Podejmowane przez Miasto działania z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia miały na celu zwiększenie dostępu do badań, konsultacji i porad lekarskich. W tym celu realizowane były programy wieloletnie oraz projekty jednoroczne, jak również działania o charakterze akcyjnym. Programy zdrowotne ukierunkowane były przede wszystkim na zapobieganie lub wczesne wykrywanie chorób i skierowane do różnych grup odbiorców, takich jak np. dzieci i młodzież, seniorzy, osoby z grup ryzyka oraz zagrożone wykluczeniem społecznym.

Poznań zwyciężył w 3. edycji Indeksu Zdrowych Miast 2024 w kategorii dużych miast. Niezależni eksperci docenili ofertę programów zdrowotnych oraz skuteczną walkę ze smogiem.

W 2024 r. w celu promowania zdrowia i ekologicznych postaw wśród mieszkańców Miasto kontynuowało, rozpoczęty w roku ubiegłym, cykl „Poznań w formie”, który obejmował 10 wydarzeń zorganizowanych w przestrzeni miasta i przyciągnął 6,5 tys. osób. Profilaktyczne badania i konsultacje były również oferowane podczas 4 „Białych Sobót”, kiedy to obsłużono 5,8 tys. osób. Ponadto „Strefy Zdrowia” były dostępne podczas 32. Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy oraz podczas Festynu Rodzinnego „Bądźmy razem”.

Działania dla dzieci i młodzieży skupiały się m.in. na promocji i profilaktyce zdrowia psychicznego, obejmując konsultacje, warsztaty psychologiczne oraz spotkania grup wsparcia. Wzięło w nich udział 198 osób, w tym dzieci, młodzież oraz ich opiekunowie. Trzeci rok z rzędu zorganizowano konsultacje z fizjoterapeutą, psychologiem, logopedą, terapeutą integracji sensorycznej, które ukierunkowane były na eliminację ewentualnych deficytów rozwojowych u dzieci uczęszczających do publicznych i niepublicznych placówek opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 (przeprowadzono 400 diagnoz i konsultacji). Rozpowszechniano wiedzę o ryzykach dla układu oddechowego wynikających z zanieczyszczeń powietrza wśród dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym – przeprowadzono 50 warsztatów proekologicznych i 50 projekcji bajki animowanej (1 tys. uczestników).

Osobom przewlekle i nieuleczalnie chorym udzielono świadczeń medycznych, opiekuńczych oraz rehabilitacyjnych (skorzystało 200 osób), a rodziny sprawujące opiekę nad nimi mogły skorzystać z porad dotyczących właściwej opieki. Osobom niesamodzielnym zapewniono bezpłatną opieką wielodyscyplinarnego zespołu terapeutycznego oraz wyżywienie i transport w Dziennym Domu Opieki Medycznej (skorzystało 45 osób).

Seniorzy skorzystali m.in. z badań i konsultacji lekarskich oferowanych przez ośrodki geriatryczno-gerontologiczne (skorzystało 600 seniorów). Działał Punkt Opieki Farmaceutycznej – POF 70+ (z konsultacji dotyczących zażywanych leków i suplementów diety skorzystało 200 seniorów). Zapewniono także możliwość wypożyczenia sprzętu rehabilitacyjnego w „Miejskiej wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego” również w ramach projektu „Usługi społeczne i opieka medyczna dla mieszkańców Poznania” (sprzęt wypożyczyło 295 osób). Przeprowadzono działania edukacyjne dla nieformalnych opiekunów osób starszych, dotyczące chorób związanych z wiekiem oraz zasad odpowiedniej opieki (skorzystało 56 osób). W celu zapobiegania i reagowania na kryzysy psychiczne przeprowadzono warsztaty edukacyjne i grupy wsparcia dla dorosłych, ze szczególnym uwzględnieniem seniorów (skorzystało 330 osób). Dostępna była usługa teleopieki dla seniorów korzystających z zajęć w dziennych domach pomocy (skorzystały 93 osoby) oraz dla osób niesamodzielnych lub z niepełnosprawnością (skorzystało 945 osób). Podczas trzech wydarzeń „Udar – liczy się każda minuta!” przeprowadzono działania profilaktyczne i edukacyjne dotyczące zapobiegania udarom, a także zapewniono indywidualną rehabilitację poudarową dla osób po udarze (skorzystało 300 osób).

Kontynuowano projekt „Mobilny punkt pomocy medycznej” skierowany do osób zagrożonych wykluczeniem z powodu ubóstwa, takich jak osoby w kryzysie bezdomności czy seniorzy (skorzystało 650 osób).

W ramach profilaktyki oraz wczesnego wykrycia chorób kontynuowano projekt „Nie wiesz, nie reagujesz, tracisz szansę na zdrowie/udar – liczy się każda minuta – profilaktyka chorób układu krążenia dla mieszkańców Poznania – kontynuacja” (badaniami profilaktycznymi oraz działaniami edukacyjnymi objęto 263 osoby). Odbyły się wykłady i warsztaty na temat profilaktyki chorób nowotworowych układu pokarmowego oraz przeprowadzono badania USG jamy brzusznej (skorzystały 62 osoby). W obszarze profilaktyki otyłości i zapobiegania cukrzycy wykonano zadania „Zrzucamy kilogramy” oraz „STOP cukrzycy” (objęto nimi 441 osób). Do kobiet w wieku 50+ skierowana była druga edycja programu „Profilaktyka i wczesne wykrywanie osteoporozy wśród kobiet, zamieszkałych w Poznaniu, na lata 2024–2027” (od rozpoczęcia pierwszej edycji programu w 2021 r. skorzystało 4 tys. kobiet, w tym 960 kobiet w 2024 r.). W zakresie profilaktyki chorób nowotworowych gruczołu piersiowego zrealizowano zadanie „Badaj się!” (skorzystały 173 osoby). Funkcjonował także Punkt profilaktyki intymnej 24h (skorzystało 5 tys. osób). W ramach profilaktyki chorób układu oddechowego, spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza, zwiększono osobom dorosłym dostęp do edukacji, jak i badań profilaktycznych (skorzystało 220 osób).

Kontynuowany był program „Leczenie niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego dla mieszkańców miasta Poznania w latach 2021–2024”, w efekcie którego w 2024 r. urodziło się 64 dzieci (od rozpoczęcia pilotażowego programu w 2017 r. urodziło się łącznie 574 dzieci). Osobom od 18. do 40. roku życia, u których zdiagnozowano nowotwór, dedykowany był program „Zabezpieczenie płodności na przyszłość u mieszkańców Poznania chorych onkologicznie na lata 2024–2026” (od rozpoczęcia pierwszej edycji programu w 2021 r. skorzystało 45 osób, w tym 4 osoby w 2024 r.). Program ten zakończył się z powodu zmiany przepisów, dotyczących finansowania ze środków rządowych oraz brakiem zgłoszeń nowych uczestników.

Przeprowadzono szkolenia z udzielania pierwszej pomocy (118 osób) oraz przygotowano i opublikowano 5 filmów wideo i 5 infografik edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy, które zanotowały co najmniej 11,9 tys. wyświetleń.

W 2024 r. Miasto podpisało Wielkopolski Pakt o Transplantologii wspólnie z przedstawicielami m.in. Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego, wielkopolskich i poznańskich szpitali (w tym również miejskich) czy Fundacji im. Anny Wierskiej „Dar Szpiku”.

Podjęta deklaracja zobowiązuje do wspólnych działań, które mają przypominać, że przeszczepianie organów jest niezwykle ważne, a dla wielu osób to jedyna szansa na zdrowie i życie.

W oddziale NFZ-tu przy ul. Grunwaldzkiej 158 w Poznaniu działał ogólnodostępny samoobsługowy kiosk profilaktyczny. Pozwalał na analizę składu ciała, wykonywanie pomiarów zdrowotnych oraz określenie wieku metabolicznego. Uzyskane wyniki służyły ocenie ryzyka chorób cywilizacyjnych, a korzystający otrzymywali indywidualnie dopasowaną ofertę programów profilaktycznych.

W 2024 r. NFZ realizował Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (ChuK), mający na celu redukcję zachorowań i zgonów związanych z chorobami układu krążenia poprzez wczesne wykrywanie i eliminację czynników ryzyka. Osoby zakwalifikowane do programu otrzymywały kompleksowe wsparcie w profilaktyce kardiologicznej, a także pomoc w modyfikacji nawyków żywieniowych i zwiększeniu aktywności fizycznej.

Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. J. Strusia przeprowadził pilotażowy program ogólnodostępnych badań w kierunku wykrycia zakażenia wirusem HCV (zapalenie wątroby typu C). Był to jedyny szpital w województwie wielkopolskim i drugi w Polsce, gdzie badania można było wykonać za darmo, bez skierowania i wcześniejszej rejestracji.

Zarząd Zieleni Miejskiej w Poznaniu rozpoczął realizację programu „Zielone Leczenie”, opracowanego we współpracy z lekarzami i specjalistami z różnych dziedzin. W jego ramach organizowano m.in. bezpłatne warsztaty dla pacjentów, które odbywały się w szpitalach, pobliskich ogrodach, miejskich parkach i skwerach, a ich formuła, łącząca wykłady i zajęcia praktyczne, miała na celu promowanie zdrowego stylu życia.

Inauguracja programu “Zielone Leczenie” odbyła się w Miejskim Szpitalu im. F. Raszei w Poznaniu

Zielone Leczenie

Źródło: UMP

Według szacunkowych danych zawartych w Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Poznaniu na 2024 r. uzależnionych od alkoholu w Poznaniu mogło być ok. 10,3 tys. osób, a osób pijących szkodliwie oraz ryzykownie od 25,7 tys. do 36 tys. osób. Ponadto na negatywne skutki alkoholizmu mogło być narażonych ponad 41 tys. osób z ich najbliższego otoczenia (dzieci, partnerzy życiowi, rodzice). Według Mapy Potrzeb Zdrowotnych w 2023 r. (najnowsze dostępne dane) z powodu uzależnienia od alkoholu lub substancji psychoaktywnych w Poznaniu leczyło się 5 tys. osób, w tym 122 dzieci i młodzieży. Działania Miasta Poznania w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień dotyczyły m.in.:

zlecenia funkcjonowania całodobowego Ośrodka dla Osób Nietrzeźwych – przyjęto 4,4 tys. osób;
zapewnienia funkcjonowania w Szpitalu Miejskim im. F. Raszei: Ośrodka Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych – przyjęto 406 osób i Poradni Leczenia Uzależnień – udzielono 2,4 tys. porad;
dofinansowania działań pod nazwą „Na Trzeźwo” realizowanych przez Miejskie Centrum Interwencji Kryzysowej – skorzystało 1 tys. osób;
sfinansowania działalności Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – m.in. obsłużono 1,2 tys. osób;
dofinansowania działalności Centrów Integracji Społecznej wspierających zatrudnienie osób uzależnionych od alkoholu lub zagrożonych uzależnieniem;
realizacji programu pomocy osobom bezdomnym uzależnionym od alkoholu w budowaniu i utrwalaniu postaw trzeźwościowych przez Ośrodek dla Bezdomnych nr 1 – wsparciem objęto 322 osoby;
dofinansowania programu „Poradnictwo Specjalistyczne i Terapia” realizowanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie – skorzystało 600 rodzin;
realizacji programów profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży integrujących psychoprofilaktykę z aktywnością sportową, polegających na prowadzeniu zajęć sportowo-rekreacyjnych takich, jak: nauka pływania (4 tys. osób), „Poznańskie igrzyska młodzieży szkolnej” (5 tys. uczniów), bezpłatne zajęcia nauki jazdy na łyżwach, nartach i snowboardzie (1,9 tys. osób) lub realizacji programów: „Sportową manią walczymy z narkomanią” (6,9 tys. osób) czy też zajęć prowadzonych przez 65 poznańskich klubów i stowarzyszeń sportowych, dofinansowanych przez Miasto w ramach otwartego konkursu ofert w obszarze „Przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym” (3 tys. osób);
realizacji innych programów profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży takich, jak: „Wiem. Wybieram dobrze” (800 osób), „Dopalacze niszczą życie” (7 tys. osób), programu przeciwdziałania narkomanii skierowanego do uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych (5 tys. osób); projektu pod nazwą „Poznań uzależniony od profilaktyki” (9 tys. osób);
realizacji przez całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze programu profilaktycznego dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym (70 osób), przez Centrum Wspierania Rozwoju Dzieci i Młodzieży „Klub” – programu terapeutyczno-wychowawczego „Ostoja” (190 osób), przez Centrum Wspierania Rodzin Swoboda – programu „Wspomaganie rozwoju psychofizycznego dzieci z symptomami FASD, dzieci pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym oraz znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka uzależnienia od alkoholu” (20 osób);
przeprowadzenia przez Komendę Miejską Policji w Poznaniu interwencji, podczas których ujawniono 7 tys. przypadków nieprzestrzegania zapisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi;
zadań podejmowanych przez Straż Miejską Miasta Poznania polegających na przewiezieniu 1,1 tys. osób w stanie upojenia alkoholowego do Ośrodka dla Osób Nietrzeźwych.

W sierpniu 2024 r. pilotażową działalność rozpoczęło Centrum Profilaktyki Świt, oferujące wsparcie w zakresie profilaktyki uzależnień, w tym dla dzieci ze spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych (ang. fetal alcohol spectrum disorder – FASD) i ich rodziców.

Miasto od 2001 r. jest członkiem Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich.