Poznańska infrastruktura sportowa i rekreacyjna

W 2021 r. baza sportowa powiększyła się o nowo otwartą Pływalnię Miejską Winogrady na os. Zwycięstwa.

Obiekty sportowo-rekreacyjne

Miejskimi terenami sportowo-rekreacyjnymi w Poznaniu zarządza miejski zakład budżetowy Poznańskie Ośrodki Sportu i Rekreacji (POSiR). Średni koszt utrzymania 1 m² terenu sportowo-rekreacyjnego POSiR-u w 2021 r. wyniósł 43 zł.

Poznańskie Ośrodki Sportu i Rekreacji zajęły 2. miejsce w kategorii „Ośrodek Sportu 2021 roku” w konkursie organizowanym przez Stowarzyszenie Sport Biznes Polska. W konkursie oceniano akcje sportowe zrealizowane w 2021 r., sposoby zaangażowania lokalnej społeczności, działania promocyjne i marketingowe oraz osiągnięte efekty.

W 2021 r. baza POSiR-u powiększyła się o nowo otwartą Pływalnię Miejską Winogrady na os. Zwycięstwa. Pływalnia posiada:

• basen sportowy o wymiarach 25×12,5 m, który obok spełnienia potrzeb osób już wprawionych w pływaniu, stanowi również bazę treningową do zajęć nauki i doskonalenia pływania;
• basen rekreacyjny o wymiarach 5×9 m, który jest wykorzystywany do zajęć oswajania z wodą i nauki pływania oraz jako miejsce rekreacji i relaksu;
• niecki o wymiarach 2,5×3,5 m do hydromasażu;
• zespół saun;
• salki fitness.

Obiekt jest w pełni przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, posiada parking z 50 miejscami dla samochodów oraz przestrzeń na stojaki rowerowe.

Wnętrze pływalni na os. Zwycięstwa

arch. UMP

W Poznaniu znajdowały się także obiekty sportowe zarządzane przez kluby i stowarzyszenia sportowe, uczelnie, spółdzielnie mieszkaniowe, Ministerstwo Obrony Narodowej oraz osoby prywatne.

Poznańska baza sportowo-rekreacyjna w 2021 r. obejmowała łącznie ok. 1 tys. obiektów, w tym ponad 90 siłowni zewnętrznych oraz, m.in. takie obiekty, jak:

• stadiony i boiska sportowe z widownią – 10; 
• boiska i place treningowe – 493;
• hale i sale sportowe – 195;
• pływalnie kryte – 15;
• pływalnie odkryte – 2;
• kąpieliska – 4;
• lodowiska – 3;
• kręgielnie – 8;
• strzelnice – 6;
• przystanie wodne – 13;
• korty tenisowe – 135;
• korty do squasha – 29;
• ściany wspinaczkowe – 3;
• skateparki – 4;
• parki linowe – 4;
• mini-boiska do gry w koszykówkę – 5;
• hipodrom;
• tor samochodowy;
• tor regatowy;
• pole do minigolfa;
• kolejkę górską „Adrenaline”.

Podnoszenie standardu istniejących obiektów następowało poprzez realizowane w 2021 r. następujące przedsięwzięcia:

• wymiana sztucznej nawierzchni boiska piłkarskiego na terenie Młodzieżowego Ośrodka Sportowego przy ul. Gdańskiej; w trakcie modernizacji zamontowano także nowe bramki, a boisko dostosowano do wytycznych Wielkopolskiego Związku Piłki Nożnej;
• modernizacja terenu hali sportowej przy ul. Chojnickiej, gdzie miejsce starego asfaltowego placu do gry przekształcono na boisko; zmodernizowany obiekt ma wymiary 20×26,5 m i znajdują się na nim: pełnowymiarowy kort tenisowy, boisko do siatkówki oraz boisko do koszykówki (streetball); rolę operatora obiektu pełni Stowarzyszenie Aster;
• oczyszczenie jeziora Maltańskiego z namułów zalegających na dnie oraz wykoszenie i usunięcie trzcin, uzupełnienie uszkodzeń brzegów, zmodernizowanie linii bąbelkowej, wyremontowanie wieżyczek sędziowskich i wieży startowej;
• montaż paneli fotowoltaicznych na budynku POSiR/Oddział Rataje o mocy 31kW.

Tor Regatowy Malta

arch. UMP

W trakcie modernizacji jest kompleks sportowy przy ul. Droga Dębińska. W 2021 r. został wybrany wykonawca opracowania koncepcji architektoniczno-funkcjonalnej oraz niezbędnej dokumentacji, takiej jak projekt budowlany, techniczny i wykonawczy. W ramach zadania powstanie projekt hali szermierczej o powierzchni 600 m² mieszczącej 12 plansz. Przewidziano również 4 korty tenisowe, w tym 1 kort zadaszony, szatnie i zaplecze socjalne. Projektant będzie również odpowiedzialny za opracowanie dokumentacji potrzebnej do rozbudowy obiektów sportowych. Obejmie ona główne boisko sportowe z szatniami i zapleczem biurowo-socjalnym, a także trybuną na 4,5 tys. miejsc – z opcją rozbudowy do 6 tys. miejsc. Ponadto przewiduje się zaprojektowanie modernizacji 2 istniejących pełnowymiarowych boisk treningowych – jednego z naturalną nawierzchnią, a drugiego ze sztuczną trawą i zadaszeniem membranowym. Kompleks sportowy ma być przyjazny osobom z niepełnosprawnościami oraz otwarty dla mieszkanek i mieszkańców. W 2021 r. na terenie kompleksu sportowego przy ul. Droga Dębińska trwała budowa węzła cieplnego do podgrzewania murawy boiska piłkarskiego.

W celu zwiększenia dostępności obiektów sportowo-rekreacyjnych oraz organizowanych wydarzeń:

• przygotowano ulotkę w języku ukraińskim na Lodowisku Malta, która miała ułatwić komunikację;
• uruchomiono sprzedaż biletów online na platformie ToBilet.pl na wybrane wydarzenia, tj. Poznań Athletics Grand Prix, 97. PZLA Mistrzostwa Polski;
• uruchomiono zapisy online na 13. PKO Poznań Półmaraton.

Termy Maltańskie

Termy Maltańskie to jeden z największych i najnowocześniejszych wodnych kompleksów rekreacyjno-sportowych w Polsce, którym zarządza spółka z udziałem Miasta – Termy Maltańskie Sp. z o.o.

W 2021 r. z oferty Term Maltańskich skorzystało prawie 659,2 tys. osób, czyli więcej niż w roku poprzednim, ale mniej niż w latach przez pandemią COVID-19. Odwiedzający Termy Maltańskie, najczęściej korzystali z oferty Aquaparku.

W związku z trwającą pandemią COVID-19 działalność Term Maltańskich była czasowo ograniczona i obejmowała:

• zawieszenie działalności od 27.12.2020 r. do 7.05.2021 r., kiedy zostały otwarte baseny sportowe oraz SPA;
• 29.05.2021 r. wznowienie działalności pozostałych stref, tj. Aquaparku, saun przy zachowaniu reżimu sanitarnego oraz maksymalnym limicie obłożenia 50%;
• od 26.06.2021 r. do 30.11.2021 r. zwiększenie obłożenia korzystających z obiektu do 75%;
• od 1.12.2021 r. do 31.12.2021 r. zmniejszenie limitów do 30% obłożenia obiektu, a pozostali klienci zostali zobowiązani do okazania certyfikatu ozdrowieńca lub szczepienia przeciw COVID-19.

Termy zajmują powierzchnię 6 ha, na której znajduje się m.in. 18 basenów sportowych i rekreacyjnych, sauny oraz strefa SPA, a także powierzchnie komercyjne oraz zaplecze administracyjne i socjalne.

Część rekreacyjna Term podzielona jest na 4 strefy:

• baseny sportowe – w 2021 r. skorzystało z nich 151 tys. osób; strefa obejmuje 50-metrowy basen z widownią na 4 tys. osób spełniający standardy olimpijskie oraz basen sportowy o głębokości 5 m z wieżą do skoków spełniający wszystkie warunki do organizacji zawodów sportowych rangi mistrzowskiej w większości wodnych dyscyplin, m.in. pływaniu synchronicznym, piłce wodnej, freedivingu czy nurkowaniu;
• Aquapark – w 2021 r. skorzystało z niego 421,1 tys. osób; obejmuje 16 basenów dla dorosłych i dzieci, w tym: 4 baseny zewnętrzne (w tym 2 całoroczne) oraz 2 baseny solankowe z wodą geotermalną, 13 zjeżdżalni o różnych stopniach trudności, ściany wspinaczkowe, jacuzzi, plażę, duży taras widokowy, strefy gastronomiczne, atrakcje dla dzieci, w tym plac zabaw;
• Świat Saun – w 2021 r. skorzystało z nich 87,1 tys. osób; obejmuje 14 różnych przestrzeni, gdzie mieści się kilkanaście rodzajów saun z koloroterapią, sauny zewnętrzne z drewna Kelo i sauna panoramiczna, laconium kwiatowe, łaźnia turecka, grota śnieżna, tężnia solna czy tepidarium z łóżkami wodnymi i podgrzewanymi leżakami; w 2021 r. przeprowadzono rearanżację baru i tepidarium w efekcie czego udostępnione zostały dodatkowe 2 sauny;
• SPA 1306 – największe tego rodzaju centrum w Polsce, obejmujące 17 ekskluzywnych i profesjonalnych gabinetów, oferujących liczne zabiegi, terapie i ceremonie rehabilitacyjne, regeneracyjne i relaksacyjne.

Termy Maltańskie

arch. FotoPortal (fot. Bao)

Na Termach Maltańskich w 2021 r. odbyło się wiele wydarzeń o zasięgu:

• międzynarodowym, w których uczestniczyło 220 osób:
  • Międzynarodowy turniej w piłce wodnej;
  • Międzynarodowy Miting Pływacki Niesłyszących;
• ogólnopolskim, w których uczestniczyło 4 tys. osób:
  • Międzywojewódzkie Drużynowe Mistrzostwa Młodzików 12 lat II runda;
  • Ekstraliga piłki wodnej;
  • Ogólnopolskie zawody pływackie;
  • Ogólnopolskie zawody pływackie z okazji Dnia Dziecka;
  • Mistrzostwa Polski w skokach do wody;
  • Ogólnopolskie Drużynowe Zawody Dzieci 10-11 lat;
  • Międzyszkolne Drużynowe Mistrzostwa Młodzików 12 lat II runda;
  • Międzywojewódzkie Mistrzostwa Młodziczek w pływaniu synchronicznym;
  • Letnie Mistrzostwa Okręgu Wielkopolskiego;
  • Zawody pływackie „Otwarcie sezonu na Termach”;
  • Zawody pływackie „10 Urodziny Term”;
  • Zawody pływackie „Gorące Ściganie na Termach”;
  • Zimowe Mistrzostwa Okręgu Wielkopolskiego;
  • Arena Grand Prix Puchar Polski w pływaniu;
  • Andrzejkowo-Mikołajkowe zawody pływackie dzieci i młodzików;
  • Zawody Mikołajkowe młodziczek synchronicznych;
  • Mistrzostwa Polski Masters w pływaniu;
  • Zimowe Mistrzostwa Polski w skokach do wody;
• regionalnym i lokalnym, w których uczestniczyło 2 tys. osób:
  • Zawody pływackie studentów z niepełnosprawnościami;
  • Jesienne Wielkopolskie Rozgrywki Pływackie 11- i 12-latków;
  • Zawody pływackie dzieci z okazji urodzin Term;
  • Jesienne Wielkopolskie Rozgrywki Pływackie 8-, 9-, 10-latków;
  • Mistrzostwa Poznania Szkół Podstawowych i Ponadpodstawowych w pływaniu;
  • Mistrzostwa Województwa Szkół Podstawowych i Ponadpodstawowych w pływaniu.

Rekreacja i wypoczynek nad Wartą oraz inwestycje nadrzeczne

Dolina rzeki Warty wraz z jej dopływami – Cybiną i Bogdanką – poza funkcjami środowiskotwórczymi, stanowi naturalnie wykształcone tereny rekreacyjne. W celu zwiększenia ich dostępności i atrakcyjności rekreacyjnej, a także podniesienia poziomu bezpieczeństwa, kontynuowano już rozpoczęte oraz realizowano nowe działania. Do najważniejszych zaliczyć można:

• Wartostradę – budowę trasy pieszo-rowerowej wzdłuż rzeki Warty wraz z rewitalizacją zieleni zaplanowaną na lata 2015-2022; inwestycja finansowana jest z wykorzystaniem funduszy unijnych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego; w 2021 r. dokończono prace związane z budową drogi pieszo-rowerowej wraz z montażem oświetlenia i monitoringu wizyjnego na cyplu po północnej stronie Mostu Chrobrego, wyremontowano również nawierzchnię drogi w Parku nad Wartą od Mostu Królowej Jadwigi do Mostu Przemysła I (wschodni brzeg rzeki Warty) wraz z montażem oświetlenia, monitoringu wizyjnego oraz małej architektury;
• Wartostradę Północ-Południe – efektem podjętego zadania będzie wydłużenie Wartostrady poprzez budowę ciągu pieszo-rowerowego wzdłuż Warty w kierunku północnym i południowym, tzn. od Mostu Lecha w stronę Czerwonaka oraz od Mostu Przemysła w stronę Dębca; projekt finansowany jest z budżetu Miasta Poznania; w 2021 r. w zakresie działań dot. wydłużenia Wartostrady w kierunku północnym przygotowano porozumienie międzygminne niezbędne do przekazania dotacji celowej Gminie Czerwonak w celu dalszej realizacji przez tę gminę prac projektowych związanych z kładką w Czerwonaku, zaś w zakresie wydłużenia Wartostrady w kierunku południowym, wybrano wykonawcę ekspertyzy stanu technicznego wału przeciwpowodziowego na Dębinie;

Wartostrada

arch. UMP

• kładkę pieszo-rowerową nad rzeką Wartą oraz Cybiną pomiędzy Berdychowem, Ostrowem Tumskim oraz Chwaliszewem – jej wybudowanie ułatwi komunikację pieszo-rowerową rejonu kampusu Politechniki Poznańskiej z południową częścią Ostrowa Tumskiego i lewobrzeżną częścią miasta w rejonie Chwaliszewa; inwestycja wpłynie także na ożywienie terenów nadwarciańskich; w 2021 r. przygotowywano dokumenty do ogłoszenia przetargu na wybór Generalnego Wykonawcy; inwestycja będzie finansowana ze środków budżetu Miasta Poznania oraz Rządowego Funduszu „Polski Ład” – Program Inwestycji Strategicznych;
• Bramę otwartą na rzekę – projekt ma na celu promocję walorów doliny rzecznej poprzez dostosowanie przestrzeni w otoczeniu Bramy Poznania do prowadzenia na jej obszarze działań związanych z edukacją ekologiczną oraz informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony środowiska; projekt finansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego; w 2021 r. podpisano umowę na wykonanie projektu „Eksperymentalnego Ogrodu Dziedzictwa”; zakres umowy obejmuje sporządzenie raportu gleby i mikroklimatu, przeprowadzenie konsultacji społecznych z mieszkankami i mieszkańcami w formie warsztatów oraz opracowanie projektu ogrodu wraz pozyskaniem wszelkich pozwoleń i zgłoszeń na podstawie wypracowanych założeń podczas konsultacji;

Pierwsze ogrody pływające w ramach projektu „Brama otwarta na rzekę”

arch. UMP

• rewitalizację ubezpieczeń betonowych brzegów rzeki Warty – prace prowadzone były na prawym brzegu rzeki Warty na odcinku od Mostu Przemysła I (246 km) do rozwidlenia rzeki Warty i Cybiny w Poznaniu (243,5 km); prowadzone roboty budowlane obejmowały wykonanie nowych umocnień brzegu z koszy i materacy gabionowych uzupełnianych humusem i pokrytych trawą wraz z wykonaniem: tarasów, schodów, slipów oraz wylotów kanalizacyjnych; ponadto została przygotowana ścieżka wzdłuż górnej krawędzi linii umocnień od mostu Przemysła I do rozwidlenia rzeki Warty i Cybiny;
• 13. edycję KontenerArt 2021 – letnia inicjatywa środowiska artystów, którzy utworzyli nad Wartą sezonowe centrum kultury, sztuki i miejsce rekreacji; do dyspozycji odwiedzających były: plaża, pracownie – muzyczna i plastyczna, scena koncertowa, giełda fonograficzna, liczne targi, kino plenerowe i ogródek społeczny; organizowane były warsztaty artystyczne, koncerty i wystawy;
• Poznański Tramwaj Wodny – obsługiwany był przez statek „Widmo”; w 2021 r. ze względu na przebudowę brzegów rzeki Warty zostały wyłączone z eksploatacji 3 przystanki, tj. Politechnika, Rataje oraz Wilda; pozostałe przystanki: Chwaliszewo, Szeląg i Katedra funkcjonowały bez zmian; tramwaj kursował na dwóch trasach – północnej i południowej – w soboty i niedziele od 5.06. do 29.08.2021 r.; dodatkowo w soboty i niedziele w godzinny rejs w kierunku albo Starołęki, albo Karolina wypływał statek „Bajka”, który cumował na przystani na „Zakolu Katedralnym”;

Widok na tramwaj wodny na rzece Warcie

arch. UMP

• plaże miejskie nad Wartą – znajdowały się w 4 lokalizacjach, tj. na Wildzie (Brzeg Wschodni), Ratajach (Zagro Plaża Rataje po stronie os. Piastowskiego), Chwaliszewie (KontenerART) i Szelągu (Ogród Szeląg); plaże otwarte były w sezonie letnim i w zależności od lokalizacji wyposażone były m.in.: w leżaki, hamaki, parasole, jacuzzi, kosze plażowe oraz umożliwiały dostęp do sprzętu sportowego, boisk sportowych, gastronomii, miejsc do grillowania, a także atrakcji wodnych i artystycznych;
• strefy biwakowe – znajdowały się na Szelągu przy ul. Nadbrzeże oraz przy Wartostradzie przy ul. Głównej; poza miejscem do rozłożenia namiotu posiadały także specjalne miejsca przystosowane do organizacji ognisk;
• Tymczasową Przystań w Starym Porcie – znajdowała się przy tzw. cyplu nad Wartą w okolicy ul. Estkowskiego; przystań, funkcjonująca od 26.05. do 30.09.2021 r., umożliwiała bezpłatne zacumowanie 15 jednostek wodnych (w razie potrzeby więcej łodzi) oraz możliwość korzystania z zaplecza sanitarnego z prysznicem; w godzinach 07:00-22:00 we wszystkie dni tygodnia na miejscu był Bosman Portu;
• wypożyczalnię motorówek i kajaków w Starym Porcie – funkcjonowała od 26.05. do 31.09.2021 r. i dysponowała 4 czteroosobowymi łodziami motorowymi, a także 10 kajakami dwuosobowymi;
• Łazienki Rzeczne i Dzieciniec pod Słońcem – w odrestaurowanym i oddanym do użytku na przełomie lat 2019/2020 budynku Łazienek Rzecznych znajduje się przestrzeń biurowa dla innowacyjnych przedsiębiorstw oraz restauracyjna z tarasem widokowym; w budynku działa także Młodzieżowy Dom Kultury nr 1; prace remontowe objęły również odrestaurowanie małej architektury i ogrodu Dziecińca pod Słońcem; odnowiona została także rzeźba „Macierzyństwo”, autorstwa polskiego rzeźbiarza Edwarda Haupta, a także odtworzono zabytkową fontannę; teren wokół obiektu zagospodarowano do prowadzenia plenerowej działalności kulturalnej; w północnej części ogrodu powstał plac zabaw, a od strony ul. Piastowskiej – boiska do siatkówki plażowej.

Łazienki Rzeczne po remoncie

arch. UMP

Rekreacja i wypoczynek nad jeziorami i innymi terenami zieleni

Na terenie Poznania znajdują się 4 jeziora: Maltańskie, Rusałka, Strzeszyńskie i Kierskie, położone w ciągu wschód-zachód, w dolinach rzek Bogdanki i Cybiny. Jeziora znajdują się w tzw. klinach zieleni i są atrakcyjnymi, wielofunkcyjnymi obszarami aktywnej rekreacji i wypoczynku. Wody poznańskich jezior podlegają stałej rekultywacji, a ich jakość ciągłej obserwacji i badaniom.

W 2021 r. w Poznaniu działało 5 miejskich kąpielisk:

• Plaża Parkowa w Kiekrzu;
• Plaża Smocza w Krzyżownikach;
• Plaża Malibu nad jeziorem Strzeszyńskim;
• Kąpielisko Rusałka;
• Kąpielisko Malta.

Na wszystkich kąpieliskach dyżurowali ratownicy wodni. Były one wyposażone w sprzęt ratowniczy: łodzie, koła ratunkowe, boje, liny oraz wieżyczki dla ratowników. Do dyspozycji osób wypoczywających na terenie kąpielisk dostępne były m.in. wypożyczalnie sprzętu wodnego, boiska sportowe, place zabaw oraz punkty gastronomiczne, a także infrastruktura rekreacyjna, jak wiaty, leżaki, ławki i parasole.

W 2021 r. 2 miejskie kąpieliska, tj. na Plaży Malibu oraz na Plaży Smoczej wyposażono w wózki-amfibie, które pomagają osobom ze specjalnymi potrzebami dostać się do wody. Sprzęt ma szerokie koła, które dobrze radzą sobie na piaszczystym terenie i są jednocześnie pływakami o dużej wyporności. Z ułatwienia mogą korzystać osoby z niepełnosprawnością w asyście opiekuna. Wypożyczenie wózka jest bezpłatne.

Klub Płetwonurków LOK Orka Poznań w 2021 r. zainaugurował działalność Poznańskiej Bazy Nurkowej nad jeziorem Strzeszyńskim. Nowo uruchomiona baza jest miejscem szkolenia kadr płetwonurkowych, ale również nurkowania rekreacyjnego. Z okazji otwarcia bazy zorganizowano imprezę, w programie której znalazły się m.in. pokazy płetwonurkowe, ratownictwa wodnego oraz pierwszej pomocy.

Dwukrotnie, 11 listopada i 27 grudnia 2021 r., został otwarty dla zwiedzających Kopiec Wolności.

Widok na Kopiec Wolności

arch. UMP

Atrakcją Poznania są szlaki krajoznawczo-edukacyjne na terenie leśnictwa Antoninek, rozbudowywane przez Miasto Poznań w ramach projektu „Poznawcze szlaki rekreacyjno-turystyczne leśnictwa Antoninek”. W 2021 r. projekt został nagrodzony jako najlepsza zielona przestrzeń publiczna w kraju w kategorii „Najlepiej zrewitalizowana przestrzeń publiczna w zieleni” w konkursie Przestrzeń Publiczna 2021 zorganizowanym przez Towarzystwo Urbanistów Polskich. W 2021 r. zakończono prace projektowe wieży obserwacyjnej dla celów przeciwpożarowych, której budowę zaplanowano na 2022 r.

Ścieżka w koronach drzew, która powstała w ramach „Poznawczych szlaków rekreacyjno-turystycznych leśnictwa Antoninek”

arch. PIM

Oferta spędzania czasu wolnego, zwłaszcza dla rodzin z małymi dziećmi oraz dla pasjonatów historii i transportu, obejmowała m.in. przejazdy taborem zabytkowym:

• Kolejką Parkową Maltanka, której prawie 4-kilometrowa trasa przebiega wzdłuż jeziora Maltańskiego, pomiędzy rondem Śródka a Nowym Zoo. W 2021 r. Maltanka otworzyła swój 49. sezon;
• liniami turystycznymi: tramwajową nr 0, która obsługiwana była tramwajami generacji „N” w składzie złożonym z 2 lub 3 wagonów oraz „helmutami”, a przy wyjątkowych okazjach tramwajami 102N i 102Na lub składem wagonów 105N, oraz autobusowymi nr 100 i 102 – obsługiwanymi głównie przez Ikarusy 260 i 280, Jelcz PR 110, Jelcz RTO 043 (tzw. „Ogórek”); linie turystyczne kursowały od 15.05. do 30.09.2021 r.