Programy i inicjatywy proekologiczne Miasta Poznania

Miasto Poznań, współpracując z partnerami zewnętrznymi, podejmowało inicjatywy proekologiczne skierowane do społeczności lokalnej.

Prośrodowiskowe programy i inicjatywy Miasta Poznania w 2021 r. zostały ograniczone z powodu pandemii COVID-19.

Do wybranych działań proekologicznych, zrealizowanych w 2021 r. w Poznaniu, należały:

• KAWKA BIS – miejski program dotacyjny, który polega na dofinansowaniu likwidacji uciążliwych pieców i kotłów opalanych węglem i zastąpieniu ich ciepłem systemowym, gazem, energią elektryczną lub energią odnawialną; prowadzone były działania edukacyjne promujące udział w programie oraz informujące o problemie niskiej emisji zanieczyszczeń powietrza i możliwościach jej ograniczania; w 2021 r. udzielono 595 dotacji w kwocie 8 704 693,28 zł; usunięto 939 pieców na paliwo stałe, dzięki czemu wyeliminowano 3 656,01 Mg opału stałego.
  2 stycznia 2022 r. uruchomiono nabór wniosków na 2022 r.

Broszury programu “KAWKA BIS”

arch. UMP

• Czyste Powietrze – ogólnokrajowy program, w ramach którego można otrzymać dofinansowanie na wymianę starych i nieefektywnych źródeł ciepła na paliwo stałe i zastąpienie ich nowoczesnymi rozwiązaniami, spełniającymi najwyższe normy; dodatkowo dotacja obejmuje przeprowadzenie niezbędnych prac termomodernizacyjnych budynków; na mocy podpisanego w lutym 2021 r. porozumienia z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, mieszkańcy Poznania w 2021 r. złożyli w Urzędzie Miasta Poznania łącznie 34 wnioski w ramach programu Czyste Powietrze (7 z podwyższonym poziomem dofinansowania oraz 27 podstawowym), które zostały przekazane do WFOŚiGW;
• Trzymaj ciepło – Miasto Poznań zrealizowało 13. edycję projektu, w ramach którego przeprowadzane były bezpłatne badania termowizyjne domów jednorodzinnych i kamienic na terenie Poznania; celem projektu jest zwrócenie uwagi na straty ciepła w budynkach, które powodują emisję zanieczyszczeń do środowiska oraz obciążają budżety domowe; wykonano badania termowizyjne 356 domów jednorodzinnych i 20 kamienic;
• Atmosfera dla Poznania – Miasto realizuje usługę internetową, która prezentuje m.in.:
  
  • trzydniową ekoprognozę pyłów PM10 dla Poznania na tle województwa, wraz z animacją dziennych zmian rozprzestrzeniania się PM10;
  • bieżące (aktualizowane co godzinę), podstawowe dane meteorologiczne: temperatura powietrza, siła i kierunek wiatru;
  • monitoring bieżący dla Poznania – aktualizowane co godzinę – wartości stężeń zanieczyszczeń pyłowych i gazowych wraz z odniesieniem do obowiązujących norm oraz poziomów dopuszczalnych, informowania i alarmowych;
  • informację o opłatach za przejazd środkami transportu zbiorowego Miasta Poznania w strefie A; zgodnie z uchwałą Rady Miasta Poznania zwolnienie z opłaty następuje w godzinach od 3:00 do 24:00 po dniu, w którym doszło do przekroczenia poziomu informowania pyłów PM10 na którejkolwiek stacji pomiarowej WIOŚ oraz gdy prognozowane jest utrzymanie dla tej doby przekroczenia poziomu informowania;
• Ekoprognozy – prezentują rozprzestrzenianie się pyłów drobnych PM10 dla Poznania oraz na tle województwa w 3 kolejnych dniach; opisane są wyjaśnieniami i piktogramami, które w przystępny sposób informują o zalecanych zachowaniach w dniach, kiedy prognozowane są wysokie stężenia pyłów PM10; ekoprognozy publikowane są codziennie na stronie internetowej Atmosfera dla Poznania przez cały rok oraz, w sezonie grzewczym, na antenie telewizji WTK – w serwisach prognozy pogody;
• Wortal „Wszystko o odpadach” ( www.poznan.pl/odpady ) – uruchomiony w 2021 r. wortal prezentuje w jednym miejscu informacje dotyczące: deklaracji za odpady i opłat, harmonogramu odbioru odpadów, zasad selektywnej zbiórki odpadów, funkcjonowania PSZOK i MPSZOK oraz działań edukacyjnych;
• Poznań w Porządku – na początku 2021 r. kontynuowano działanie bezpłatnej aplikacji „Poznań w porządku”, dostępnej zarówno w wersji webowej (internetowej), jak i mobilnej; od marca 2021 r. aplikacja „Poznań w porządku” została zastąpiona aplikacją „Smart City Poznań” (uruchomiona w lipcu 2020 r. i do marca 2021 r. działająca równolegle z pierwotną aplikacją); poszczególne zgłoszenia podlegają bieżącemu monitorowaniu i uaktualnianiu ich statusów;

Aplikacja Smart City Poznań

arch. UMP

• „Wiosenne Porządki” zorganizowano w dniach 23-25 kwietnia 2021 r.; z uwagi na sytuację epidemiczną, akcja odbyła się z zachowaniem obowiązujących obostrzeń, bez udziału placówek oświatowych; wzięło w niej udział 41 zorganizowanych grup; do akcji zgłosiło się 19 rad osiedli, które koordynowały akcje lokalne; za odbiór zebranych podczas akcji odpadów odpowiadał Związek Międzygminny „GOAP”; łącznie zebrano blisko 53 t odpadów;
• „Sprzątanie świata” – coroczna akcja proekologiczna, podczas której zbierano odpady zanieczyszczające przestrzeń publiczną, odbyła się w dniach 17-19 września 2021 r. (28. edycja) pod hasłem „Myślę, więc nie śmiecę”; w akcji udział wzięło łącznie 49 grup, w tym 19 rad osiedli; z uwagi na sytuację epidemiczną, wydarzenie odbyło się z minimalnym udziałem placówek oświatowych; podczas akcji zebrano łącznie 17,8 Mg odpadów; w ramach akcji zorganizowano także konkurs plastyczny dla uczniów poznańskich szkół podstawowych; partnerem konkursu był Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu sp. z o.o.; podsumowaniem konkursu było wydanie kalendarza prezentującego 4 zwycięskie prace;

Plakat 28. Akacji Sprzątania Świata

arch. UMP

• „Skończmy ze smogiem w Poznaniu” – w 2021 r., w ramach działań własnych Urzędu Miasta Poznania, zlecono wykonanie badań dronem w zakresie jakości spalin z domowych palenisk w celu wykrycia nieruchomości, gdzie dochodzi do spalania odpadów bądź opału niezgodnego z wymaganiami uchwały antysmogowej; wykonano 165 godzin oblotów w ciągu 65 dni pomiarowych na obszarze, w którym znajduje się ponad 16 tys. budynków, wykonano 698 szczegółowych badań, wykryto 18 nieprawidłowości; użycie drona jest narzędziem wspomagającym Straż Miejską w skutecznym wykrywaniu źródeł, gdzie następuje spalanie paliw niedozwolonych (w tym odpadów), projekt ma też wymiar edukacyjny, gdyż jego celem jest kształtowanie wśród mieszkańców postaw społecznych; dodatkowo w ramach Programu, na wybranych przystankach tramwajowych i autobusowych w 22 miejscach zamontowano ekrany LCD wyświetlające aktualne komunikaty na temat jakości powietrza w mieście;

Na wybranych przystankach tramwajowych i autobusowych pojawiły się ekrany wyświetlające aktualne komunikaty na temat jakości powietrza

arch. UMP

• Kampania promująca picie wody z kranu – od wielu lat spółka Aquanet prowadzi działania zachęcające do picia kranówki i zwiększenia świadomości na temat znaczenia wody z naszym życiu; w 2021 r. przeprowadzone zostały kampanie pn.: „Woda. Używaj nie zużywaj”, „Woda kranówka doda zdrówka”; posty na ten temat pojawiały się na profilach Facebook oraz na Instagramie, spoty w telewizji WTK, w rozgłośniach radiowych oraz na Youtube; na terenie miasta umieszczone zostały także plakaty;

Plakat kampanii AQUANET zachęcającej do picia kranówki

arch. AQUANET

• Pogotowie czystości – pogotowie przyjmuje zgłoszenia z terenu Poznania od Straży Miejskiej lub policji;
• Akcja sadzenia pierwszego miejskiego lasu kieszonkowego w Polsce – akcja przeprowadzona przy ulicy Milczańskiej, miała charakter rodzinnego ekopikniku z warsztatami edukacyjnymi; dla uczestników, oprócz możliwości zasadzenia własnego drzewka, przygotowano wiele atrakcji m.in. ekologiczne warsztaty z segregacji odpadów.

W 2021 r. spółka Aquanet S.A. wykonała na terenie Centralnej Oczyszczalni Ścieków instalację pozwalającą na wykorzystywanie wody technologicznej (ścieków oczyszczonych) przez pojazdy typu WUKO. Pozwoliło to na ograniczenie zużycia wody wodociągowej o ponad 1 000 m³/miesiąc.

W 2021 r. zrealizowano kolejne odcinki cyklu programów telewizyjnych „Zielony Serwis Poznania” w telewizji WTK. W programach prezentowano działania Miasta w zakresie ochrony środowiska oraz udzielano porad dla mieszkańców na temat postaw i zachowań proekologicznych.

W mediach publikowano także informacje na temat programu KAWKA BIS, opisujące zasady pozyskiwania dotacji, terminów i form składania wniosków (wortal Środowisko, wpisy śródtekstowe na portalach tuba.fm i epoznan.pl, spoty informacyjno-edukacyjne w radiu, telewizji, informacje w środkach komunikacji miejskiej, program „Zielony Serwis Poznania” – KAWKA BIS na antenie telewizji WTK).

W 2021 r. przeprowadzona została kampania informacyjno-promocyjna dotycząca obowiązku złożenia do Urzędu Miasta Poznania deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w celu przystąpienia do poznańskiego systemu gospodarki odpadami. W ramach kampanii szczególny nacisk położony został na korzystanie z rozwiązań online – portalu Przyjazne deklaracje.

Grafika zachęcająca do składnia deklaracji za odpady w formie online

arch. UMP

W dniach 15-28 lutego 2021 r. odbył się Światowy Dzień Kota w Poznaniu. Była to wspólna inicjatywa realizowana przez Miasto Poznań, Schronisko dla Zwierząt w Poznaniu, Palmiarnię Poznańską oraz osoby i organizacje, które na co dzień zajmują się opieką nad kotami wolno żyjącymi i bezdomnymi. Wydarzenie pn. „Świętujemy Dzień Kota w Poznaniu” promowane było na profilu Miasta na Facebooku. W ramach akcji prowadzona była m.in. zbiórka karmy, która przekazana została na rzecz Poznańskiego Schroniska dla zwierząt oraz fundacji prozwierzęcych. Podczas wydarzenia promowano adopcję kotów, ich kastrację/sterylizację oraz czipowanie.

Dzień Kota w Poznaniu

arch. UMP

Prośrodowiskowe działania edukacyjne Miasta Poznania o charakterze ciągłym

W 2021 r. w Poznaniu realizowane były działania edukacyjne o charakterze ciągłym, w tym: spotkania, pogadanki, warsztaty ekologiczne i konkursy, na temat segregacji odpadów, zasad postępowania z odpadami komunalnymi, oszczędnego gospodarowania wodą, promocji picia wody z kranu, organizowane w placówkach oświatowych. W 2021 r. Zakład Zagospodarowania Odpadów zrealizował wśród grup dzieci z placówek przedszkolnych z terenu Poznania konkurs „Mali Bajkopisarze”, obejmujący przygotowanie bajki, zawierającej przesłanie o charakterze ekologicznym, związanej z gospodarką odpadami.

Na bieżąco redagowane były informacje na wortalu „Środowisko” będącym częścią oficjalnego portalu Miasta Poznania – Miejskiego Informatora Multimedialnego. W ramach wortalu funkcjonują strony tematyczne związane z działaniami Miasta w zakresie ochrony środowiska oraz prowadzonymi projektami, m.in. dotyczące ekoprognoz czy programu KAWKA BIS.

Na oficjalnej stronie internetowej Miasta Poznania funkcjonuje od 2020 r. nowa zakładka „Gospodarka komunalna”. W sekcji „Energia w mieście” znajdują się informacje na temat szeroko rozumianej efektywności energetycznej czy grupy zakupowej energii elektrycznej i paliwa gazowego. Ponadto w zakładce umieszczono wiele porad dla mieszkańców, dotyczących oszczędzania energii elektrycznej i ciepła, a także informacje, jak podłączyć nieruchomości do sieci cieplnej czy gazowej.

Schronisko dla zwierząt w Poznaniu

W poznańskim schronisku dla zwierząt na koniec 2021 r. przebywało 151 psów oraz 307 kotów, w ciągu roku nowych właścicieli znalazły 162 psy oraz 255 kotów.

W 2021 r. zakończyła się budowa nowego schroniska dla zwierząt przy ulicy Kobylepole, które pomieści 300 psów oraz 300 kotów. Koszt inwestycji wyniósł 40,1 mln zł. Obiekt schroniska został laureatem konkursu Top Inwestycje Komunalne 2021 zorganizowanego przez PortalSamorządowy.pl. To prestiżowe wyróżnienie przyznawane jest najlepszym inwestycjom w Polsce.

Nagroda za budowę nowego schroniska dla zwierząt przy ul. Kobylepole

arch. UMP

Connecting Nature Enterprise Summit

Connecting Nature Enterprise Summit to międzynarodowe wydarzenie organizowane przez konsorcjum europejskich miast, uczelni, organizacji i przedsiębiorców. W czerwcu 2021 r. w Poznaniu odbyła się druga edycja tego spotkania. Tematem poznańskiego Summit była przedsiębiorczość oparta na przyrodzie, skupiająca się na możliwościach wzrostu w tym nowym i rozwijającym się sektorze, który pojawił się w konsekwencji pandemii COVID-19 i wyzwań gospodarczych połączonych z pilną potrzebą łagodzenia i ograniczenia zmian klimatu. Część sesji dotyczyła zagadnień skierowanych do polskich przedsiębiorstw i organizacji, wykorzystujących w swojej działalności błękitno-zieloną infrastrukturę i rozwiązania oparte na przyrodzie (NBS) oraz zainteresowanych wprowadzaniem w mieście takich pomysłów, jak naturalne place zabaw, pływające ogrody, parki kieszonkowe czy ogródki działkowe.

Projekt „Health&Greenspace” (Program URBACT III)

Miasto Poznań od 2019 r. jest partnerem projektu „Health&Greenspace”, poświęconego wykorzystaniu terenów zielonych oraz błękitno-zielonej infrastruktury dla poprawy jakości życia w mieście i zdrowia mieszkańców. Partnerami projektu są Budapeszt (Węgry) – lider, Limerick (Irlandia), Espoo (Finlandia), Breda (Holandia), Tartu (Estonia), Messina (Włochy), Santa Pola (Hiszpania), Suczewa (Rumunia).

W Poznaniu w ramach projektu działa Lokalna Grupa URBACT złożona z przedstawicieli wydziałów i jednostek miejskich oraz podmiotów zewnętrznych. Celem działania grupy jest wymiana informacji i doświadczeń na temat realizowanych przedsięwzięć, nawiązanie współpracy między jednostkami oraz wspólne wypracowanie propozycji nowych inicjatyw, które mogłyby być realizowane (tzw. Zintegrowany Plan Działania). Wyróżniono 3 grupy tematyczne:

• „Planowanie przestrzenne terenów zielonych”, w ramach której omawiane będą istniejące dokumenty planistyczne i strategie w obszarach dotyczących błękitno-zielonej infrastruktury, a także kwestie zarządzania zielenią i współpracy między instytucjami;
• „Błękitno-zielona infrastruktura” (BZI), w ramach której omawiane będą istniejące rozwiązania techniczne w zakresie BZI, służące poprawie mikroklimatu w mieście;
• „Atrakcyjne tereny zielone”, w ramach której omawiana będzie tematyka zwiększania atrakcyjności terenów zielonych, nadawania nowych funkcji, przyciągania nowych grup użytkowników, a także edukacji i promocji aktywnego korzystania z zieleni.

W 2021 r. Lokalna Grupa Urbact zorganizowała 3 warsztaty online, 1 seminarium oraz spotkania core. Przygotowano wstępną wersję Zielonego Planu Działania. Zorganizowano także Small-scale Action – cyklu działań szkoleniowych dotyczących naturalnych placów zabaw. Grupa wzięła udział w Academy Health&Greenspace (online), przedstawiając doświadczenia w otwieraniu poznańskich ROD-ów na mieszkańców.

Działania Miasta w zakresie oszczędności energii

W 2020 r. Miasto Poznań oraz KAWKA BIS podpisały porozumienie w zakresie strategii energetycznej. Celem zawartego porozumienia jest podjęcie współpracy w zakresie realizacji szeroko pojętej strategii energetycznej Miasta, uwzględniającej ciągłą poprawę efektywności energetycznej i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Współpraca zakłada realizację wspólnych przedsięwzięć rozwojowych oraz badawczo-rozwojowych, a także doradztwo naukowo-badawcze, ekspertyzy i konsultacje techniczne.

Miasto Poznań, jako jedno z pierwszych miast w Polsce, podjęło w 2011 r. działania w celu utworzenia grupy zakupowej energii elektrycznej. Sukces projektu, w tym uzyskanie oszczędności w kosztach zakupu energii elektrycznej, przyczyniały się do zwiększenia, w kolejnych latach, liczby uczestników grupy, również o jednostki z gmin sąsiadujących. W 2021 r. grupa liczyła 64 uczestników, a szacowane oszczędności z tytułu zawartych w ramach przetargu umów, w stosunku do cen taryfowych ENEA SA, wyniosły dla Miasta Poznania ok. 4,9 mln zł uwzględniając dodatkowe oszczędności w wyniku indeksacji cen.

Miasto Poznań, jako pierwsze miasto w Polsce, podjęło w 2014 r. działania w celu utworzenia grupy zakupowej gazu. W 2021 r. w grupie zakupowej znajdowało się 326 punktów poboru gazu, a szacowane oszczędności z tytułu zawartej umowy w ramach przetargu w stosunku do cenników PGNiG na 2021 r. wyniosły dla Miasta Poznania ok. 1,4 mln zł.

Od początku 2020 r. realizowany jest projekt optymalizacji kosztów dostaw ciepła w obiektach użyteczności publicznej. W 2021 r. realizowano kolejny etap optymalizacji mocy zamówionych. Szacowane roczne oszczędności wynikające z optymalizacji mocy zamówionych za ciepło, wyniosą ok. 200 tys. zł, dodatkowe oszczędności będą możliwe do uzyskania po wprowadzeniu usługi zarządzania.

Rozpoczęto eksploatację instalacji fotowoltaicznej o mocy 1,8 MW zamontowanej w Centralnej Oczyszczalni Ścieków. Wartość nakładów inwestycyjnych wyniosła 7,4 mln zł.

W ramach programu „Wzrost produkcji energii zielonej na terenie Lewobrzeżnej Oczyszczalni Ścieków” zakończono budowę instalacji przyjmowania, przesyłu i dozowania odpadów płynnych do istniejących zamkniętych komór fermentacyjnych, na terenie Lewobrzeżnej Oczyszczalni Ścieków w Poznaniu. Instalacja pozwala na wzrost produkcji biogazu, który może być wykorzystywany do produkcji ekologicznej energii. Wartość nakładów inwestycyjnych – 3,2 mln zł.