Rok 2020 był drugim z kolei rokiem realizacji Poznańskiego Programu dla Kultury 2019-2023. Celem programu, wdrażanego od marca 2019 r., jest podniesienie znaczenia kultury w życiu codziennym mieszkanek i mieszkańców Poznania oraz w procesach uspołecznienia zarządzania miastem, tak by ujmowana w poszerzony sposób działalność kulturalna stała się elementem długofalowego rozwoju „Miasta dla ludzi”.

Realizacja Poznańskiego Programu dla Kultury 2019-2023 to całoroczna praca wielu podmiotów: miejskich instytucji kultury, organizacji pozarządowych, twórców, animatorów, badaczy, przedstawicieli samorządu oraz ich partnerów zaangażowanych w rozwijanie autorskiego poznańskiego sposobu zmieniania miasta przez kulturę.

Cel główny programu krystalizuje się poprzez 6 obszarów interwencji:

Wspólnotowość i współpraca. Dialog społeczny;
Samodzielność. Rozwój przedsiębiorczości;
Autonomia. Wsparcie dla twórców;
Ułatwianie. Komunikacja i zaangażowanie;
Edukacja i rozwój;
Miasto w roli partnera kultury.

Realizacja Poznańskiego Programu dla Kultury 2019-2023 w 2020 r. została w znaczący sposób podporządkowana sytuacji związanej z pandemią COVID-19, która w istotny sposób ograniczyła działalność kulturalną, uniemożliwiając jej funkcjonowanie w dotychczasowej formule bezpośredniego kontaktu z odbiorcą. Kreatywność, otwartość i elastyczność przedstawicieli poznańskiej kultury oraz potrzeba utrzymywania stałego kontaktu z publicznością wpłynęła na zainicjowanie wielu nowych działań i aktywności będących skutecznymi sposobami realizacji i prezentacji oferty kulturalnej.

Kultura w Poznaniu w 2020 r. to wydarzenia realizowane online lub w formule hybrydowej oraz spotkania, konsultacje, szkolenia poszerzające wiedzę i umiejętności przystosowujące do nowej rzeczywistości; to także nowe partnerstwa i koalicje budujące wspólne cele i wzajemnie się wspierające w dążeniu do ich osiągnięcia.

Lokalna tarcza pomocowa #poznanwspiera

Miasto Poznań, dostrzegając trudną sytuację, w jakiej znaleźli się przedstawiciele i przedstawicielki poznańskiego sektora kultury (znaczne lub całkowite ograniczenie działalności kulturalnej, zamknięcie instytucji kultury, potrzeba dystansowania społecznego, obostrzenia sanitarne), tworzyło nowe partnerstwa i koalicje w celu znalezienia efektywnych form wsparcia całego środowiska. Efektem współpracy była lokalna tarcza #poznanwspiera zawierająca szereg pomocowych inicjatyw, stanowiących odpowiedź na potrzeby poznańskiego sektora kultury. Działania te miały charakter interwencyjny i obok bieżącej działalności Miasta w zakresie kultury wpisały się w realizację programu.

Do działań podjętych w ramach realizacji lokalnej tarczy pomocowej #poznanwspiera należały następujące inicjatywy:

konkurs #KULTURANAWYNOS, którego celem było wyłonienie najciekawszych inicjatyw kulturalnych prezentowanych z wykorzystaniem narzędzi internetowych lub innych dostępnych kanałów, udostępnionych publicznie w okresie od marca do czerwca 2020 r. w trzech kategoriach (wydarzenia, edukacja, wydawnictwa), promowanie poznańskiego środowiska kulturalnego i prezentowanie lokalnych inicjatyw kulturalnych realizowanych w okresie utrudnionego dostępu do wydarzeń w związku z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii; w konkursie nagrodzono zostało 25 projektów na łączną kwotę 50 tys. zł;
dwie edycje konkursu „Ciąg dalszy nastąpi…” realizowanego przez miejskie instytucje kultury – konkurs był przedsięwzięciem mającym na celu wyłonienie najciekawszych szkiców i zarysów projektów oraz sposobów ich realizacji, a także wyrażenie symbolicznej solidarności z twórcami i twórczyniami (osobami fizycznymi, kolektywami twórczymi), którzy stracili jakiekolwiek źródło dochodów w wyniku pandemii; w ramach dwóch edycji konkursu wsparto 61 projektów, 74 osoby na łączną kwotę 268 tys. zł;
program stypendialny dla osób związanych z poznańskim środowiskiem artystycznym, zajmujących się twórczością artystyczną, upowszechnianiem kultury oraz opieką nad zabytkami – stypendia przyznane zostały wyróżniającym się i związanym z Poznaniem twórcom, bez ograniczeń wiekowych, znajdujących się w trudnej sytuacji zawodowej związanej z ograniczeniami działalności kulturalnej wynikającymi ze stanu epidemii; stypendia w wysokości 4 tys. zł przekazano 50 wybranym osobom; na realizację programu przeznaczono łącznie 200 tys. zł;
zakup prac do kolekcji Galerii Miejskiej Arsenał jako komponent pakietu antykryzysowego – inicjatywa skierowana była przede wszystkim do twórców znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej i ekonomicznej w związku ze skutkami epidemii COVID-19, jej celem pośrednim było także wzbogacenie poznańskiej kolekcji o nowe i ważne dla jej komplementarności artystycznej i historycznej prace; za łączną kwotę w wysokości 80 tys. zł zakupiono 10 realizacji autorstwa poznańskich twórczyń i twórców;
badanie „Kultura przyszłości” realizowane na zlecenie Wydziału Kultury Urzędu Miasta Poznania przez Centrum Praktyk Edukacyjnych Centrum Kultury ZAMEK – celem zadania było zbadanie potrzeb wynikających z kryzysu wywołanego pandemią COVID-19 wśród osób pracujących w sektorze kultury oraz mieszkańców miasta; badanie zostało zrealizowane w miesiącach od kwietnia do lipca 2020 r.; w jego ramach uzyskano 250 odpowiedzi na pytania ankietowe, przeprowadzono 30 wywiadów fokusowych oraz 10 wywiadów pogłębionych z przedstawicielami sektora kultury; wnioski z badań będą mogły zostać wykorzystane do tworzenia konkretnych rozwiązań w ramach wsparcia ludzi kultury lub wprowadzania systemowych modyfikacji jako odpowiedzi na kryzys już po zakończeniu pandemii; na realizację badania przeznaczono 20 tys. zł;
cykle szkoleniowe mające na celu poszerzenie wiedzy, kompetencji i praktycznych umiejętności poznańskiego i wielkopolskiego sektora kultury:
- Jak tworzyć kulturę w sieci? Cykl edukacyjny – cykl edukacyjno-szkoleniowy realizowany przez Pawilon (Galeria Miejska Arsenał) we współpracy z Fundacją Fast Forward oraz Wydziałem Kultury, mający na celu wyposażenie przedstawicieli sektora w nowe kompetencje/umiejętności techniczne i wiedzę dotyczącą pracy i prezentacji wydarzeń online z zakresu projektowania, produkcji oraz komunikacji wydarzeń realizowanych zarówno offline, jak i przeniesionych do Internetu; w ramach cyklu zorganizowano 3 webinaria oraz 21 indywidualnych konsultacji, przygotowano publikację „Atlas dla kultury online” oraz 2 case studies (Centrum Praktyk Edukacyjnych, Teatr Animacji); w webinariach i konsultacja uczestniczyło 71 osób; za realizację zadania przeznaczono 29 tys. zł;
- Kultura dostępna+ – cykl szkoleniowy realizowany przez Fundację Inicjatyw Społecznych MILI LUDZIE na zlecenie Wydziału Kultury, mający na celu poszerzenie wiedzy z zakresu ustawy o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, stanowiącej integralny element rządowego Programu Dostępność Plus, adresowany do miejskich i regionalnych instytucji kultury; cykl poświęcony był takim zagadnieniom, jak: savoir-vivre wobec osób ze szczególnymi potrzebami, dostępność cyfrowa, informacyjno-komunikacyjna i architektoniczna; w ramach cyklu odbyły się 4 spotkania szkoleniowe z udziałem 25 osób; na realizację zadania przeznaczono 10 tys. zł.

Działania Miasta podejmowane w ramach realizacji Poznańskiego Programu dla Kultury 2019-2023

Do bieżących działań Miasta wpisujących się w realizację Poznańskiego Programu dla Kultury 2019-2023 należały:

organizacja otwartego konkursu ofert na realizację zadań publicznych w obszarze „Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego” dedykowanych organizacjom pozarządowym; w ramach konkursu wspartych i zrealizowanych zostało 178 projektów na łączną kwotę w wysokości 10,3 mln zł;
wsparcie projektów kulturalnych realizowanych przez organizacje pozarządowe w trybie art. 19 a ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tzw. procedura „małych grantów”) – w 2020 r. wspartych zostało 90 projektów na łączną kwotę 671,3 tys. zł;
przyznanie Nagrody Artystycznej Miasta Poznania dla Maliny Prześlugi-Delimaty za wybitne osiągnięcia w dziedzinie dramatopisarstwa oraz literatury dla dzieci i młodzieży oraz 9 stypendiów artystycznych Miasta Poznania dla młodych twórców środowiska artystycznego; na konkurs i stypendia przeznaczono 120 tys. zł (60 tys. zł dla laureatów stypendiów oraz 60 tys. zł dla laureatki nagrody).

Poza działaniami bieżącymi Miasto Poznań w 2020 r. zrealizowało kilka projektów bezpośrednio inspirowanych Poznańskim Programem dla Kultury 2019-2023, w tym:

przygotowanie strony internetowej Wydziału Kultury oraz uruchomienie wortalu (w ramach obszaru „Miasto w roli partnera kultury”) – strona internetowa wydziału jest praktycznym narzędziem pozyskiwania danych o jego działaniach i prowadzonych procedurach, niezbędnym w efektywnej komunikacji m.in. z przedstawicielami sektora kultury (instytucjami, organizacjami pozarządowymi, artystami, animatorami oraz innymi potencjalnymi partnerami); w 2020 r. strona była ważnym narzędziem informacyjno-komunikacyjnym ze środowiskiem, m.in. jako nośnik treści o sukcesywnie uruchamianych programach pomocowych realizowanych w ramach pakietu #poznanwspiera;
etap szkoleniowy Poznańskiego Programu Edukacji Kulturowej (w ramach obszaru „Edukacja i rozwój”) – Poznański Program Edukacji Kulturowej to jeden z kluczowych priorytetów Poznańskiego Programu dla Kultury 2019-2023, powierzony do realizacji i wdrażania Centrum Praktyk Edukacyjnych Centrum Kultury ZAMEK; ma on na celu wprowadzenie zintegrowanego systemu rozwoju edukacji kulturowej poprzez świadome, odpowiedzialne i konsekwentne implementowanie edukacji kulturowej w realizację projektów kulturalnych, społecznych, edukacyjnych; w 2020 r. najważniejszym działaniem Poznańskiego Programu Edukacji Kulturowej była realizacja cyklu szkoleniowego „ABC edukacji kulturowej. Szkolenia dla Kadr kultury”, którego celem było przekazanie wiedzy i praktycznych informacji odnoszących się do 5 zagadnień będących kryteriami oceny w konkursie Wydziału Kultury z obszaru „Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego”; w ramach cyklu zrealizowanych zostało 5 webinariów, w których na żywo uczestniczyło 40-50 osób, oraz 5 warsztatów, w których uczestniczyło około 25-30 osób; na zadanie przeznaczono 20 tys. zł.