Miejskie instytucje kultury w Poznaniu

W 2021 r. kontynuowano wdrażanie „Poznańskiego Programu dla Kultury 2019-2023″ w celu podniesienia znaczenia kultury w życiu codziennym mieszkanek i mieszkańców Poznania oraz w procesach uspołecznienia zarządzania miastem.

Miasto Poznań jest organem prowadzącym dla 15 instytucji kultury:

• Biblioteka Raczyńskich;
• Centrum Kultury ZAMEK;
• Centrum Sztuki Dziecka;
• Dom Kultury Stokrotka;
• Estrada Poznańska;
• Galeria Miejska Arsenał;
• Muzeum Archeologiczne;
• Poznański Chór Chłopięcy;
• Poznańskie Centrum Dziedzictwa;
• Teatr Animacji;
• Teatr Muzyczny;
• Teatr Ósmego Dnia;
• Teatr Polski;
• Wielkopolskie Muzeum Niepodległości;
• Wydawnictwo Miejskie Posnania.

Więcej na temat Poznańskiego Centrum Dziedzictwa w rozdziale Produkty i marki turystyczne Poznania.

W 2021 r. w przestrzeni  Poznania pojawiły się nowe miejsca umożliwiające prowadzenie działalności kulturalnej i przybliżające kulturę szerokiemu gronu odbiorców:

• Centrum Szyfrów Enigma (Poznańskie Centrum Dziedzictwa – PCD) w Collegium Martinetum przy ul. św. Marcin – nowoczesna placówka edukacyjno-wystawiennicza prezentująca dokonania trójki polskich matematyków: Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego związane ze złamaniem szyfru niemieckiej maszyny Enigma;
• Mediateka Centrum Szyfrów Enigma (Poznańskie Centrum Dziedzictwa) – ogólnodostępne urządzenie przy Centrum Szyfrów Enigma (CSE), dzięki któremu każdy może zapoznać się z unikatowym zbiorem materiałów źródłowych w wersji cyfrowej, powiązanych tematycznie z CSE oraz z bogatym księgozbiorem dostępnym na miejscu;

Otwarcie Centrum Szyfrów Enigma (Poznańskie Centrum Dziedzictwa)

arch. PCD

• Galeria Sztuki Współczesnej Vinci przy ul. Rynek Śródecki 15/2 – nowa przestrzeń wystawiennicza prezentująca różnorodność form sztuki współczesnej: malarstwo, rysunek, grafikę, rzeźbę, fotografię; Galeria tworzy jednocześnie przestrzeń do rozmów o sztuce, prezentacji, jak również jest miejscem wykładów i spotkań biznesowych;

Otwarcie Galerii Sztuki Współczesnej Vinci

arch. Galeria Sztuki Współczesnej Vinci

• przestrzenna ekspozycja z artystycznego szkła reliktów palatium Mieszka I i kaplicy pałacowej fundacji jego żony Dobrawy w obrębie grodu na Ostrowie Tumskim;
• wildecki totem multimedialny – ogólnodostępne urządzenie powstało przy skrzyżowaniu ulic Dolna Wilda i M. Chwiałkowskiego w celu popularyzacji historii i walorów turystycznych tej części miasta; prezentuje fotografie i treści związane z dzielnicą Wilda;

Wildecki totem multimedialny

arch. UMP

• nowa siedziba filii bibliotecznych: Filii Wildeckiej i Filii 53 przy ul. Hetmańskiej 91 (galeria handlowa Green Point);

Wnętrze nowej siedziby Filii Wildeckiej

arch. UMP

• książkomaty Biblioteki Raczyńskich – umożliwiające dostęp do zasobów bibliotecznych osobom, które nie mogą dotrzeć do filii w standardowych godzinach otwarcia oraz pozwalają na korzystanie z zasobów w sytuacji, w której dostęp do zbiorów jest ograniczony np. w czasie pandemii; książkomaty ustawiono w miejscach o dużym natężeniu ruchu mieszkanek i mieszkańców, i w których nie ma placówek stacjonarnych; w 2021 r. podpisano umowę na ustawienie 11 książkomatów;

Książkomat Biblioteki Raczyńskich

arch. UMP

• rzeźba autorstwa prof. Anny Rodzińskiej – w parku przy ul. Podkomorskiej na Osiedlu Abisynia.

W 2021 r. miejskie instytucje kultury w Poznaniu zorganizowały 1832 projekty kulturalne, w których wzięło udział ponad 8 mln uczestniczek i uczestników. Obostrzenia wprowadzone w związku z pandemią COVID-19 wpłynęły na ograniczenie liczby uczestniczek i uczestników wydarzeń kulturalnych, jak również spowodowały odwołanie 42 projektów kulturalnych i 37 spektakli. 

Miejskie instytucje kultury w Poznaniu w liczbach w 2021 r.

źródło: Miejskie instytucje kultury

Oferta kulturalna przygotowana przez miejskie instytucje skierowana była do wszystkich grup społecznych, w tym m.in.: rodzin, dzieci i młodzieży, seniorów, obcokrajowców, osób z niepełnosprawnościami. Najwięcej przedsięwzięć kulturalnych zrealizowanych w 2021 r. przeznaczonych było dla szerokiego grona odbiorców. Do najważniejszych zaliczyć można:

• festiwale: Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych Animator, 17. Millenium Docs Against Gravity Festival w Poznaniu w Kinie Muza (Estrada Poznańska/Against Gravity), 25. Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych OFF CINEMA (Centrum Kultury Zamek), Festiwal ETHNO PORT POZNAŃ (Centrum Kultury Zamek), XVII ogólnopolski festiwal kultury słowiańskiej i cysterskiej w Lądzie (Muzeum Archeologiczne w Poznaniu we współpracy ze Starostwem Powiatowym w Słupcy);

Promocja Festiwalu ETHNO PORT POZNAŃ w 2021 r. w przestrzeni miejskiej

arch. UMP

Festiwal OFF CINEMA

arch. UMP

• filmy, podcasty i nagrania przygotowane przez: Bibliotekę Raczyńskich, Poznańskie Centrum Dziedzictwa (Bramę Poznania), Centrum Kultury Zamek oraz Wielkopolskie Muzeum Niepodległości przy współpracy z firmą Ferment Objazdowe Kino Plenerowe;
• koncerty: Koncerty Plenerowe Orkiestry Antraktowej Teatru Polskiego w Poznaniu, koncert muzyki klasycznej „The September Concert” – ku pamięci ofiar z World Trade Center (Dom Kultury Stokrotka oraz Fundacja Lux Sfera), koncert organowy (Dom Kultury Stokrotka we współpracy z lokalną parafią), XIV Poznańskie Kolędowanie (Poznański Chór Chłopięcy);
• liczne spektakle: Teatru Ósmego Dnia, Centrum Kultury Zamek, Teatru Muzycznego w Poznaniu, Teatru Polskiego w Poznaniu;
• warsztaty organizowane przez: Centrum Kultury Zamek, Poznańskie Centrum Dziedzictwa, Galerię Miejską Arsenał;
• wystawy organizowane przez: Bibliotekę Raczyńskich, Poznańskie Centrum Dziedzictwa (Centrum Szyfrów Enigma, Galeria Śluza), Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956, Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918 – 1919, Wielkopolskie Muzeum Niepodległości (Muzeum Uzbrojenia, Muzeum Armii „Poznań”), Wydawnictwo Miejskie Posnania, Galerię Miejską Arsenał (Krzysztof Wodiczko „Przybysze”);
• tematyczne formy zwiedzania: Oprowadzania po budynku Centrum Szyfrów Enigma (Poznańskie Centrum Dziedzictwa –  Centrum Szyfrów Enigma), Spacery po Fest Fyrtlach (Poznańskie Centrum Dziedzictwa –  Fest Fyrtel), Europejskie Dni Dziedzictwa – oprowadzanie tematyczne Lato na Trakcie (12 spacerów), Wycieczki szlakiem kryptologów na otwarcie Centrum Szyfrów Enigma, Zabytek Otwarty w Starej Papierni przy ul. Szyperskiej, w kościele św. Kazimierza przy ul. Bydgoskiej (Poznańskie Centrum Dziedzictwa – Trakt Królewsko-Cesarski), oprowadzanie kuratorskie po wystawie „30/30”, spacer tematyczny dot. wystawy „Śladami targowej architektury” (Wydawnictwo Miejskie Posnania);
• gra terenowa zorganizowana przez Poznańskie Centrum Dziedzictwa – Centrum Szyfrów Enigma;
• działalność Łazarskiej Galerii Witrynowej i Wildeckiej Galerii Witrynowej przybliżająca dzieje tych dzielnic (Poznańskie Centrum Dziedzictwa –  Fest Fyrtel);
• popularyzacja czytelnictwa realizowana przez: Bibliotekę Raczyńskich oraz Wydawnictwo Miejskie Posnania;
• publikacje Wydawnictwa Miejskiego Posnania oraz ich promocja;
• konkursy: Konkurs OFF: Premiery 2021 (Teatr Ósmego Dnia), „Fest Księgarnia”, VII edycja Konkursu 30/30 na najlepszą okładkę płytową, „Którędy na Targi Poznańskie?” konkurs literacki na najlepszą powieść inspirowaną historią MTP, plebiscyt miesięcznika „IKS-a” i portalu „Kulturapoznan.pl” na Wydarzenie kulturalne i Człowieka kultury sezonu 2019/2020 Wydawnictwo Miejskie Posnania;

Grafika konkursowa „Fest Księgarnia”

arch. UMP

• pozostałe formy spędzania wolnego czasu, w tym obchody uroczystości rocznicowych:  Lato z Estradą (Estrada Poznańska), Wielka Majówka – VII urodziny Bramy Poznania (Poznańskie Centrum Dziedzictwa – Brama Poznania), Imieniny Ulicy Święty Marcin 2021 (Centrum Kultury Zamek), Rocznica utworzenia KL Posen (Wielkopolskie Muzeum Niepodległości – Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII), Obchody 65. rocznicy Poznańskiego Czerwca (Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956), Inscenizacja: przyjazd Paderewskiego do Poznania – obchody 103. rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 (Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919), Inscenizacja „Jeszcze Polska nie zginęła…”. Obchody 215. rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego 1806 r. oraz akcja społeczna „27 grudnia świętem państwowym” (Wielkopolskie Muzeum Niepodległości).

W 2021 r. bogatą ofertę kulturalną dedykowano rodzinom oraz dzieciom i młodzieży, w tym m.in.:

• festiwale i przeglądy: 39. Międzynarodowy Festiwal Filmów Młodego Widza ALE KINO!, Festiwal Wędrujące Ale Kino i przegląd filmowy OKO KALEJDOSKOPU, Animator (Centrum Sztuki Dziecka) oraz MAPPING FESTIWAL (Teatr Animacji we współpracy z Art Fraction Foundation), 23. Biennale Sztuki dla Dziecka (Centrum Sztuki Dziecka);

• filmy przygotowane przez: Bramę Poznania, Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956;
• koncerty: Poznańskiego Chóru Chłopięcego i Teatru Muzycznego w Poznaniu „Przeczekajmy tutaj noc”;
• konkursy przygotowane przez Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956, w tym: III Test Wiedzy o Poznańskim Czerwcu, „Plakat rocznicowy”, „Poznański Czerwiec w komiksie”; 
• spektakle przygotowane przez: Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu (SCENA WSPÓLNA), Galerię Miejską Arsenał (Simona Kossak), Teatr Muzyczny w Poznaniu (Teatr na Wartą 2021, Teatr Polska – Koziołek matołek i zagadka ratuszowej wieży), Teatr Ósmego Dnia (Niewidzialne kobiety);
• warsztaty przygotowane przez: Bibliotekę Raczyńskich, Poznańskie Centrum Dziedzictwa (Bramę Poznania), Centrum Kultury Zamek, Dom Kultury „Stokrotka”, Galerię Miejską Arsenał, Muzeum Archeologiczne, Poznański Chór Chłopięcy, Teatr Polski, Wydawnictwo Miejskie Posnania;
• tematyczne formy zwiedzania: Tu się wszystko zaczęło (Muzeum Archeologiczne), Trakt Królewsko-Cesarski – Spacery rodzinne Cho(ć)dź, zobacz! (Poznańskie Centrum Dziedzictwa), Wycieczki tramwajowe (Wydawnictwo Miejskie Posnania), Całodniowa wycieczka pociągiem „Pod parą” (Dom Kultury Stokrotka przy współpracy z Kolejami Wielkopolskimi);
• gra miejska „Fałszerze i Agenci. Wielki pościg” (Poznańskie Centrum Dziedzictwa – Brama Poznania);
• popularyzacja czytelnictwa realizowana przez Bibliotekę Raczyńskich, w tym m.in.: CZYTATY na pięciolinii, Mała Książka Wielki Człowiek, Mól w Sieci, Poznań w dźwiękach poezji;
• wystawy tematyczne Biblioteki Raczyńskich;
• formy spędzania wolnego czasu w trakcie ferii zimowych i wakacji proponowane przez: Bibliotekę Raczyńskich, Dom Kultury Stokrotka, Centrum Kultury Zamek, Wielkopolskie Muzeum Niepodległości;
• płytę CD „Kołysanka dla Szaranka” nagrana przez Poznański Chór Chłopięcy;
• publikacje historyczne: „Kreatywna książeczka o Powstaniu Wielkopolskim” (Wielkopolskie Muzeum Niepodległości), „Róża i tajemnicza walizka” (Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956);
• publikacje edukacyjne dla uczennic i uczniów szkół podstawowych klas I-III („Zawodowcy”) oraz dla uczennic i uczniów szkół specjalnych („Zawody”) (Poznańskie Centrum Dziedzictwa).

Wśród inicjatyw mających na celu aktywizację kulturalną seniorek i seniorów w 2021 r. wyróżniały się: 

• koncerty i warsztaty Poznańskiego Chóru Chłopięcego w domach pomocy społecznej;
• działalność klubu seniora w Domu Kultury Stokrotka;
• warsztaty dla seniorek i seniorów „Arsenał Seniorów” (Galeria Miejska Arsenał);
• zwiedzanie wystawy w Fotoplastykonie Poznańskim „W targowym kadrze. 100 lat targów w Poznaniu”, w ramach akcji „Senioralni. Poznań 2021” oraz „Weekend Seniora z Kulturą” (Wydawnictwo Miejskie Posnania);
• zwiększenie dostępności do zbiorów Biblioteki Raczyńskich, m.in. poprzez przedsięwzięcia takie jak: Książka dla Seniora, Spotkanie autorskie z Piotrem Bojarskim, Wtorek dla Seniora;
• wydawanie miesięcznika „Senioralny Poznań” (Wydawnictwo Miejskie Posnania).

Przestrzeń większości instytucji kultury dostosowana jest do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym i umożliwia ich uczestnictwo w wydarzeniach. W 2021 r. kontynuowane były działania uwzględniające i uwrażliwiające na aspekt niepełnosprawności, w tym m.in.:

• projekt „Teatr społeczny” – terapia ruchem z grupą osób dorosłych z różnymi niepełnosprawnościami oraz z grupą rodziców osób z niepełnosprawnościami (Centrum Kultury Zamek); 
• program „Teatr powszechny” – obejmuje działalność 3 grup teatralnych, w których aktorami są osoby z niepełnosprawnościami (Centrum Kultury Zamek); 
• program społeczny Obrazy wrażliwe – włączanie do życia kulturalnego osób z niewidocznymi niepełnosprawnościami (Centrum Kultury Zamek); 
• NIE WIDAĆ: Tańcz! – warsztaty ruchowe, muzyczne, art-terapeutyczne (Centrum Kultury Zamek); 
• Sztuka w ciemno – warsztaty sensualne, zachęcające do odbioru sztuki, opierając się na zmysłach słuchu, dotyku oraz węchu (Centrum Kultury Zamek); 
• usługa Czytanie bez barier – umożliwia wypożyczenia telefoniczne za pośrednictwem Poznań Kontakt (Biblioteka Raczyńskich);
• projekt Enigma bez barier – oferta edukacyjna i kulturalna dla osób z różnych grup wykluczenia (Poznańskie Centrum Dziedzictwa – Centrum Szyfrów Enigma);
• edukacyjny pakiet „Zawody” dla szkół specjalnych (Poznańskie Centrum Dziedzictwa);
• warsztaty teatralne Teatru Łapacze Snów (Teatr Ósmego Dnia);
• projekt EduSoc, w tym warsztaty WenDo i muzykoterapia dla pacjentek z wydziału uzależnień dla kobiet; współpraca z Wojewódzkim Szpitalem dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Gnieźnie (Centrum Kultury Zamek).

Enigma bez barier

arch. PCD

W 2021 r. realizowano również działania na rzecz integracji obcokrajowców, w tym m.in.:

• realizacja we współpracy z Instytutem Ukraińskim festiwalu „Bliscy Nieznajomi: Wschód” (Teatr Polski w Poznaniu);
• kontynuowano program „Poznaniacy i poznanianki, poznaj ich” mający na celu, poprzez lokalne odniesienia i specjalne karty pracy, wsparcie integracji i doskonalenie języka polskiego wśród migrantów (Poznańskie Centrum Dziedzictwa);
• przygotowano podręczniki do nauki języka polskiego dla obcokrajowców i podjęto działania zachęcające afgańskich uchodźców do korzystania ze zbiorów i usług Biblioteki Raczyńskich;
• zorganizowano „Zamkowy Klub Książki Ukraińskiej”, dzięki czemu powstał pierwszy w Poznaniu ukraińskojęzyczny czytelniczy klub dyskusyjny (Centrum Kultury Zamek).

Pandemia wpłynęła również na przeniesienie wielu projektów do przestrzeni wirtualnej. Większość miejskich instytucji kultury prowadziła przedsięwzięcia w formie zdalnej, zwiększając tym samym zasięg swojego oddziaływania. Niektóre z nich na stałe wpisały się już w coroczny program. Były to m.in.:

• festiwale i przeglądy: 39. Międzynarodowy Festiwal Filmów Młodego Widza ALE KINO!, Festiwal Wędrujące Ale Kino i przegląd filmowy OKO KALEJDOSKOPU zorganizowane przez Centrum Sztuki Dziecka, XVII Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych Animator (Estrada Poznańska), XVII ogólnopolski festiwal kultury słowiańskiej i cysterskiej w Lądzie (Muzeum Archeologiczne w Poznaniu we współpracy ze Starostwem Powiatowym w Słupcy), 23. Biennale Sztuki dla Dziecka (Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu);
• konkursy zorganizowane przez: Bibliotekę Raczyńskich (Konkurs o Nagrodę Józefa Łukaszewicza) i Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956 (III Test Wiedzy o Poznańskim Czerwcu);
• filmy, podcasty i nagrania przygotowane przez: Bibliotekę Raczyńskich, Poznańskie Centrum Dziedzictwa (w tym Brama Poznania, Trakt Królewsko-Cesarski), czy Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956;
• spektakle przygotowane przez: Galerię Miejską Arsenał („Simona Kossak”) i Teatr Ósmego Dnia („CYKL: Historie ludzi bez historii”, „Magiczny świat kłamstwa”);
• warsztaty, zajęcia, wykłady przygotowane przez: Bibliotekę Raczyńskich (m.in. lekcje biblioteczne, w tym również dla uczennic i uczniów Szkoły Polskiej przy Ambasadzie RP w Paryżu z siedzibą w Strasburgu oraz College Vauban w Strasburgu), Poznańskie Centrum Dziedzictwa, Galerię Miejską Arsenał (Festiwal rysunku dziecięcego, Nocne opowieści, Odmiany zaangażowania), Muzeum Archeologiczne (Warsztaty rodzinne – Rezerwat Archeologiczny Genius loci);
• wystawa czasowa „Wielkopolanie w walce o kształt II RP” – dostępna online i stacjonarnie (Muzeum Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956);
• promowanie czytelnictwa przez Bibliotekę Raczyńskich (Narodowe Czytanie, Biblioteka 5.0. konferencja w ramach Wirtualnych Targów Książki BookTarg, „By najmniej błędów w polszczyźnie” – podsumowanie plebiscytu, „Ja, Konstancja” – cykl impresji audiowizualnych inspirowanych losami córki Kraszewskiego, „Książka. Kto za nią stoi?”, „Mól w Sieci”, „Porannik książkowy”, „Poznańskie Dni Rodziny”, „Spotkanie z Piotrem Bojarskim”, „Wtorek dla Seniora”, „Zapiski intymne”, „Co czyta Poznań?”);
• różne formy spędzania wolnego czasu organizowane przez: Bibliotekę Raczyńskich (Zima z Książką „W krainie śniegu i lodu”), Poznańskie Centrum Dziedzictwa – Bramę Poznania (Zimowe spotkania edukacyjne: Spotkania z opowieścią), Centrum Sztuki Dziecka (NOWA DRAMATURGIA, NOWY TEATR, NOWE SZTUKI), Poznańskie Centrum Dziedzictwa – Centrum Szyfrów Enigma (Rezydencja Artystyczna w Centrum Szyfrów Enigma), Centrum Kultury Zamek (Zamkowe Lato dla dzieci), Wielkopolskie Muzeum Niepodległości (Ferie zimowe).

W 2021 r. miejskie instytucje kultury, zrealizowały 10 przedsięwzięć o zasięgu międzynarodowym, 27 o zasięgu krajowym oraz 11 o zasięgu regionalnym.

Przedsięwzięcia o zasięgu międzynarodowym podjęte w 2021 r. przez miejskie instytucje kultury

źródło: Miejskie instytucje kultury

Przedsięwzięcia o zasięgu krajowym podjęte w 2021 r. przez miejskie instytucje kultury

źródło: Miejskie instytucje kultury

Przedsięwzięcia o zasięgu regionalnym podjęte w 2021 r. przez miejskie instytucje kultury

źródło: Miejskie instytucje kultury