Rewitalizacja przestrzeni miasta Poznania

W 2018 r. wdrażano „Gminny Program Rewitalizacji dla Miasta Poznania”.

Gminny Program Rewitalizacji dla Miasta Poznania

W 2017 r. Rada Miasta Poznania podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Rewitalizacji dla Miasta Poznania” (GPR), który określa kierunki działań rewitalizacyjnych i umożliwia aplikowanie o środki unijne. Opracowanie Programu poprzedziło wiele działań, na które składały się m.in.

• spotkania z radami i zarządami osiedli,
• przeprowadzenie naboru projektów zewnętrznych,
• opracowanie prognozy oddziaływania na środowisko,
• przeprowadzenie konsultacji społecznych.

Program ten został opracowany w oparciu o przepisy ustawy o rewitalizacji, a jednocześnie o wymogi zawarte w Wytycznych Ministerstwa Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, co umożliwia staranie się o pozyskanie środków na działania rewitalizacyjne z funduszy europejskich, tj. Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020.

Program jest kontynuacją poprzednich edycji Miejskiego Programu Rewitalizacji oraz Zintegrowanego Programu Odnowy i Rozwoju Śródmieścia Poznania i zawiera 14 planowanych przedsięwzięć grupujących 98 projektów rewitalizacyjnych, zlokalizowanych głównie w Śródmieściu Poznania oraz incydentalnie na terenach bezpośrednio do niego przyległych, których planowana realizacja obejmuje lata 2018-2030.

Po wdrożeniu GPR, obszar Śródmieścia ma stać się obszarem równomiernie rozwiniętym, kształtowanym przez silne społeczeństwo obywatelskie, stanowiącym najlepsze miejsce do zamieszkania, pracy, nauki, prowadzenia działalności gospodarczej, rozwoju kultury oraz wypoczynku.

Głównymi celami strategicznymi Gminnego Programu Rewitalizacji są:

•  zatrzymanie procesu depopulacji,
• wzmocnienie aktywności gospodarczych (szczególnie handlowo-usługowych) kulturalnych i społecznych,
• przywrócenie ciągłości struktur urbanistycznych i estetyki przestrzeni miejskiej,
• poprawa klimatu akustycznego i jakości powietrza.

Realizacja celów, przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych założonych w GPR powinna zminimalizować problemy, jakie dotykają miasto i jego mieszkańców oraz pozwolić, by stało się miejscem atrakcyjnym i konkurencyjnym w skali krajowej i międzynarodowej.

Komitet Rewitalizacji Miasta Poznania

W grudniu 2018 r. Prezydent Miasta Poznania powołał Komitet Rewitalizacji Miasta Poznania, który liczy 26 członków. Komitet stanowi forum współpracy i dialogu interesariuszy z organami Miasta Poznania w sprawach dotyczących przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji oraz pełni funkcję opiniodawczo-doradczą Prezydenta Miasta Poznania. Członkami Komitetu są przedstawiciele mieszkańców obszaru rewitalizacji, mieszkańców z poza obszaru rewitalizacji, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych oraz organów władzy publicznej.

Program dla Śródmieścia

W okresie poprzedzającym uchwalenie GPR, programem, na podstawie którego prowadzono proces rewitalizacji był „Zintegrowany Program Odnowy i Rozwoju Śródmieścia Poznania na lata 2014-2030”. Program dla Śródmieścia służył integracji działań prowadzonych w centrum Poznania, na rzecz ochrony i rozwoju najważniejszych jego wartości. W ramach programu w 2018 r. kontynuowano przedsięwzięcia na rzecz odnowy ścisłego centrum Poznania.

Program Centrum – Etap I

W ramach projektu planowane są prace z zakresu przebudowy infrastruktury transportu publicznego oraz uspokojenie ruchu samochodowego w centrum miasta, m.in.:

• przebudowa torowisk tramwajowych w ulicach: Święty Marcin, 27 Grudnia, Mielżyńskiego, Fredry, Towarowa, pl. Wolności,
• utworzenie ciągów pieszo-rowerowo-tramwajowych (tzw. „deptaków”) w ciągu ul. 27 Grudnia – pl. Wolności,
• odnowa ul. Święty Marcin – zawężenie przekrojów poprzecznych jezdni samochodowych, poszerzenie chodników oraz budowa dróg rowerowych.

Wartość projektu Program Centrum I wynosi 100 mln zł, w tym dofinansowanie z Funduszy Europejskich to 45 mln zł. Zakres pierwszy przedsięwzięcia, prowadzony od września 2017 r. do końca marca 2019 r., obejmował przebudowę ul. Św. Marcin na odcinku od ul. Gwarnej do ul. Ratajczaka. Zakres wykonanych prac w I etapie obejmował:

• wymianę nawierzchni,
• budowę nowego torowiska tramwajowego,
• modernizację infrastruktury podziemnej,
• poszerzenie chodników,
• utworzenie dróg rowerowych,
• wprowadzenie zieleni.

W efekcie ul. Św. Marcin stała się szeroką, nowoczesną aleją spacerową, przyjazną pieszym, miejscem spotkań i wypoczynku. Budowa nowego przystanku tramwajowego u zbiegu ulic Św. Marcin i Ratajczaka ułatwiła mieszkańcom podróżowanie po centrum.

W ramach zakresu drugiego rozpoczęły się prace projektowe – projekty budowlane na poszczególne odcinki zakresu drugiego mają zostać wykonane w 2019 r.

Z kolei w ramach zakresu czwartego nastąpi przebudowa fragmentu ulicy Św. Marcin na odcinku od Mostu Uniwersyteckiego do al. Niepodległości, wraz ze skrzyżowaniem z al. Niepodległości oraz ul. Towarowej. W 2018 r. przeprowadzona została procedura przetargowa na wybór projektanta na projekt budowlano-wykonawczy wraz z kosztorysem oraz decyzjami administracyjnymi, a także dokumentację niezbędną do wyboru generalnego wykonawcy robót budowlanych w/w zadania.

Program Centrum – etap II

Kolejny etap prac obejmuje budowę trasy tramwajowej wraz z uspokojeniem ruchu samochodowego w ul. Ratajczaka, o wartości 130 mln zł. Program otrzymał dofinansowanie z funduszy UE w wysokości 59 mln zł. Docelowo projekt obejmuje:

• budowę dwutorowej trasy tramwajowej w ulicach Niezłomnych i Ratajczaka (na odcinku od skrzyżowania z ulicami Królowej Jadwigi/Wierzbięcice do ul. 27 Grudnia),
• przebudowę węzła rozjazdowego Królowej Jadwigi/Wierzbięcice,
• przebudowę i dostosowanie istniejącego układu drogowego do uwarunkowań lokalizacyjnych wprowadzonych realizacją przedsięwzięcia,
• usunięcie kolizji infrastrukturalnych.

W 2018 r. prowadzono prace związane z przygotowaniem procesu projektowego wraz ze wszystkimi czynnościami technicznymi i administracyjnymi. Przygotowano kartę informacyjną przedsięwzięcia oraz trwają przygotowania do opracowania Raportu oddziaływania na środowisko.

Ulica Święty Marcin

arch. UMP

Rewaloryzacja płyty Starego Rynku

Rewaloryzacja przestrzeni płyty Starego Rynku w Poznaniu wraz z przekształceniem fragmentu bloku śródrynkowego (ul. Jana Baptysty Quadro) w pasaż kultury, to projekt zakładający utworzenie nowej jakości użytkowania zasobu dziedzictwa Starego Rynku w celach kulturalnych, poprzez przebudowę i modernizację nawierzchni Rynku oraz adaptację fragmentu bloku śródrynkowego do potrzeb realizacji różnorodnych funkcji kulturalnych.

Projekt uzyskał pozytywną ocenę formalną i merytoryczną. Decyzją Zarządu Województwa Wielkopolskiego został zakwalifikowany do dofinansowania unijnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014+. Umowa o dofinansowanie została podpisana w maju 2019 r.

Wizualizacja Starego Rynku

arch. UMP/Demiurg

Rewaloryzacja pl. Kolegiackiego w Poznaniu

Plac Kolegiacki po zakończeniu przebudowy stanie się placem publicznym i strefą ruchu pieszego. Znikną bariery, które obecnie dzielą tę przestrzeń na kilka części. Układ komunikacyjny w postaci drogi zachowany zostanie jedynie po południowej stronie placu, pozostała przestrzeń dostępna będzie bez ograniczeń dla pieszych.

W 2018 r. na placu kontynuowano badania archeologiczne, a także zakończono etap projektowy i ogłoszono przetarg na wybór generalnego wykonawcy robót budowlanych.

Wizualizacja pl. Kolegiackiego

arch. UMP

Garbary – założenia rewitalizacyjne

Działania zmierzające do wypracowania założeń rewitalizacyjnych dla ul. Garbary, opierały się na zebraniu informacji od jednostek merytorycznych UMP, ekspertów, a także na badaniach oraz ankietach. W grudniu 2018 r. przeprowadzone zostały badania społeczne w formie ankiety ulicznej oraz internetowej, które miały na celu zebranie opinii użytkowników ulicy. Odbyły się również warsztaty konsultacyjne, w których udział wzięło ponad 60 uczestników reprezentujących mieszkańców ulicy, kupców, przedstawicieli jednostek i instytucji mieszczących się na ul. Garbary oraz pracowników jednostek miejskich. W najbliższej przyszłości zostanie opracowane szczegółowe podsumowanie przeprowadzonych działań, które pozwoli zaplanować dalsze działania.

Rewaloryzacja Rynku Łazarskiego

Rewaloryzacja Rynku Łazarskiego, to działania zmierzające do rewitalizacji centralnej przestrzeni publicznej osiedla Św. Łazarz, z przebudową układu drogowego oraz uspokojeniem ruchu samochodowego. Głównym założeniem organizacji przestrzennej placu jest realizacja przewidywanych dla niego funkcji, takich jak:

• reprezentacyjny plac miejski z funkcją handlową, otoczony miejską zabudową pierzejową,
• przestrzeń publiczna elastycznie dostosowująca się do zmiennych potrzeb organizacji imprez artystycznych/kulturalnych,
• przestrzeń codziennej rekreacji dla mieszkańców.

Wizualizacja Rynku Łazarskiego

arch. UMP

Tereny nadwarciańskie

W sezonie 2018 została zorganizowana i zagospodarowana plaża miejska znajdująca się na Wildzie na wysokości Łazienek Rzecznych. Została oddana do użytku m.in. plaża, boisko wielofunkcyjne, strefa grillowa.

Dodatkowo przy plaży Wilda pojawiły się schody oraz tymczasowe oświetlenie znajdujące się na dolnej terasie, które doświetliło odcinek miedzy plażą a nowo postawionymi tymczasowymi schodami. Został również doświetlony dolny odcinek terasy miedzy mostem Św. Rocha a mostem Chrobrego.

Przy ul. Panny Marii powstał nowy slip dla służb ratunkowych a na Szelągu uruchomiono Pawilon wraz z ogrodem społecznym.

W 2018 r. w ramach WRPO 2014+ uzyskano dofinansowanie na realizację projektu „Rewitalizacja ubezpieczeń betonowych brzegów rzeki Warty na odcinku od mostu Przemysła I do rozwidlenia rzeki Warty w Poznaniu”, w partnerstwie z Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Projekt o wartości 30,4 mln zł, z dofinansowaniem z funduszy UE w wys. 25,8 mln zł, ma się zakończyć w 2020 r.

Wymiana umocnień wiąże się z wykonaniem remontu istniejących schodów, slipów, tarasów oraz wylotów kanalizacyjnych. Celem projektu jest zabezpieczenie brzegów rzeki przed erozją. Z obecnego ekosystemu zostaną wyeliminowane płyty betonowe, które ograniczają wchłanianie wody do gruntu. Działanie to ma na celu uelastycznienie brzegów rzeki oraz zwiększeniu jej retencji. Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Wartostrada

Od 2011 r. Miasto Poznań buduje ciąg pieszo-rowerowy Wartostrada. Inwestycja uatrakcyjnia tereny nadwarciańskie i zwiększa dostępność do nich przy jednoczesnej rewitalizacji zieleni nadwarciańskiej.

Budowa Wartostrady odbywa się przy wykorzystaniu funduszy w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Wartość projektu wynosi 21,6 mln zł, a kwota dofinansowania to 16,4 mln zł.

W 2018 r. m.in. zakończyły się prace na odcinku od mostu Królowej Jadwigi do ul. Hetmańskiej.

Wartostrada

arch. PIM

Ogrody pływające na Warcie

W ramach projektu CONNECTING Nature wraz z Fundacją OnWater z Wrocławia, Miasto zrealizowało 3 ogrody pływające, które w lipcu 2018 r. zostały zacumowane na rzece Warcie. Ideą wodnych/pływających ogrodów jest poprawa naturalnych ekosystemów i wprowadzanie różnorodności biologicznej w miastach.

Koncepcja ogrodów pływających, utworzona i realizowana w Polsce przez Fundację OnWater, jest innowacyjną metodą wprowadzania zieleni do miast, poprawy estetyki wybrzeży rzeki, a także ma wpływ na poprawę jakości wody (tzw. funkcja filtracyjna, polegająca na wyłapywaniu zanieczyszczeń toni wodnej) oraz powietrza. Ogrody mają również funkcję lęgową.

Ogrody pływające na Warcie

arch. UMP

Park w Forcie IX

Park dookoła Fortu IX wraz z wybiegiem dla psów, to projekt z Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego 2016, polegający na budowie ścieżek z kruszywa naturalnego, schodów terenowych i wybiegu dla psów oraz przeprowadzeniu prac pielęgnacyjnych w drzewostanie na terenie otuliny Fortu IX w Poznaniu.

Projekt ma na celu zwiększenie dostępności i bezpieczeństwa ogólnodostępnego terenu zieleni. Zakończenie zadania planowane jest na grudzień 2019 r.

Poprawa jakości przestrzeni publicznej

W celu poprawy jakości przestrzeni publicznej realizowano także następujące przedsięwzięcia:

• w ramach umowy zawartej z firmą ENEA Oświetlenie realizowane były iluminacje świąteczne na terenie miasta. Zakres ulic obejmujący iluminacje został rozszerzony w stosunku do roku poprzedniego o dodatkowe odcinki i uzupełniony o uliczki w okolicach Starego Rynku. Tak jak w roku poprzednim iluminacje podkreślały charakter zabytkowych przestrzeni i oddają ducha tych miejsc. Ponadto przygotowano choinkę miejską, która stanęła na Starym Rynku tuż obok Ratusza,
• w grudniu 2018 r. na pl. A. Mickiewicza zamontowano elementy małej architektury, które zabezpieczają tę przestrzeń publiczną i jej użytkowników przed ewentualnym zagrożeniem ataku terrorystycznego. Teren ten został wytypowany przez policję jako jedno z miejsc na terenie miasta narażonych na tego typu niebezpieczeństwo,
• ze względu na warunki atmosferyczne panujące w sezonie letnim, na terenie skweru przy ul. Ostrówek 5 na Śródce, przeprowadzono wymianę roślinności oraz prace porządkowe i pielęgnacyjne polegające m.in.: na odchwaszczeniu, uzupełnieniu ubytków oraz dosadzeniu nowych roślin,
• prowadzono Punkt Poradnictwa na temat form wsparcia remontów dla właścicieli poznańskich kamienic.