W 2020 r. w Poznaniu zamieszkiwało ok. 50 tys. osób z obywatelstwem ukraińskim. Stanowiły one najliczniejszą grupę osób z zagranicy przebywających w mieście.
Osoby z zagranicy zameldowane na pobyt stały i czasowy
W 2020 r. w Poznaniu było zameldowanych na pobyt stały lub czasowy powyżej 3 miesięcy ok. 6,3 tys. osób posiadających obce obywatelstwo, pochodzących z ponad 100 państw. Z krajów europejskich pochodziło 84% osób posiadających obce obywatelstwo (15% z krajów Unii Europejskiej), w tym:
- z Ukrainy pochodziło 3,4 tys. osób;
- z Białorusi pochodziło 0,4 tys. osób;
- z Niemiec pochodziło 0,2 tys. osób;
- z Rosji pochodziło 0,2 tys. osób.
Spośród krajów Unii Europejskiej najwięcej osób posiadało obywatelstwo:
- niemieckie (ok. 230 osób);
- brytyjskie (ok. 100 osób);
- włoskie (ok. 90 osób);
- hiszpańskie (ok. 80 osób).
Udział osób z innych kontynentów przedstawiał się następująco:
- z Azji pochodziło 9,9% osób z obcym obywatelstwem;
- z Afryki pochodziło 3,1% osób z obcym obywatelstwem;
- z Ameryki Północnej pochodziło 1,3% osób z obcym obywatelstwem;
- z Ameryki Południowej pochodziło 0,9% osób z obcym obywatelstwem;
- z Australii i Oceanii pochodziło 0,1% osób z obcym obywatelstwem.
Liczba osób z obcym obywatelstwem zameldowanych w Poznaniu w 2020 r., prawdopodobnie z uwagi na pandemię COVID-19, zmniejszyła się o 1,0 tys. osób.
Osoby z zagranicy studiujące w Poznaniu
W roku akademickim 2020/2021 ok. 5,9 tys. osób z obcym obywatelstwem pobiera naukę w poznańskich szkołach wyższych, studiując na stałe lub czasowo w ramach programu Erasmus, głównie na Uniwersytecie Medycznym oraz Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Ok. 2/3 z nich pochodzi z Europy, najwięcej, ok. 2,0 tys., osób posiada obywatelstwo ukraińskie, a ok. 0,8 tys. białoruskie. Na pełen program studiów licznie przyjeżdżają do Poznania także obywatele Białorusi, Chin, Tajwanu, Indii, Norwegii, USA, a także Nigerii i Kanady. Na wymianę czasową najczęściej przyjeżdżają obywatele Hiszpanii i Turcji.
Uczniowie i uczennice z zagranicy
W poznańskich szkołach w roku szkolnym 2020/2021 uczy się 1,6 tys. osób z zagranicy (2 lata wcześniej – 0,9 tys.) pochodzących z 45 państw z 6 kontynentów. Najodleglejsze rejony, z których pochodzą uczniowie, to:
- Australia, Nowa Zelandia;
- Argentyna i Wenezuela w Ameryce Południowej;
- USA, Kanada, Meksyk w Ameryce Północnej;
- Arabia Saudyjska, Indie, Kazachstan, Tajwan, Chiny i Filipiny w Azji;
- Nigeria i Algieria w Afryce.
Kształcący się w poznańskich szkołach uczniowie zagraniczni najczęściej pochodzą z państw europejskich – 97,4%. Pozostali uczniowie pochodzą z państw położonych w: Azji –1,1%, Ameryce Północnej – 0,6%, Afryce – 0,3%, Ameryce Południowej – 0,1% i Australii –0,1%. Spośród państw europejskich najliczniejszą grupę poznańskich uczniów stanowią obywatele Ukrainy – 80,8% (1,3 tys. osób) i Białorusi – 5,9% (93 osoby). Udział uczniów z pozostałych państw jest mniejszy, a wśród nich najwięcej pochodzi z Rumunii (33 osoby) i Rosji (30 osób). Z państw pozaeuropejskich najwięcej uczniów stanowią obywatele USA (5 osób) i Wietnamu (4 osoby). Większość uczniów zagranicznych (ok. 70%) uczęszcza do szkół podstawowych.
Osoby z zagranicy na poznańskim rynku pracy
W 2020 r. w Poznaniu i powiecie poznańskim zarejestrowano 75,6 tys. oświadczeń przedsiębiorców o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, o 13,3 tys. więcej niż rok wcześniej, w tym 86% oświadczeń dotyczyło osób z Ukrainy, 5,5% z Białorusi, 5,0% z Gruzji, 2,0% z Mołdawii, 1,5% z Rosji, 0,1% z Armenii. W większości przypadków przedsiębiorcy zatrudniali osoby z zagranicy do wykonywania prac prostych.
Od 2018 r. urzędy pracy wydają zezwolenia na pracę sezonową, które dotyczą wykonywania przez osoby z obcym obywatelstwem prac w rolnictwie, ogrodnictwie i turystyce. W 2020 r. Powiatowy Urząd Pracy w Poznaniu wydał 1091 zezwoleń tego typu. Przedsiębiorcy na podstawie zezwoleń na pracę sezonową w 80% przypadków zatrudnili osoby pochodzące z Ukrainy, a w 14% z Filipin.
Osoby z obcym obywatelstwem zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w Poznaniu stanowiły niewielką grupę wśród zarejestrowanych bezrobotnych. Ich udział nie przekraczał 1,5%.
Integracja osób z obcym obywatelstwem
W Poznaniu aktywnie działał prowadzony przez Fundację Centrum Badań Migracyjnych Migrant Info Point (MIP) oferujący wsparcie informacyjno-doradcze dla osób z zagranicy.
W 2020 r. Miasto wraz z Fundacją Centrum Badań Migracyjnych (prowadzącą MIP) oraz Międzynarodową Organizacją ds. Migracji (IOM) przystąpiło do realizacji projektu pn. „#AKTYWATOR WLKP – Wsparcie integracji migrantów w województwie wielkopolskim”, współfinansowanego z Programu Krajowego Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, w celu poszerzenia zakresu działań realizowanych na rzecz cudzoziemców w Poznaniu. Przy ul. Półwiejskiej został otwarty Poznański Ośrodek Integracji, w którym MIP prowadzi szeroki zakres doradztwa dla migrantów w zakresie m.in: legalizacji pobytu i procedur administracyjnych, praw pracowniczych, pomocy integracyjnej, opieki zdrowotnej, systemu edukacji i opieki przedszkolnej oraz łączenia rodzin, a także innych kwestii związanych z codziennym życiem w Polsce. Cudzoziemcy mogą skorzystać również z kursów języka polskiego jako obcego, doradztwa zawodowego, z lokalnych działań integracyjnych adresowanych zarówno do społeczeństwa polskiego, jak i migrantów, służących ich wzajemnemu poznaniu i budujących proces dwustronnej integracji w wymiarze lokalnym (np. spotkania klubu konwersacyjnego, nauka języka arabskiego od podstaw).
Plakat promocyjny AKTYWATOR WLKP do pobrania
Ponadto Miasto Poznań i IOM realizują dodatkowe działania, takie jak:
- infolinia dla migrantów „Migrant.info” (tel. 22 490 20 44), obsługiwana przez IOM w języku polskim, angielskim, ukraińskim i rosyjskim;
- szkolenia kulturowe dla migrantów oraz szkolenia dla osób bezpośrednio pracujących z migrantami, takich jak np. pracownicy samorządów, oświaty, służby zdrowia, organizacji pozarządowych;
- uzupełnianie strony migrant.info.pl o praktyczne informacje, w tym także dotyczące Poznania;
- prace nad utworzeniem wielojęzycznej Aplikacji dla migrantów na urządzenia mobilne, informującej o wydarzeniach odbywających się w ich otoczeniu;
- zlecenie badania diagnozującego potrzeby i postawy w zakresie integracji wśród reprezentatywnej grupy mieszkańców Poznania oraz obywateli państw trzecich mieszkających na terenie miasta.
Ważnym przedsięwzięciem skierowanym do cudzoziemek i cudzoziemców spoza krajów Unii Europejskiej, legalnie przebywających na terenie Polski, było uruchomienie przez Wojewodę Wielkopolskiego w partnerstwie z Caritas Polska Centrum Pomocy Migrantom realizowanego w ramach projektu „Wielkopolska wspólna sprawa”, który jest finansowany z rządowego Funduszu Azylu Migracji i Integracji. Celem głównym projektu jest kompleksowe podwyższenie standardu usług integracyjnych dla obywateli państw trzecich w województwie wielkopolskim.
W wrześniu 2020 r. Rada Miasta Poznania przyjęła uchwałę dotyczącą przekazania poznańskim uczelniom środków finansowych na uruchomienie programu stypendialnego dla studentów z Białorusi. Studenci otrzymają stypendium w wysokości 1000 zł miesięcznie przez 9 miesięcy akademickich (od stycznia do czerwca, a następnie od października do grudnia) dzięki wsparciu Miasta Poznania, Starostwa Powiatowego w Poznaniu i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego. Stypendia będą wypłacane w 2021 r. przez uczelnie.
Do studentów poznańskich uczelni, w tym także cudzoziemców, przygotowujących się do podjęcia zatrudnienia w poznańskich firmach, skierowany jest program stypendialny Miasta Poznania. W jego ramach finansowany jest półroczny staż dla studenta ze stypendium w wysokości 6000 zł brutto. Kwota stypendium może być przeznaczona na całkowite lub częściowe pokrycie kosztów stażu w kraju lub za granicą, np.: kosztów szkolenia, podróży, utrzymania, zakwaterowania. Miasto oferuje również pełne wsparcie firmom białoruskim z sektora BPO, SSC, IT czy branży game development, które będą rozważały przeniesienie swoich procesów z Białorusi do Poznania.