Miasto Poznań realizuje programy pomocowe dla osób z różnymi niepełnosprawnościami, które polegają na wspieraniu aktywizacji społecznej i zawodowej oraz poprawianiu warunków życia, w tym w szczególności dostępności przestrzeni publicznej i przemieszczania się.

Działania mające na celu niwelowanie skutków niepełnosprawności

W ramach przeciwdziałania powstawaniu barier architektonicznych i funkcjonalnych w 2018 r., Urząd Miasta Poznania zrealizował następujące zadania:

wprowadzono Standardy Dostępności dla Miasta Poznania (Zarządzenie Prezydenta), których wdrażanie odbywać się będzie przede wszystkim poprzez stosowne postanowienia zawarte w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia oraz w umowach zawieranych z Wykonawcą zlecanego zadania. W ramach wprowadzania Standardów przeprowadzono także szkolenia, w których uczestniczyło 110 osób, w tym projektanci i wykonawcy inwestycji infrastrukturalnych oraz pracownicy UMP i miejskich jednostek organizacyjnych,
zaopiniowano 71 projektów architektonicznych inwestycji z uwzględnieniem potrzeb osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Rekomendacje dotyczyły m.in.:
- przebudowy Pętli Wilczak,
- Ronda Śródka,
- ul. Kurlandzkiej,
- ul. Jarochowskiego,
- ul. Naramowice,
- drogi rowerowej wzdłuż ul. Strzeleckiej,
- Rynku Łazarskiego,
koordynowano działania związane ze stosowaniem oraz modernizowaniem sygnalizacji akustycznej na przejściach dla pieszych.

Miasto Poznań zostało w 2018 r. laureatem ogólnopolskiego Konkursu Architektoniczno-Urbanistycznego „Lider Dostępności” w kategorii „Samorząd”, którego organizatorem jest Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji i Towarzystwo Urbanistów Polskich. Nagroda w tej kategorii jest przyznawana jednostce, która wyróżnia się w prowadzeniu konsekwentnej polityki na rzecz dostępności dla osób z niepełnosprawnością.

W ramach przeciwdziałania barierom w dostępie do informacji dla osób z niepełnosprawnościami, w 2018 r., podjęto działania polegające na opracowaniu łatwych do czytania tekstów (uproszczonych treści) oraz filmów z tłumaczeniem na język migowy. Tematyka tekstów i filmów dotyczyła informacji o:

Poznańskim Centrum Świadczeń,
zasiłkach rodzinnych,
zapomogach z tytułu urodzenia się dziecka,
dodatkach mieszkaniowych,
sprawach związanych z wydawaniem dowodu osobistego,
sprawach związanych z zameldowaniem na pobyt w Poznaniu.

W 2018 r. prowadzono portal „Niepełnosprawni”, na którym promowano działania wspierające integrację społeczną i zawodową osób z niepełnosprawnościami o charakterze lokalnym i krajowym. Informacje dotyczyły najważniejszych wydarzeń, zmian prawnych i organizacyjnych, imprez kulturalno-sportowych.

Miasto Poznań działa także aktywnie na polu przeciwdziałania dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami. Prowadzi kampanie upowszechniające informacje o osobach z niepełnosprawnościami, czy przeprowadza szkolenia dla pracowników dotyczące prawnych, społecznych i zawodowych aspektów niepełnosprawności.

Aktywizacja społeczna osób z niepełnosprawnościami

Aktywizacja i identyfikacja społeczna są najważniejszymi elementami budowania kapitału społecznego. W ramach realizacji programu „Kierunki działań i zadania Miasta Poznania na rzecz integracji społecznej osób niepełnosprawnych na lata 2012–2020” Miasto Poznań realizuje liczne działania z zakresu aktywizacji społecznej osób z niepełnosprawnościami.

Głównym celem programu jest normalizacja środowiska życia osób z niepełnosprawnością oraz stworzenie warunków integracji i aktywnego udziału mieszkańców w życiu społecznym. Program zakłada realizację zadań obejmujących m. in.:

rozwój i wzmacnianie potencjałów rozwojowych osób z niepełnosprawnościami,
niwelowanie i likwidowanie barier integracji społecznej,
pobudzanie i wspieranie różnorodnych form partycypacji i aktywności społecznej osób z niepełnosprawnościami,
przeciwdziałanie dyskryminacji,
kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji.

W ramach działań Miasta w zakresie rehabilitacji społecznej osób z niepełnosprawnościami, w 2018 r. zrealizowano i dofinansowano:

działalność 9 warsztatów terapii zajęciowej, w których uczestniczyły 324 osoby z orzeczoną niepełnosprawnością,
Dzienny Ośrodek Adaptacyjny, w którym oferowano 35 miejsc dziennego pobytu dla osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu znacznym i umiarkowanym,
9 środowiskowych domów samopomocy prowadzonych przez różne stowarzyszenia, w których oferowano 374 miejsca dziennego pobytu, z pomocy których skorzystało 437 osób,
zaopatrzenie 671 osób w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze,
uczestnictwo 262 osób w turnusach rehabilitacyjnych,
likwidację barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się dla 178 osób.

Dużą rolę w aktywizacji społecznej osób z niepełnosprawnościami odgrywają organizacje pozarządowe. W 2018 r. przedstawicielom sektora NGO powierzono i zlecono realizację zadań z zakresu wsparcia osób z niepełnosprawnościami o łącznej wartości ponad 3,9 mln zł. W ramach tej kwoty zawarto 48 umów, które obejmowały działania w szczególności w obszarach:

zapewnienie opieki w warunkach ośrodków wsparcia i rehabilitacji społecznej,
poprawa stanu fizycznego i psychicznego osób z niepełnosprawnościami,
rozwój zawodowy oraz integracja osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin, poradnictwo dla osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin.

Rehabilitacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami

Na koniec 2018 r. nieco ponad 7% bezrobotnych mieszkańców Poznania stanowiły osoby z niepełnosprawnościami. Miasto Poznań systematycznie dąży do pełnej aktywizacji bezrobotnych, szczególnie osób bezrobotnych z niepełnosprawnościami, poprzez liczne własne instrumenty oraz pomoc przy korzystaniu z zewnętrznych mechanizmów.

Przyjęty przez Radę Miasta w 2016 r. „Poznański program integracji i aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami w latach 2016 – 2020” wyznacza za cel integrację osób z niepełnosprawnościami na otwartym rynku pracy. Realizacja programu odbywa się poprzez działania skierowane do:

osób z niepełnosprawnościami (zwiększanie ich potencjałów zawodowych, rozwój usług prozatrudnieniowych),
przedstawicieli rynku pracy (wzrost zainteresowania zatrudnianiem przez pracodawców, przeciwdziałanie dyskryminacji).

Aktywizacja i rehabilitacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami w 2018 r. była realizowana przez Miasto Poznań z własnych środków budżetowych oraz przy wsparciu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i licznych organizacji i stowarzyszeń pozarządowych, którym powierzano różne zadania publiczne.

W ramach działań aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami podjętych w 2018 roku wydatkowano około 1,1 mln zł. W tym czasie zrealizowano m. in.:

udzielono 12 dofinansowań dla osób z niepełnosprawnościami na podjęcie działalności gospodarczej,
zwrócono pracodawcom koszty utworzenia 14 stanowisk pracy dla osób z niepełnosprawnościami,
zwrócono pracodawcom koszty poniesione na 23 pracowników pomagającym pracownikom z niepełnosprawnościami w pracy,
sfinansowano koszty szkoleń dla 7 osób, a także stażu dla 1 osoby i koszty studiów podyplomowych dla 1 osoby,
ponadto ze wsparcia w ramach innych instrumentów rynku pracy skorzystało 9 osób.

Miasto Poznań od 2012 r. realizuje program „Aktywny Samorząd”, którego beneficjentami są osoby z niepełnosprawnościami. Głównym celem programu jest wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo beneficjentów programu w życiu społecznym, zawodowym i dostępie do edukacji. W 2018 r. dofinansowaniem w ramach programu objęto 466 osób, którym dofinansowano lub refundowano m.in.:

zakup i montaż oprzyrządowania do posiadanego samochodu,
koszty uzyskania prawa jazdy,
zakup sprzętu elektronicznego oraz oprogramowania i szkoleń w zakresie jego obsługi,
koszty utrzymania sprawności technicznej posiadanego wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym,
zakup protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne,
koszty utrzymania sprawności technicznej posiadanej protezy,
oraz udzielono pomocy w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej.

Ponadto w ramach programu 321 osobom dofinansowano koszty uzyskania wykształcenia na poziomie wyższym.

Nowe programy i projekty pomocy osobom z niepełnosprawnościami

Przepis na wielkopolską innowację społeczną – usługi opiekuńcze dla osób zależnych

W ramach projektu utworzono i przetestowano w mieście 22 mikroinnowacje mające na celu poprawę codziennego funkcjonowania osób starszych i z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów. 12 innowacji adresowanych było do osób z niepełnosprawnościami. Produkty poszczególnych innowacji to program terapeutyczny dla dzieci ze spektrum autyzmu, obejmujący m.in.

wsparcie dla rodziców dzieci, służb publicznych, czy „tłumaczy/adwokatów społecznych” osób autystycznych,
wsparcie dla dzieci z głęboką i intelektualną niepełnosprawnością,
wsparcie dzieci niewidzących i niedowidzących poprzez utworzenie biblioteki trójwymiarowych ilustracji do popularnych książek oraz dzieci niedosłyszących oraz opracowanie platform i aplikacji z kompleksowymi i praktycznymi informacjami dla osób z niepełnosprawnościami.

Zainicjowanie i realizowanie usług asystenta osoby niepełnosprawnej wraz z wypracowaniem standardów tych usług, adekwatnych do potrzeb i możliwości osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności

Głównym celem projektu jest wzrost poziomu partycypacji i aktywności społecznej osób z niepełnosprawnościami oraz ograniczenie zjawiska izolacji i bierności. W ramach realizowanej usługi jest asystowanie, wspieranie osoby z niepełnosprawnością w codziennych czynnościach takich jak np.:

przemieszczanie się poza domem (w tym środkami transportu publicznego),
wizyta w urzędzie, u lekarza, w sklepie, kinie, na basenie.

Asystent może pomóc w zrobieniu zakupów, a także w drobnych pracach domowych. W trakcie realizacji projektu w 2018 r. z pomocy asystenta skorzystało 175 osób.

Dorośli – niezależni – w praktyce

Wdrożenie modelu wsparcia dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną w środowisku życia. Celem projektu jest zwiększenie dostępu do usług świadczonych na rzecz dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodzin poprzez przetestowanie kompleksowego środowiskowego modelu wsparcia takich osób. Miasto Poznań jest Partnerem w projekcie, do którego obowiązków należy:

przeszkolenie specjalistów współpracujących z Centrum Usług i Doradztwa,
zainicjowanie i koordynowanie współpracy Centrum z jednostkami miejskimi,
przygotowanie materiałów informacyjnych dotyczących usług społecznych i zdrowotnych dla osób z niepełnosprawnością.

Program mieszkalnictwa wspomaganego osób z niepełnosprawnością intelektualną z terenu miasta Poznania

Głównym celem projektu dofinansowanego w ramach WRPO 2014-2020, w wysokości 2,1 mln zł, jest zwiększenie dostępu do mieszkalnictwa wspomaganego dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną mieszkających w Poznaniu poprzez udostępnienie 11 miejsc w 4 nowoutworzonych mieszkaniach dla 214 osób z niepełnosprawnością intelektualną i zapewnienie wsparcia ich opiekunom faktycznym. Dotąd uruchomiono 4 mieszkania, w tym 3 prowadzone przez Miasto i 1 przez Stowarzyszenie Na Tak, w których trwają treningi mieszkaniowe dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Na koniec 2018 r. przez treningi przeszło blisko 170 osób z niepełnosprawnością intelektualną.

Miejska wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego

Utworzenie jednej miejskiej wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego przełożyło się na ułatwienie dostępu mieszkańcom Poznania do bezpłatnego sprzętu rehabilitacyjnego, pielęgnacyjnego, wspomagającego, połączonego z instruktażem obsługi, ze szczególnym uwzględnieniem osób w trudnej sytuacji finansowej, zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które ze względu na wiek, stan zdrowia, czy niepełnosprawność wymagają wsparcia z wykorzystaniem odpowiedniego sprzętu. W 2018 r. 84 osoby wypożyczyły sprzęt, a ponad 120 osób zgłosiło się do wypożyczalni.

Projekty realizowane przez rady osiedli

Poznańskie jednostki pomocnicze Miasta w 2018 r. aktywnie włączyły się w działania na rzecz pomocy mieszkańcom z niepełnosprawnościami. W ramach swoich budżetów sfinansowały m.in. działania związane z aktywizacją społeczną i integracją osoby z niepełnosprawnościami poprzez organizacje warsztatów, zajęć edukacyjnych i terapeutycznych, wyjazdów integracyjnych, czy wycieczek krajoznawczych.