernizacja taboru transportu publicznego

Tabor tramwajowy MPK Poznań Sp. z o.o.

W 2021 r. nie dokonano zakupu/odbioru taboru tramwajowego. Wprowadzono do ruchu 2 tramwaje typu RT6-MF06 (Tatra).

Tabor autobusowy MPK Poznań Sp. z o.o.

W 2021 r. zakupiono i wprowadzono do eksploatacji 37 nowych autobusów elektrycznych Solaris Urbino 12 Electric (31 pojazdów 12-metrowych i 6 przegubowych 18-metrowych) o wartości 111,2 mln zł.

Autobus elektryczny Urbino 12 Electric

arch. UMP

Projekt „Elektryfikacja wybranych linii autobusowych w Poznaniu”, w ramach którego zakupiono 37 elektrycznych autobusów oraz infrastrukturę ładowania, uzyskał dofinansowanie w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, oś priorytetowa VI „Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach”, działanie 6.1 „Rozwój publicznego transportu zbiorowego w miastach”.

Jednocześnie MPK Poznań Sp. z o.o. wycofało z użytkowania stare autobusy spalinowe (norma emisji spalin EURO3). Z eksploatacji wycofano 16 szt. autobusów, w tym: 7 szt. autobusów typu MAN Lion’s City (z 2005 r.), 4 szt. typu Solaris Urbino 12 (z 2004 r.), 3 szt. typu MAN NL283 (z 2004 r. i z 2005 r.), po 1 szt. typu Solaris Urbino 18 (z 2006 r.) oraz typu MAN NL223 (z 2002 r.).

W 2021 r. sfinalizowano prace związane z pozyskaniem finansowania na projekt „Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza dzięki zastosowaniu napędu wodorowego w taborze autobusów miejskich MPK Poznań Sp. z o.o.”. Na podstawie umowy podpisanej 23 grudnia z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, dotacja w wysokości 67 960 000,00 zł zostanie przeznaczona na zakup 25 sztuk autobusów. Wszystkie pojazdy, których zakładana dostawa nastąpi w 2023 r., będą wykorzystywały do napędu wyłącznie energię elektryczną wytworzoną z wodoru, będą dostosowane do przewozu osób niepełnosprawnych.

W Poznaniu funkcjonuje 28 punktów ładowania autobusów elektrycznych: 20 zlokalizowanych jest na terenie zajezdni, 5 na terenie miasta, a 3 to mobilne ładowarki.

Więcej informacji na ten temat w rozdziale Elektromobilność w Poznaniu

Modernizacja infrastruktury

W 2021 r. realizowano prace budowlano-modernizacyjne oraz projektowe infrastruktury publicznego transportu zbiorowego, m.in.:

• przebudowa trasy tramwajowej: Kórnicka – os. Lecha – rondo Żegrze wraz z budową odcinka od ronda Żegrze do ul. Unii Lubelskiej odc. I: ul. Kórnicka – os. Lecha i Ring Łacina – wykonawca zaktualizował dokumentację projektową; dostosowano projekt i wniosek o ZRID (zezwolenie na realizację inwestycji drogowej) do aktualnej sytuacji terenowej – własności działek przyległych (zjazdy, służebność itp.); dokonano podziału zadania na rejon Ringu Łacina, który będzie procedowany ZRIDem oraz GTR (Górny Taras Rataj) procedowany tzw. Specustawą kolejową; otrzymano decyzję ZRID dla części Ringu Łacina;
• budowa trasy tramwajowej od pętli Wilczak do Naramowic – zrealizowano całość układu torowego; zakończono zasadnicze prace dotyczące jezdni; w 2022 r. kontynuowane będą prace dot. układu chodników oraz dróg rowerowych i prace związane z zielenią;
• budowa trasy tramwajowej na Naramowice – etap II – opracowana została koncepcja końcowa uwzględniająca uwagi wynikające z procesu konsultacji społecznych oraz opinii miejskich jednostek organizacyjnych oraz etap I wielowariantowej koncepcji alternatywnego przebiegu trasy tramwajowej na Naramowice – etap II przez ul. Winogrady;
• przebudowa torowisk w ulicach Wierzbięcice i 28 Czerwca 1956 r. – wykonano roboty budowlane wszystkich branż w ramach przebudowy ul. Wierzbięcice;

Ulica Wierzbięcice po remoncie torowiska

arch. PIM

• budowa trasy tramwajowej na os. Kopernika wzdłuż ulic Arciszewskiego i Rembertowskiej – Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu wydała decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach; realizowano umowę na funkcjonowanie strony internetowej Projektu;
• korekta funkcjonowania układu komunikacyjnego w rejonie ronda Rataje – wykonano prace na Dworcu Rataje; przeprowadzono roboty torowe oraz drogowe na odcinku od os. Piastowskiego do węzła rozjazdowego Kórnicka; rozpoczęto roboty budowlane na ul. B. Krzywoustego, które będą kontynuowane w 2022 r.;
• rozbudowa infrastruktury transportu publicznego w rejonie Strzeszyna i Strzeszyna Greckiego – odebrano koncepcję końcową (etap II) zintegrowanego węzła przesiadkowego Druskienicka; podpisano umowę na wykonanie koncepcji funkcjonalno-przestrzennej trasy tramwajowej na Podolany w Poznaniu i odebrano jej I etap, trwają dalsze prace projektowe; trwają również dalsze prace projektowe w zakresie opracowania Programu funkcjonalno-użytkowego nowych pętli autobusowych na Strzeszynie i Podolanach;
• przebudowa trasy tramwajowej na odcinku od ul. Kórnickiej do os. Lecha (Odcinek I) – aktualizacja dokumentacji projektowej oraz pozyskiwanie decyzji.

Tramwaj na Naramowice – torowisko i słupy trakcyjne

arch. PIM

Prace wykonane w 2021 r. w ramach projektu Odnowa infrastruktury publicznego transportu zbiorowego:

• zakup i montaż nowoczesnych napędów i układów zwrotnic oraz rejestratorów zwrotnic i modernizację układów sterowania na pętli Starołęka oraz na rondzie Śródka od strony Katedry;
• modernizacja stacji prostownikowej Forteczna wraz ze zmianą układu zasilania na terenie zajezdni;
• przebudowa kabli trakcyjnych w ul. Towarowa-św. Marcin w rejonie Akademii Muzycznej –  aktualizacja projektów;
• wykonanie przebudowy układu zasilania po stronie SN-15 kV i 600 V DC stacji prostownikowej Bóżnicza oraz wymiana linii kablowych SN-15 kV realizacji: stacja Słowiańska-GPZ Cytadela i stacja Słowiańska-GPZ Sołacz oraz przebudowa układu zasilania po stronie 600 V DC stacji prostownikowej Słowiańska (w rejonie pętli tramwajowej Piątkowska) – etap I;
• sterowanie ruchem pętla Starołęka – kanalizacja kablowa;
• wyposażenie zwrotnicy na placu Wielkopolskim w napęd;
• przebudowa torowiska i sieci trakcyjnej w ul. 28 Czerwca 1956 r., odcinek od ul. Krzyżowej do ul. Hetmańskiej – projektuj i buduj (projektowanie);
• wykonanie dokumentacji projektowej przebudowy węzła most Dworcowy;
• wykonanie dokumentacji projektowej przebudowy przystanku Politechnika, most św. Rocha, plac Bernardyński;
• wykonanie dokumentacji projektowej dla budowy łuku na pl. Wiosny Ludów wraz z korektą układu drogowego i dostosowaniem przystanków Wrocławska do obsługi taborem 45 m oraz realizacja nakładkowego przejazdu przez pl. Wiosny Ludów;
• wykonanie dokumentacji projektowej na przebudowę przystanku Sielska i rynek Jeżycki;
• przebudowa przystanku Poznańska;
• zakup smarownic stacjonarnych oraz ich montaż na: placu Wielkopolskim (2 szt.), pętlach Starołęka i Piątkowska (po 1 szt.);
• remont torowiska na ul. Podgórnej wraz z rozjazdem;
• przebudowa peronów Sielska kierunek Górczyn, rynek Jeżycki – dwa przystanki w ciągu ul. Dąbrowskiego;
• przebudowa przystanku przejazdowego na pętli Sobieskiego wraz z nasadzeniami zieleni;
• budowa studni kanalizacji sanitarnej przy PNR Dębiec;
• budowa końcówki czołowej os. Piastowskie wraz z przebudową torowiska na wysokości przystanków os. Piastowskie;
• wymiana przyłącza rurociągu wodociągowego do budynku PNR Dębiec;
• budowa trójkąta torowego Sołacz – koncepcja;
• modernizacja infrastruktury serwerowej systemu SCADA trasy Franowo;
• przebudowa przejazdu na ul. Starołęckiej przy rondzie Starołęka (zakup materiałów);
• przebudowa torowiska tramwajowego linii dwutorowej w ciągu Fredry i Mielżyńskiego;
• wykonanie dokumentacji projektowej dla przystanku autobusowego przy ul. Roboczej;
• roboty remontowe nawierzchni platform przystankowych na dworcach oraz Mieszka I;
• modernizacja infrastruktury przystankowej w tym modernizacja wind i schodów ruchomych i montaż nowych słupków przystankowych;
• realizacja umowy z 2020 r. dotyczącą wykonania tablic informacji pasażerskiej;
• budowa platform przystankowych Podolany, Rycerska, Spławska, Wietrzna i Kościół Morasko;
• wykonanie dokumentacji projektowej dla dworca autobusowego Górczyn, przystanków Ogrody, Arnikowa, Garbary, Orła Białego i Prząśniczki;
• przebudowa budynku dworca autobusowego Rataje – dokumentacja projektowa;
• zabudowa wnęk pod schodami PST Most Teatralny.

Usprawnienia transportu publicznego

W 2021 r. zostały zrealizowane usprawnienia komunikacji zbiorowej:

• otwarto nową trasę tramwajową Wilczak-Włodarska, a następnie kolejny jej odcinek Włodarska – Lechicka/Naramowicka;
• wprowadzono wydzielenie torowiska tramwajowego na ul. Głogowskiej od ul. Berwińskiego do Górczyna wraz z budową przystanku wiedeńskiego Sielska w kierunku Górczyna;
• wybudowano przystanek wiedeński przy ul. Dąbrowskiego (przystanek Rynek Jeżycki);

Przystanek wiedeński na Rynku Jeżyckim

arch. UMP

• uruchomiono tymczasowy buspas w ciągu al. Niepodległości na odcinku od ul. Taylora do ul. Libelta;
• optymalizowano sterowanie sygnalizacjami świetlnymi w zakresie priorytetów dla komunikacji zbiorowej – Naramowice i rondo Rataje;
• wprowadzono zmianę nazewnictwa wszystkich przystanków komunikacyjnych, będących przesiadkowymi na pociągi KW i PR, polegającą na unifikacji konstrukcji nazwy i dodaniu skrótu PKM – od „Poznańska Kolej Metropolitalna”. Dzięki temu znacznikowi poprawia się poziom skojarzenia topografii z możliwościami przesiadki pasażerów na najszybszy transport zbiorowy, jakim dysponuje Poznań i okolice.

Buspasy

Buspasy są przeznaczone dla:

• autobusów;
• taksówek;
• rowerzystów;
• służb komunalnych;
• motocyklistów;
• motorowerzystów;
• pojazdów elektrycznych;
• samochodów, które przewożą minimum 3 osoby.

Buspasy w Poznaniu

Od	Do	Długość (m)	Typ	Przeznaczenie
Krańcowa	Michała	1 050	BUS + DOP	Pas
przy wyjazd Tesco		40	BUS	Pas
Szelągowska	Armii Poznań	28	BUS	Śluza
przed bł. Marka z Aviano	Grochowe Łąki	100	BUS	Pas
przed Bronowa		109	BUS	Pas
przed Siewna		143	BUS	Pas
pętla Garbary	Grochowe Łąki	393	BUS + DOP	Śluza
Długa	Strzelecka	277	BUS + DOP	Pas
Dominikańska	Długa	600	BUS + DOP	pas
przystanek Estkowskiego	Szyperska	125	BUS	pas
Marcinkowskiego	Niepodległości	517	BUS	pas
	Przepadek	12	BUS	śluza
przed Hulewiczów		46	BUS	pas
Mączna	Nad Wierzbakiem	140	BUS + DOP	pas
przed Dąbrowskiego		60	BUS	pas
Litewska	Kościelna	208	BUS + DOP	pas
	aleja Wielkopolska	58	BUS	pas
	Wawrzyńca	109	BUS	pas
przed Wojska Polskiego		80	BUS	pas
Żeromskiego	Szpitalna	358	BUS	torowisko
Szpitalna	Żeromskiego	459	BUS	torowisko
przy Szpitalnej		90	BUS	torowisko
przed Dąbrowskiego		85	BUS	pas
Kolorowa	Przybyszewskiego	1 510	BUS + DOP	pas
Szylinga	Zeylanda	107	BUS + DOP	pas
Zeylanda	Przybyszewskiego	1 310	BUS + DOP	pas
	Wyspiańskiego	9	BUS	śluza
Marcelińska	Ptasia	643	BUS	pas
Roosevelta	Szylinga	730	BUS	torowisko
Szylinga	Roosevelta	730	BUS	torowisko
jezdnia N	Księcia Mieszka	86	BUS	śluza
jezdnia S	Księcia Mieszka	70	BUS	śluza
jezdnia N	Księcia Mieszka	105	BUS	śluza
Połabska	Rylejewa	282	BUS	pas
Połabska	Rondo	215	BUS	pas
jezdnia S	Księcia Mieszka	121	BUS	pas
Sosnowa	pętla Dębiec	195	BUS	pas
	Solidarności	41	BUS	śluza
Bałtycka	Smolna	100	BUS	pas
	Księcia Mieszka	213	BUS	pas
nad PST jezdnia N		60	BUS	torowisko
nad PST jezdnia S		105	BUS	torowisko
Matyi	Powstańców	130	BUS	torowisko
Powstańców	Matyi	170	BUS	torowisko
Marcelińska	Wyspiańskiego	511	BUS	torowisko
Wyspiańskiego	Marcelińska	536	BUS	torowisko
Marcelińska	Bukowska	361	BUS + DOP	pas
Ściegiennego	przystanek	31	BUS	pas
Ściegiennego	przystanek	59	BUS	pas
Jawornickiej	Rembertowska	561	BUS	pas
Mostowa	Garbary	212	BUS	torowisko
Cegielskiego	Woźna	797	BUS + DOP	pas
			BUS	śluza
Kazimierza Wielkiego	Wierzbowa		BUS	torowisko
Wierzbowa	Woźna		BUS + DOP	pas
most Dworcowy	Zachodnia	322	BUS	torowisko
wiadukt kolejowy	Piastowska	206	BUS	pas
przy BP		40	BUS	pas
Głogowska	wyjazd z PST	225	BUS	torowisko
Jordana	Królowej Jadwigi	603	BUS + DOP	pas
Zwierzyniecka	Bukowska	288	BUS	torowisko
Kaufland	Mieszka I	310	BUS	pas+śluza
Aquanet	Wilczak	152	BUS	pas+śluza
Arciszewskiego	przystanek Arciszewskiego	143	BUS	pas+śluza
Winogrady	Armii Poznań	620	BUS + DOP	pas
	Ściegiennego	35	BUS	śluza
	Królowej Jadwigi	210	BUS	torowisko
przyst. Czecha	Wiatraczna	236	BUS	torowisko
	przyst. Czecha	112	BUS	torowisko
Piaseckiego	Aleksandrowicz	106	BUS + DOP	pas
Lechicka	PdP	80	BUS	pas
Bydgoska	Dworzec Śródka	400	BUS + DOP
Wiadukt Antoninek	wylot z miasta	225	BUS	pas
przed Dymka		20	BUS	pas+śluza
przed Piwną		40	BUS	pas+śluza
Wieniawskiego	Zwierzyniecka	402	BUS	torowisko
Zwierzyniecka	Wieniawskiego	316	BUS	torowisko
Kaponiera	most Teatralny	315	BUS	torowisko
most Teatralny	Kaponiera	370	BUS	torowisko
przystanek Górecka	Czechosłowacka	40	BUS	śluza
Winogrady	Wilczak	387	BUS	pas
Głogowska	Matejki	40	BUS	pas
		21 330

źródło: ZDM

 

Buspasy tymczasowe

Od	Do	Długość (m)	Typ	Przeznaczenie
Rondo Solidarności	Pasterska	283	BUS+DOP	Pas
Wilczak	Naramowicka	281	BUS+DOP	Pas
Rondo Solidarności	Lechicka	732	BUS+DOP	Pas
Murawa	Naramowicka – stacja paliw	101	BUS	Pas
Naramowicka – stacja paliw	Murawa	85	BUS	Pas
Zagrodnicza	Do Alei	260	BUS+DOP	Pas
		1742

źródło: ZDM

Buspas na ulicy Garbary

arch. ZDM

Polityka Mobilności Transportowej Miasta Poznania

Polityka Mobilności Transportowej Miasta Poznania została przyjęta wraz z Planem Zrównoważonej Mobilności Miejskiej Uchwałą Rady Miasta Poznania nr L/894/VIII/2021 z dnia 6 lipca 2021 r.

Polityka Mobilności Transportowej Miasta Poznania (PMT) będąca dokumentem o charakterze ogólnym, stanowi rozwinięcie i aktualizację zapisów zawartych w Polityce Transportowej z 1999 r. – programowym dokumencie, który zapoczątkował zrównoważone podejście do rozwoju systemu transportowego miasta. Podkreślono w nim fundamentalną rolę transportu dla prawidłowego rozwoju i sprawnego funkcjonowania miasta oraz pełnienia przez Poznań funkcji metropolii. PMT ma za zadanie wskazywać kierunek w dziedzinie mobilności, w którym Miasto ma podążać w kolejnych latach. Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Miasta Poznania (PZMM), uszczegółowia zapisy PMT i jest dokumentem wykonawczym. PZMM jest opracowany dla całego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Poznania (Metropolia Poznań), obejmującego terytorium 23 samorządów, w tym Miasta Poznania, Powiatu Poznańskiego i 17 gmin Powiatu Poznańskiego oraz gmin: Śrem, Szamotuły, Skoki i Oborniki.

Dokumenty zawierają wszystkie aspekty transportu, które wzajemnie się przenikają. Dotyczą zagadnień transportu publicznego, w tym m.in. kolejowego, rowerowego, drogowego, kwestii parkingowych, transportu ładunków, integracji środków transportu, elektromobilności, zagospodarowania przestrzennego – rewitalizacji, technologii cyfrowych, ruchu pieszego.

Oba dokumenty, które przyjęli radni Miasta Poznania, stanowią aktualną bazę dokumentów transportowych, zarówno o charakterze strategicznym, jak i programowo-realizacyjnym. Skonsultowano projekty nowych dokumentów z mieszkańcami, pasażerami publicznego transportu miejskiego, kierowcami, rowerzystami, radami osiedli oraz ekspertami.

Wyznaczonych zostało pięć zasadniczych celów transportowych. Ma on być: dostępny, ekologiczny, bezpieczny, zrównoważony i optymalny. Podróżowanie będzie odbywało się w sposób bezpieczny, dostępny i wygodny niezależnie od pozycji społecznej, wieku. Mieszkańcy, zgodnie z własnymi potrzebami, wybiorą środek transportu w sposób odpowiedzialny dla środowiska. Zastosowane rozwiązania techniczne, infrastrukturalne czy ekonomiczne obniżą negatywny wpływ transportu na mieszkańców i środowisko. Funkcjonalny system transportowy stworzy warunki optymalne do rozwoju gospodarczego. Nastąpi pełna integracja sieci kolejowej z miejskim transportem publicznym – połączenie z planowaną obwodnicą kolejową i tworzenie nowych węzłów przesiadkowych.

Priorytetami jest stworzenie zintegrowanego systemu transportu publicznego oraz poprawa bezpieczeństwa na drodze. Kontynuowana będzie systematyczna wymiana taboru tramwajowego i autobusowego, tworzenie nowych tras i linii komunikacyjnych, niwelowanie barier w ruchu pieszym i rowerowym, rozwój Poznańskiej Kolei Metropolitalnej. Na nowych i dynamicznie rozbudowywanych osiedlach zwiększać ma się dostępność transportowa. Miejski transport publiczny będzie powiązany z dbałością o zieleń w Poznaniu i ograniczenie hałasu.

Polityka Mobilności Transportowej Miasta Poznania jest dokumentem wyznaczającym kierunki rozwoju w dziedzinie transportu, w sposób strategiczno-polityczny, jednakże główny nacisk kładzie na mieszkańca miasta – uczestnika podróży – pasażera. Samo pojęcie transportu ulega przekształceniu, a tradycyjne granice między pojazdem, infrastrukturą i użytkownikiem stają się coraz mniej wyraźne. Obecnie środki transportu nie znajdują się w centrum uwagi, w dużej mierze z powodu zwiększonej łączności i automatyzacji. To użytkownik, w coraz większym stopniu, znajduje się w centrum znacznie bardziej elastycznego i zintegrowanego systemu mobilności. Oprócz szeregu danych dotyczących różnych wskaźników i mierników zawartych w przedmiotowym dokumencie, które mają wspomagać proces monitorowania polityki mobilności i jej wdrażania, zasadniczym elementem jest dążenie do zadowolenia mieszkańców-pasażerów z systemu transportowego. Takie podejście sugeruje zmianę nazwy z Polityki Transportowej (uchwalonej w 1999 r.) na Politykę Mobilności Transportowej. Ponadto taki kierunek rozwoju i działań oraz nomenklatury wynika z dokumentów unijnych.

Licznik rowerzystek i rowerzystów

W 2021 r. w Poznaniu funkcjonowało 8 liczników rowerzystek i rowerzystów: przy przystanku pl. Wolności, dwa liczniki na Wartostradzie, po jednym na ul. Grunwaldzkiej i ul. Dolna Wilda oraz trzy na ul. Naramowickiej.

Licznik rowerzystek i rowerzystów przy pl. Wolności

arch. UMP

Najwięcej rowerzystek i rowerzystów skorzystało z Wartostrady Zachodniej. Umiejscowiony tam licznik zarejestrował niespełna 360 tys. przejazdów, a licznik na placu Wolności ponad 321 tys. W tym samym czasie obok licznika na ul. Grunwaldzkiej przejechało ponad 280 tys., na Wartostradzie Wschodniej ponad 158 tys., na ul. Naramowickiej/Ugory Wschodnie ponad 44 tys., na ul. Naramowickiej/Ugory Zachodnie ponad 31 tys., a na ul. Naramowickiej/Serbskiej prawie 21 tys. cyklistów.

Od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r. liczniki zarejestrowały 1 433 514 przejazdów. Liczby pokazują, że cykliści chętnie korzystają z tego środka transportu i jest on popularny szczególnie w miesiącach wiosenno-letnich.

Licznik z wyglądu przypomina wysoką szafkę wyposażoną w 2 ekrany wyświetlające liczbę osób podróżujących rowerem danego dnia oraz całkowitą liczbę poruszających się rowerem od momentu uruchomienia urządzenia.

Centrum Sterowania Ruchem

W 2021 r. w Poznaniu funkcjonowało Centrum Sterowania Ruchem, które nadzoruje działanie Inteligentnego Systemu Transportowego (ITS), utrzymanie urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i kontroluje pracę sygnalizacji świetlnej.

Do zadań Centrum Sterownia Ruchem należy:

• analizowanie istniejącej organizacji ruchu w zakresie ITS i jej efektywności;
• opracowywanie i wdrażanie zmian w programach sygnalizacji świetlnych;
• współpraca w zakresie ITS i bezpieczeństwa ruchu z innymi organami zarządzającymi ruchem, zarządami dróg i kolei, policją i innymi jednostkami;
• prowadzenie analizy natężenia ruchu drogowego – badanie ruchu i przeprowadzanie jego analiz;
• aktualizowanie programów elementów ITS;
• zdalne oddziaływanie na pracę elementów ITS;
• bieżące kontrolowanie pracy ITS w zakresie awarii;
• identyfikowanie i realizowanie priorytetów dla pojazdów komunikacji zbiorowej;
• nadzorowanie systemu informującego użytkowników sieci o: natężeniu ruchu wraz z informacją o alternatywnych trasach przejazdu, wolnych miejscach parkingowych, utrudnieniach w ruchu;
• wprowadzanie modyfikacji programów i parametrów sterowania eliminujących problemy ruchowe.

System informacji pasażerskiej

Miasto Poznań systematycznie i konsekwentnie podnosi standard transportu publicznego, rozbudowując systemy informacji pasażerskiej.

Tablice Informacji Pasażerskiej (TIP) są dużym udogodnieniem dla pasażerów. Dzięki nim oczekujący na przystanku są na bieżąco informowani o odjazdach pojazdów poszczególnych linii w czasie rzeczywistym. Od 2021 r. na TIP pojawiają się także informacje na temat utrudnień dla danego kursu oraz ich przyczyn.

W systemie funkcjonuje 185 tablic na terenie aglomeracji poznańskiej, w tym 165 w Poznaniu (155 na przystankach i 10 na dworcach).

W dużej części pojazdów wprowadzono usprawnienia umożliwiające publikację komunikatów o nadchodzących zmianach na wewnętrznych tablicach LCD. Wzorem tablic przystankowych jest to komunikat, którego treść przewijana jest na pasku w dolnej części tablicy. Dzięki temu można dotrzeć z aktualnymi informacjami również do pasażerów korzystających z przystanków, na których nie ma jeszcze tablic elektronicznych.

Tablica Informacji Pasażerskiej

arch. UMP

W Poznaniu dostępny jest Systemem Informacji Pasażerskiej AMS. Na cyfrowych ekranach w wiatach przystankowych – Digital Citylight AMS – pasażerowie mogą śledzić w czasie rzeczywistym położenie wszystkich autobusów i tramwajów, które kursują do i z danego przystanku. Aby zobaczyć mapę poruszających się pojazdów miejskiego transportu publicznego, wystarczy nacisnąć przycisk „zobacz więcej” na przystanku. W ten sposób każdy, kto jest na przystanku, może zobaczyć, gdzie jest jego autobus lub tramwaj i w miarę potrzeb zmienić plan podróży.

System Informacji Pasażerskiej AMS jest dostępny na następujących przystankach w Poznaniu:

• pl. Wiosny Ludów na ulicy Strzeleckiej (kierunek Królowej Jadwigi), przystanek tramwajowy;
• Wrocławska na ulicy Podgórnej (kierunek Al. Marcinkowskiego), przystanek tramwajowy;
• most Teatralny na ulicy Dąbrowskiego (kierunek Ogrody), przystanek tramwajowy;
• most Teatralny na ulicy Roosevelta (kierunek Pułaskiego), przystanek autobusowy;
• Poznań Główny na placu Dworcowym (przystanek odjazdowy), przystanek autobusowy;
• Poznań Główny na ulicy Matyi (kierunek Wierzbięcice), przystanek tramwajowy;
• Wielka na ulicy Garbary (kierunek Estkowskiego), przystanek autobusowy;
• rondo Rataje na ulicy Krzywoustego (kierunek centrum), przystanek tramwajowy;
• Fredry na ulicy Fredry (kierunek most Teatralny), przystanek tramwajowy.

Miejsca parkingowe

Udostępnianie informacji o miejscach parkingowych i naprowadzanie na wolne miejsca parkingowe powoduje:

• mniejszą liczbę samochodów jeżdżących w poszukiwaniu miejsc parkingowych w centrum, co przekłada się na mniejsze zatłoczenie ulic;
• możliwość wcześniejszego zaplanowania podróży do centrum;
• wykorzystywanie udostępnianych danych przez programistów systemów nawigacyjnych.

Przejścia dla pieszych

Zwiększenie bezpieczeństwa osób z dysfunkcjami wzroku to najważniejszy cel instalacji urządzeń akustycznych na sygnalizatorach świetlnych. Ułatwiają im one samodzielne pokonanie przejścia dla pieszych.

Miasto sukcesywnie wyposaża sygnalizacje świetlne w sygnalizacje dźwiękowe. Urządzenia takie działają m.in. na: Alejach Solidarności (os. Zwycięstwa), ul. Grunwaldzkiej (przy ul. Marszałkowskiej), skrzyżowaniu ulic J. Piłsudskiego i Inflanckiej; ulicach Serbska i Wilczak a także na przejściu dla pieszych przy przystanku tramwajowym Os. Rzeczpospolitej.

Sygnalizacja akustyczna działa w godzinach 7:00-20:00.

Efektem realizowanych w 2021 r. działań jest poprawa bezpieczeństwa i komfortu pieszych w kilkunastu miejscach w mieście, m.in. kontynuowano priorytetowe działania związane z doświetlaniem przejść dla pieszych, dzięki czemu korzystający z nich piesi są lepiej widoczni.

W 2021 r. doświetlenie przejść dla pieszych zostało wykonane w dwunastu miejscach, a realizacja trzynastej lokalizacji nastąpi na początku 2022 r.:

• ul. Głuszyna 127;
• ul. Głuszyna w pobliżu OSIR;
• ul. Sypniewo 32;
• ul. Malwowa w rejonie skrzyżowania ulic Żonkilowej i Malwowej;
• ul. Brzask w rejonie skrzyżowania ul. Brzask i ul. Sierakowskiej;
• ul. Swoboda przy Szkole Podstawowej nr 88;
• ul. Radojewo 20;
• ul. Naramowicka przy skrzyżowaniu z ul. Widłakową;
• ul. Umultowska – przejście na łączniku z Naramowicami na przedłużeniu ulicy Łużyckiej wzdłuż Lasku Piątkowskiego/Rezerwatu Żurawiniec;
• ul. Stróżyńskiego w pobliżu szkoły;
• ul. Za Cytadelą przy skrzyżowaniu z ul. Brandstaettera;
• ul. Szczepankowo przy skrzyżowaniu z ul. Roślinną;
• ul. Kościelna w rejonie stacji paliw.