Obszar Poznania został zaklasyfikowany do klasy A pod względem substancji, których stężenia nie przekroczyły dopuszczalnych norm, do klasy C z powodu poziomu docelowego benzo(a)pirenu oraz do klasy D2 pod względem poziomu celu długoterminowego dla stężenia ozonu (pomiar 8-godzinny).
Jakość powietrza w Poznaniu
Emisja zanieczyszczeń z zakładów przemysłowych
W 2020 r. (najnowsze dostępne dane) w Poznaniu odnotowano spadek emisji pyłów (o 17%) oraz wzrost emisji gazów (o 3,7%) z poznańskich zakładów przemysłowych.
W przypadku gazów podlegających badaniom, odnotowano wzrost emisji dwutlenku węgla (o 3,5%) oraz dwutlenku siarki (o 12%), natomiast jednocześnie doszło do zmniejszenia emisji tlenku węgla (o 14%), tlenków azotu (o 14,5%).
Według GUS, Poznań znajduje się na 18. miejscu wśród polskich miast o dużej skali zagrożenia emisją zanieczyszczeń powietrza. Dzięki stosowanym w Poznaniu urządzeniom do redukcji wytworzonych substancji, znaczna ich część nie dostaje się do powietrza. W 2020 r. instalacje zatrzymały 99,9% pyłów oraz 56% substancji gazowych (bez CO2).
Klasyfikacja stref zamieszkania według kryteriów ochrony zdrowia
Roczne oceny jakości powietrza dla obszaru aglomeracji poznańskiej (obejmującej obszar miasta Poznania) wskazują, że normatywne stężenia poszczególnych rodzajów substancji, z wyjątkiem stężenia ozonu w pomiarze 8-godzinnym oraz średniorocznego stężenia benzo(a)piranu, nie są w Poznaniu przekraczane. W związku z powyższym, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska zaklasyfikował strefę aglomeracji poznańskiej do klasy A pod względem substancji, których stężenia nie przekroczyły dopuszczalnych norm, do klasy C z powodu poziomu docelowego benzo(a)pirenu oraz do klasy D2 pod względem poziomu celu długoterminowego dla stężenia ozonu (pomiar 8-godzinny).
Pył PM10
Powodem przekraczania norm jest tzw. niska emisja, pochodząca przede wszystkim z procesu spalania paliw stałych w indywidualnych systemach grzewczych.
Pomimo tej sytuacji, w okresie ostatnich 20 lat, na terenie miasta nie zostało przekroczone stężenie średnioroczne pyłu zawieszonego PM10. Przekraczane są, natomiast, wartości zanieczyszczenia dobowego w okresie grzewczym, jednak mieszczą się one w limitach liczby przekroczeń dobowych, wyliczanych w skali całego roku.
Średnie stężenie średnioroczne pyłu PM10, odnotowane w aglomeracji poznańskiej w 2020 r., wyniosło 23 µg/m3 przy obowiązującej normie 40 µg/m3.
Pył PM2,5
Substancją, która jest uwzględniana w ocenach jakości powietrza, jest pył zawieszony PM2,5, którego norma roczna wynosi 25 µg/m3. W 2020 r. poziom ten nie został przekroczony, a średnie stężenie roczne wyniosło 16 µg/m3.
Rozkład czasowy występowania przekroczeń stężeń 24-godzinnych pyłu zawieszonego PM10 oraz pyłu PM2,5, wskazuje na wpływ sezonu grzewczego (od października do marca) na zwiększenie stężenia zanieczyszczeń pyłowych. Emisja pyłów drobnych jest dominująca przy spalaniu paliw stałych (w tym także pochodzących ze spalania drewna w kominkach oraz spalania biomasy, gdzie ładunek pyłów wprowadzany do środowiska jest większy niż ze spalania węgla).
Średnioroczne stężenie pyłów w Poznaniu
Warunki meteorologiczne
Istotnym czynnikiem wpływającym na jakość powietrza są warunki meteorologiczne, które oddziałują na tempo rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Niekorzystne scenariusze meteorologiczne mogą wpływać na długotrwałe utrzymywanie się substancji na danym terenie i powodować ich wysokie kumulacje. Najmniej korzystne warunki wiążą się z niską temperaturą powietrza, co powoduje wzmożoną emisję z systemów grzewczych, niską prędkością wiatru, uniemożliwiającą dyspersję zanieczyszczeń, oraz z niskim położeniem warstwy mieszania i stanem stałym równowagi atmosfery, co oznacza stagnację lub niewielki ruch mas powietrza.
Klimat akustyczny w Poznaniu
Mapa akustyczna Poznania
Rejestrowane wartości równoważnego poziomu hałasu ulegają stałemu obniżeniu, mimo iż punktowo notuje się przekroczenie norm, szczególnie z powodu ruchu drogowego oraz lotniczego.
Ruch drogowy zwiększa się szczególnie na miejskim odcinku autostrady A2, gdzie w prawie wszystkich punktach pomiarowych odnotowywane były przekroczenia dopuszczalnych norm poziomu hałasu w porze nocnej, a sporadycznie także w porze dziennej.
Hałas lotniczy
Osoby mieszkające w rejonie ulic: Bukowskiej, Bułgarskiej, Polskiej (rejon Portu Lotniczego Poznań – Ławica) oraz okolic Marlewa, Minikowa, Głuszyny i Świerczewa (rejon lotniska wojskowego w Krzesinach) dotkliwie odczuwają hałas lotniczy.
W celu ograniczenia uciążliwości akustycznych, powodowanych funkcjonowaniem lotniska, stosuje się ustalenia, wynikające z decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych, m.in. ograniczenie lotów w nocy, zmiany procedur startowych czy polepszanie stanu technicznego urządzeń lotniskowych.
Działania Miasta w zakresie ochrony przed hałasem
W 2021 r. kontynuowano realizację „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Poznania”. W ramach działań Miasta na rzecz zmniejszenia emisji hałasu realizowano m.in.:
- wprowadzenie, a następnie rozszerzenie strefy uspokojonego ruchu Tempo 30;
- poprawę stanu technicznego pojazdów i nawierzchni drogowych (m.in. przez stosowanie cichych nawierzchni typu „colsoft”);
- zapewnienie odpowiedniej wibroizolacji i gumowej obudowy torów tramwajowych (tzw. „szyny szepczące”);
- zmniejszenie liczby pojazdów ciężkich w centrum miasta;
- wprowadzenie taboru transportu zbiorowego nowego typu, w tym autobusów elektrycznych;
- budowę i modernizację ekranów akustycznych;
- rozbudowę systemu Poznańskiego Roweru Miejskiego;
- wsparcie dla rozwoju systemów współdzielenia elektrycznych samochodów, skuterów i hulajnóg.
W 2021 r. Miasto zawarło umowę z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu na dofinansowanie opracowania Strategicznej mapa hałasu miasta Poznania, która będzie stanowiła podstawowe źródło danych wykorzystywanych do informowania społeczeństwa o zagrożeniach środowiska hałasem.
Powstanie nowa mapa akustyczna miasta
arch. UMP