W Poznaniu w rejestrze REGON było zarejestrowanych 48 tys. firm prowadzących działalność w obszarach inteligentnych specjalizacji regionalnych.
Zgodnie z dokumentem „Regionalna Strategia Innowacji dla Wielkopolski 2030”, w podregionie poznańskim, obejmującym miasto Poznań i subregion poznański, potencjał inteligentnego rozwoju bazuje na sześciu inteligentnych specjalizacji regionalnych: „Przemysł jutra”, „Wnętrza przyszłości”, „Wyspecjalizowane procesy logistyczne”, „Rozwój oparty na ICT”, „Biosurowce i żywność dla świadomych konsumentów”, „Nowoczesne technologie medyczne”. Spośród nich największym potencjałem do rozwoju charakteryzują się: „Rozwój oparty na ICT”, „Biosurowce i żywność dla świadomych konsumentów” oraz „Przemysł jutra”. Duży potencjał mają także nowe obszary specjalizacji: „Energia zeroemisyjna”, „Gospodarka o obiegu zamkniętym”, „Ekonomia wody”, „Budownictwo energooszczędne”, „Ochrona środowiska”, „Rozwój oparty na kulturze”. Główne kierunki inteligentnego rozwoju to rozwój innowacji bazujących na wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii, w tym fotowoltaiki, wód śródlądowych i biomasy, rozwój ekologicznego transportu i nowoczesnych rozwiązań medycznych oraz gospodarki wodorowej.
Na koniec 2021 r. w Poznaniu w rejestrze REGON było zarejestrowanych 48 tys. firm prowadzących działalność w obszarach inteligentnych specjalizacji regionalnych. Blisko połowę stanowiły firmy nowoczesnych technologii medycznych, ponad jedną piątą – firmy specjalizujące się w budownictwie energooszczędnym. W ciągu roku przybyło ponad 2 tys. nowych innowacyjnych firm, najwięcej w ramach specjalizacji: „Rozwój oparty na ICT”, „Rozwój oparty na kulturze” oraz „Nowoczesne technologie medyczne”.
Inteligentne specjalizacje regionalne | Liczba firm zarejestrowanych w rejestrze REGON w tys. |
Biosurowce i żywność dla świadomych konsumentów | 1,0 |
Wnętrza przyszłości | 3,1 |
Przemysł jutra | 2,5 |
Wyspecjalizowane procesy logistyczne | 5,6 |
Rozwój oparty na IT | 8,8 |
Nowoczesne technologie medyczne | 23,6 |
Gospodarka obiegu zamkniętego i energia z OZE | 0,6 |
Ekonomia wody | 0,2 |
Budownictwo energooszczędne | 10,6 |
Ochrona środowiska | 0,2 |
Rozwój oparty na kulturze | 0,7 |
Miasto Poznań oraz poznańscy przedsiębiorcy i naukowcy uczestniczą w pracach Wielkopolskiej Platformy Wodorowej skupiającej środowisko nauki, biznesu, samorządów lokalnych, organizacji pozarządowych i osoby prywatne. Celem Platformy jest inicjowanie działań na rzecz budowy potencjału gospodarczego pozwalającego na uzyskanie statusu wiodącego regionu w obszarze gospodarki związanej z zastosowaniem technologii wodorowych, w tym ekoinnowacji, a także rozwój efektywności energetycznej przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii wodorowych.
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego realizuje dwa unijne projekty ukierunkowane na wykorzystanie wodoru w Wielkopolsce:
W 2021 r. w ramach tych projektów w Poznaniu zorganizowano:
Uruchomiony został projekt „Szkoła wodorowa” skierowany do wielkopolskich szkół ponadpodstawowych i szkół wyższych, którego celem jest lepsza jakość kształcenia w zakresie energii odnawialnej, edukacja świadomych konsumentów, kształtowanie postaw przedsiębiorczych i tworzenie wykwalifikowanych kadr dla gospodarki wodorowej. W 2021 r. opracowano materiały edukacyjne na temat gospodarki wodorowej dla nauczycieli, uczniów i studentów.
W projekty wpisuje się planowany zakup przez Miasto Poznań do 25 autobusów miejskich napędzanych wodorem oraz dostawa i dystrybucja paliwa wodorowego w szacunkowej ilości 1,8 ton. Operator transportu zbiorowego – Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. (spółka z udziałem Miasta) – uzyskał w 2021 r. dofinansowanie inwestycji w wysokości 68 mln zł w ramach programu Zielony Transport Publiczny. Na początku 2022 r. ogłoszony został przetarg na dostawę autobusów oraz dostawę i dystrybucję paliwa wodorowego w szacunkowej ilości 1,8 ton, z terminem rozpoczęcia dostaw w 2023 roku.
W 2021 r. poznańska firma H. Cegielski – Fabryka Pojazdów Szynowych Sp. z o. o. zostało laureatem XIV edycji konkursu o nagrodę Marszałka Województwa Wielkopolskiego „i-Wielkopolska Innowacyjni dla Wielkopolski” w kategorii „H2 Wielkopolska” za innowacyjne pojazdy szynowe, w których silnik spalinowy został zastąpiony wodorowym układem zasilania.
Projekt „Gospodarna 2050-H2 Wielkopolska” był promowany podczas odbywającego się pierwszy raz w Poznaniu wydarzenia „LocalTrends – Europejskie Forum Samorządowe” współorganizowanego przez Miasto Poznań.
Local Trends to innowacyjny projekt zainicjowany przez Prezydenta Miasta Poznania Jacka Jaśkowiaka i Prezydenta Miasta Sopotu Jacka Karnowskiego. Jest to forum dyskusji ponad podziałami między przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego, biznesu, nauki i administracji rządowej o wyzwaniach rozwojowych dla polskich samorządów. Program wydarzeń opracowywany jest na podstawie sondażu, w którym samorządowcy wskazali zagadnienia szczególne istotne w perspektywie trzech lat. Partnerzy strategiczni wydarzenia to Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP, partnerzy instytucjonalni: Związek Powiatów Polskich, Związek Województw RP czy Stowarzyszenie Prezydentów Polskich. W ramach projektu organizowane są dwa wydarzenia: Samorządowy Kongres Finansowy w kwietniu w Sopocie i Europejskie Forum Samorządowe w październiku w Poznaniu. Organizatorami operacyjnymi są Międzynarodowe Targi poznańskie Sp. z o.o. i Centrum Myśli Strategicznych.
W 2021 r. Miasto Poznań (wraz z 13 innymi sygnatariuszami) podpisało Deklarację Woli Powołania Wielkopolskiej Doliny Wodorowej. Deklaracja ma na celu nawiązanie współpracy umożliwiającej powstanie skoordynowanego i zintegrowanego ekosystemu powiązań wspierających rozwój technologii, wiedzy i biznesu oraz edukacji, przyczyniając się do dekarbonizacji gospodarki na rzecz neutralności klimatycznej, z poszanowaniem wyzwań społecznych związanych z transformacją.
W Poznaniu do najbardziej innowacyjnych – pod względem wprowadzania nowych produktów i usług – należały przemysły chemiczny, spożywczy i farmaceutyczny. Działalność badawczo-rozwojową ukierunkowaną na innowacje w przetwórstwie przemysłowym prowadziły 72 podmioty zatrudniające 0,8 tys. osób (dane za 2020 r.). Działalność B+R z zakresu usług prowadziły 183 podmioty, które zatrudniały blisko 1 tys. osób. Nakłady na działalność B+R we wszystkich branżach gospodarki wyniosły 1,3 mld zł.
Innowacyjność w Poznaniu jest wspierana przez klastry i inicjatywy klastrowe znajdujące się na różnym poziomie organizacji. Aktywnie działające porozumienia klastrowe, które mają siedzibę w Poznaniu, to klastry w sektorach usługowych. Ponadto w Poznaniu (oraz w Gnieźnie) ma siedzibę Klaster Turystyczny Szlak Piastowski w Wielkopolsce.
Działalność innowacyjna w organizacjach klastrowych najczęściej obejmuje uzyskanie wzorów użytkowych i znaków towarowych. Działalność badawczo-rozwojową prowadzi mniej niż jedna trzecia firm w Wielkopolskim Klastrze Teleinformatycznym oraz pojedyncze firmy w Waste-Klaster. Klastry są także środowiskiem współpracy biznesu z nauką, gdyż członkami aktywnych porozumień klastrowych są także poznańskie ośrodki badawczo-rozwojowe oraz szkoły wyższe (Politechnika Poznańska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Uniwersytet Ekonomiczny, Uniwersytet Przyrodniczy).
Aktywne klastry w sektorach usługowych z siedzibą w Poznaniu:
W Poznaniu ma siedzibę stowarzyszenie Wielkopolskie Centrum Klasteringu – platforma klastrowa skupiająca liderów oraz partnerów porozumień klastrowych w regionie.
Wielkopolski Klaster Teleinformatyczny, którego członkiem jest Miasto Poznań, należy do największych i najbardziej aktywnych klastrów w Wielkopolsce. Posiada „Certyfikat Regionalnej Inicjatywy Klastrowej” nadany przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego. Działalność klastra pełni ważną rolę w rozwoju innowacyjności i inteligentnych specjalizacji regionalnych obejmujących: „Rozwój oparty na ICT”, „Przemysł jutra”, „Wnętrza przyszłości”, „Wyspecjalizowane procesy logistyczne”, „Nowoczesne technologie medyczne”.
Wielkopolska z Poznaniem należy do największych krajowych centrów startupowych. W regionie działa około 200 startupów, czyli co trzynasty w Polsce. Dwie trzecie polskich startupów skupia działalność na produktach i usługach związanych ze sztuczną inteligencją, uczeniem maszynowym, e-commerce, medtech, edukacja, business intelligence oraz research tools.
Poznańskie startupy mogą korzystać z różnych instrumentów wsparcia. Od maja 2021 r. startupy mogły ponownie korzystać z oferty miejskiej Strefy Pracy Wspólnej +jeden: bezpłatnej przestrzeni do pracy oraz wykładów, szkoleń i warsztatów online. Zorganizowano m.in.: cykl wykładów „Design Thinking – myślenie projektowe w firmie”, „Nowoczesny marketing”, „Projektowanie graficzne”. W ramach projektu „Akademii Plus Jeden” bezpłatnym szkoleniem „Komputer kwantowy – u progu nowych możliwości” zainaugurowane zostały warsztaty dedykowane poznańskim przedsiębiorcom i miłośnikom nowoczesnych technologii, organizowane w ramach projektu współpracy Miasta Poznania i firmy IBM.
W 2021 r. Miasto Poznań we współpracy z partnerami zorganizowało bezpłatną konferencję online #StartupPoznań 2021, dedykowaną osobom, które planują założenie startupu. W ramach wydarzenia odbyły się wykłady i warsztaty oraz Office Hours, w trakcie których można było uzyskać informację na temat możliwości współpracy z funduszem venture capital.
W 2021 r. poznański startup Lerta SA, rozwijający technologie i usługi w ramach wirtualnej elektrowni poprzez agregację źródeł wytwórczych, znalazł się w grupie TOP25 najlepszych polskich startupów według raportu „Złota Księga VC 2021” przygotowanego przez Fundację Startup Poland, PFR Ventures i NCBR we współpracy z Google for Startups. Raport uwzględnia startupy, które oferują unikalny produkt oraz pozyskały największe dofinansowanie zewnętrzne na rozwój.
Poznańskie startupy z branży fintech Pacific.org i Notinote Sp. z o.o. zostały ujęte na „Liście Najlepszych Polskich Fintechów” portalu cashless.pl. Pacific.org to fintech tworzący rozwiązania płatnicze dla branży e-commerce i mediów społecznościowych, w tym pierwszą na świecie aplikację do sprzedaży produktów za pomocą kodów QR. Notinote to insurtech oferujący innowacyjny system notiOne, zabezpieczający cenne przedmioty oraz osoby wymagające opieki.
W 2021 r. w Poznaniu było zarejestrowanych w rejestrze REGON 11,1 tys. firm sektora kreatywnego, który zgodnie z klasyfikację GUS obejmuje działalność profesjonalną, naukową i techniczną, a także związaną z informacją i komunikacją oraz kulturą i rozrywką. Są to, przede wszystkim, firmy prowadzące działalność z zakresu: wydawnictw, produkcji filmów i programów telewizyjnych, nagrań dźwiękowych, muzycznych i wideo, architektury i inżynierii, reklamy, kultury i rozrywki, badań i analiz technicznych, badań rynku i opinii publicznej. W ciągu roku zarejestrowano 771 nowych firm tego sektora.
Działające w Poznaniu firmy sektorów kreatywnych stanowiły 9% podmiotów zarejestrowanych w Poznaniu i zatrudniały 1/5 pracujących. Najwięcej firm sektorów kreatywnych prowadziło działalność w zakresie architektury i inżynierii, badań i analiz technicznych, designu i działalności fotograficznej, a także reklamy i badań opinii publicznej.
W 2021 r. Uniwersytet SWPS został partnerem innowacyjnej inicjatywy Komisji Europejskiej New European Bauhaus, której celem jest realizacja założeń Europejskiego Zielonego Ładu w przestrzeni mieszkalnej w ramach kreatywnej, interdyscyplinarnej współpracy środowisk: sztuki, kultury, nauk społecznych, technologii na rzecz zrównoważonego, inkluzywnego, estetycznego i przyjaznego dla środowiska projektowania, dostosowanego do lokalnych potrzeb i dostępnego dla każdego.
Poznań jest drugim po Warszawie ośrodkiem firm fintechowych. W mieście ma siedzibę co szósta polska firma z tej branży. Najwięcej z nich działa w branży e-commerce.
W 2021 r. zarejestrowana w Poznaniu firma fintechowa Autenti Sp. z o.o., która oferuje narzędzia do podpisywania dokumentów w świecie cyfrowym, została po raz kolejny ujęta na Liście „Fintech Roku”, opublikowanej w raporcie „Polska Mapa Fintechu” portalu cashless.pl.
Poznań jest także drugim, po Warszawie, największym ośrodkiem firm płatności. W mieście ma siedzibę co dziesiąta firma tej branży w Polsce, w tym najwięksi integratorzy płatności on-line czyli firmy obsługujące szybkie przelewy za pośrednictwem bankowości elektronicznej: PayU, Przelewy24, PayPro, Krajowy Integrator Płatności.
W 2021 r. kierunki kształcące w zakresie projektowania i wzornictwa na studiach I lub II stopnia prowadziły 4 poznańskie szkoły wyższe: Uniwersytet Artystyczny, Uniwersytet SWPS, Politechnika Poznańska i Uniwersytet Przyrodniczy.
W 2021 r. studenci School of Form Uniwersytetu SWPS zdobyli prestiżową nagrodę Red Dot w kategorii Product Design za innowacyjną formę do kostek lodu – Icy Galaxy, szczególnie za estetykę i funkcjonalność projektu oraz ekologiczne podejście twórców do wykorzystania zasobów naturalnych.
Pierwsze w Polsce centrum designu i kreatywności Concordia Design zorganizowało dla osób z różnych grup wiekowych warsztaty, festiwale i konferencje związane ze wzornictwem. Były to m.in.:
W 2021 r. Concordia Design we współpracy z partnerami prowadziła innowacyjne projekty finansowane ze środków unijnych skierowane do przedsiębiorców:
W 2021 r. w Poznaniu odbyła się kolejna edycja festiwalu Poznań Design Festiwal, natomiast z powodu pandemii odwołano kolejną edycję targów ARENA DESIGN.
Hasłem 8. edycji Poznań Design Festiwal było „ZAKORZENIENIE. Inspiracja tradycją”, czyli materialne i niematerialne lokalne dziedzictwo kulturowe. W ramach wydarzenia odbyło się 39 wystaw, warsztatów, projekcji filmowych i dyskusji w 5 blokach programowych: kids design, cinema design, warsztaty dla dorosłych, wystawy oraz wydarzenia towarzyszące, w tym m.in.: międzynarodowa wystawa pokonkursowa „C-IDEA Design Award Exhibition 2021 / Projekty laureatów C-IDEA Design Award 2020”, premierowy pokaz video-reportaży „Poznańscy rzemieślnicy”, Short Waves Festival. W trakcie festiwalu została oficjalnie otwarta nowa przestrzeń dla designu – Pracownia Vzory przy ul. Ślusarskiej.
W 2021 r. w Poznaniu rozwijał się przemysł gier. Działalność prowadziło ponad 20 studiów produkcji gier komputerowych. Specjalistów i specjalistki z zakresu technologii, grafiki i projektowania aplikacji i gier komputerowych kształciły: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Politechnika Poznańska, Uniwersytet Artystyczny, Wyższa Szkoła Bankowa oraz Collegium da Vinci. W 2021 r. na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza uruchomiono nowy kierunek groznawstwo, dedykowany grom – przede wszystkim wideo.
W styczniu 2022 r. poznańskie Collegium Da Vinci, jako jedyna uczelnia w Europie Środkowo-Wschodniej, rozpoczęło współpracę z producentem najbardziej zaawansowanego na świecie narzędzia do tworzenia 3D w czasie rzeczywistym, używanego do tworzenia gier, wizualizacji architektonicznych czy doświadczeń VR.
W Poznaniu działa stowarzyszenie graczy gier wideo Poznańska Gildia Graczy i Pyramida Hub. Od lipca 2021 r. Poznańska Gildia Graczy wznowiła bezpośrednie spotkania środowiska graczy i pracowników gamedev w ramach cyklu „Pog(r)adajmy w Poznaniu”.
Miasto Poznań zakończyło realizowany ze środków unijnych projekt „ZaGRAjmy w Wielkopolsce”, mający na promowanie lokalnego środowiska gamedev oraz producentów sprzętu komputerowego i mobilnego. Z powodu pandemii COVID-19 część planowanych przedsięwzięć nie mogła zostać zrealizowana.
Po przerwie spowodowanej pandemią odbyły się kolejne edycje znanych, specjalistycznych wydarzeń związanych z przemysłem gier, takie jak:
W 2021 r. PGA Poznań Game Arena towarzyszyły dwa nowe wydarzenia: Festiwal Gier Historycznych i Zaangażowanych Społecznie – dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu – oraz maraton tworzenia gier Polish-Swiss Game Jam on Sustainability poświęconych tematom związanym ze środowiskiem naturalnym i zrównoważonym rozwojem. W trakcie maratonu znalazło się również miejsce na blok związany z e-sportem, w tym z turniejami e-sportowymi. W trakcie targów odbył się finał PGA Genesis Cosplay Show. Nagrodzono twórców gier z Europy Środkowo-Wschodniej wybranych w plebiscycie CEEGA oraz laureatów PGA Awards dla najlepszych gier Indie.
W 2021 r. w aglomeracji poznańskiej w rejestrze REGON zarejestrowanych było 9 tys. firm z sektora IT, przede wszystkim z branży usług informatycznych. Szacuje się, że zatrudniały one ponad 22 tys. osób. W Poznaniu działalność IT prowadziły także centra IT, ITO, R&D, specjalizujące się w IT oraz posiadające w portfolio procesy IT. Stanowiły one ponad 26% poznańskich centrów usług biznesowych, zatrudniając 8,3 tys. osób.
Specjalistów z zakresu IT kształciło 7 szkół wyższych i 9 ponadpodstawowych, w tym 4 największe uczelnie publiczne: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Uniwersytet Ekonomiczny, Uniwersytet Przyrodniczy i Politechnika Poznańska. Studiowało na nich 6 tys. osób.
W 2021 r. Politechnika Poznańska, w ramach rządowego projektu „Akademia Innowacyjnych Zastosowań Technologii Cyfrowych (AI Tech)”, którego celem jest rozwój zaawansowanych kompetencji cyfrowych i przygotowanie kadr cyfrowej gospodarki, uruchomiła specjalność o nazwie „Sztuczna Inteligencja” w ramach studiów magisterskich na kierunku Informatyka.
Z powodu pandemii COVID-19, większość odbywających się w latach poprzednich specjalistycznych wydarzeń dla środowiska IT została zawieszona albo organizowana była wyłącznie w formie online.
W 2021 r. Miasto Poznań, we współpracy z lokalnymi firmami IT, zorganizowało 3. edycję konferencji pozitive technologies, która odbyła się online. Konferencja objęła 5 ścieżek tematycznych: PiątkOps, WilData, GrundSec, Jeżyce ++ oraz Naramobile. W wersji online odbyła się także 2. edycja konferencji Smart City Wielkopolska na temat innowacyjnych rozwiązań i pomysłów, tworzących miasta przyszłości. Miasto Poznań rozpoczęło także realizację projektu „Start IT up! In Poznań”, w którym promowany jest potencjał miasta, jako centrum rozwoju nowoczesnych technologii oraz firm IT, których działalność rozpoczęła się w Poznaniu.
Poznańscy naukowcy realizowali innowacyjne projekty z zakresu IT, w tym dotyczące technologii kwantowych i sztucznej inteligencji, m.in.:
W 2021 r. partnerskie miasto Shenzhen zaprosiło Poznań do udziału w zainicjowanej przez to miasto Światowej Organizacji Współpracy Miast Innowacyjnych (WICCO – World Innovative Cities Cooperation Organisation). Jest to międzynarodowa organizacja pozarządowa non-profit tworzona przez miasta i organizacje zaangażowane w pogłębianie globalnej współpracy w dziedzinie innowacji. Jej celem jest wspólne budowanie otwartej i innowacyjnej globalnej platformy współpracy między miastami w zakresie innowacji w różnych dziedzinach, wspieranie zrównoważonego rozwoju miast poprzez innowacje oraz inspirowanie budowy ekosystemu innowacji dla rozwoju gospodarczego miast. Rada Miasta Poznania wyraziła zgodę na udział Poznania w WICCO Uchwałą nr LII/985/VIII/2021 z dnia 28.09.2021 r.
Członkostwo Poznania w WICCO umożliwia korzystanie z globalnej sieci współpracy w zakresie innowacji, dzielenie się wdrażanymi projektami innowacyjnymi i korzystanie z dobrych praktyk wdrażania innowacji, wzmocnienie zrównoważonego rozwoju miasta poprzez innowacje, a także na zwiększenie rozpoznawalności na arenie międzynarodowej w skali globalnej.
W 2021 r. Miasto Poznań uczestniczyło, w formie online, w Światowym Forum Miast Innowacyjnych (World Innovative Cities Forum), które zostało zorganizowane przez WICCO.