Innowacyjna gospodarka

Działalność badawczo-rozwojową (B+R) ukierunkowaną na innowacje w przetwórstwie przemysłowym prowadziło 67 firm zatrudniających łącznie 1 tys. osób (najnowsze dane za 2022 r.). Działalność B+R z zakresu usług prowadziło 159 podmiotów, które zatrudniały ponad 12,3 tys. osób. Nakłady na działalność B+R we wszystkich sektorach gospodarki wyniosły 1,9 mld zł.

Według danych GUS-u wśród firm prowadzących działalność w obszarach inteligentnych specjalizacji regionalnych ponad 70% stanowiły firmy przemysłu jutra oraz IT.

Wykres 13. Struktura podmiotów gospodarczych prowadzących działalność gospodarczą w obszarach inteligentnych specjalizacji regionalnych w Poznaniu w 2024 r.

Źródło: obliczenia własne na podstawie danych GUS

Wykres do pobrania w xls

W Poznaniu zgłoszono 178 wynalazków oraz 12 wzorów użytkowych (najnowsze dane za 2023 r.). Uzyskano 139 praw patentowych oraz 7 praw ochronnych na wzory użytkowe. Co roku najwięcej wynalazków i wzorów użytkowych zgłaszają poznańskie instytuty naukowo-badawcze i szkoły wyższe.

Wielkopolska z Poznaniem była czwartym krajowym centrum startup-owym. Szacuje się, że w regionie działało ponad 200 startupów, czyli więcej niż co czwarty w Polsce. Dwie trzecie polskich startupów skupiało działalność na produktach i usługach związanych ze sztuczną inteligencją, uczeniem maszynowym, e-commerce, proptech, med-tech, edukacją, business intelligence oraz narzędziami badawczymi. Według StartupBlink, Poznań jest najlepiej rozwiniętym w Polsce ośrodkiem rozwoju startupów z branży proptech-nowoczesnych technologii w branży nieruchomości.

W 2024 r. Poznań został ujęty w międzynarodowym rankingu Global Startup Ecosystem prowadzonym przez StartupBlink, zajmując 4. miejsce w Polsce i 323. na świecie.

Poznańskie startupy mogły korzystać z miejskich instrumentów wsparcia, w tym m.in. z bezpłatnej oferty Miasta obejmującej: Przestrzeń Pracy Wspólnej „+jeden” oraz organizowanych konferencji, wykładów, szkoleń i webinarów adresowanych do obecnych i przyszłych właścicieli startupów. Firmy te mogły także korzystać z pomocy publicznej w ramach zasady „de minimis”. W 2024 r. w Poznaniu ogółem 388 firm MSP (małe i średnie przedsiębiorstwa) uzyskało tę pomoc.

W 2024 r. w Poznaniu w rejestrze REGON było zarejestrowanych 12,3 tys. firm sektora kreatywnego, który zgodnie z klasyfikacją GUS-u, obejmuje działalność profesjonalną, naukową i techniczną, a także związaną z informacją i komunikacją, kulturą i rozrywką. W ciągu roku zarejestrowano ponad 900 nowych firm tego sektora.

Działające w Poznaniu firmy sektorów kreatywnych stanowiły ponad 9% podmiotów zarejestrowanych w Poznaniu. Najwięcej firm sektorów kreatywnych prowadziło działalność w zakresie architektury i inżynierii, badań i analiz technicznych, designu i działalności fotograficznej, a także reklamy i badań opinii publicznej.

W 2024 r. działalność wybranych branż sektorów kreatywnych obejmowała m.in. firmy fintechowe, proptech, medtech, marketing cyfrowy, przemysł gier, firmy IT, design, a także projekty wodorowe.

Według raportu „Polska Mapa Fintechu” portalu cashless.pl, Poznań jest piątym ośrodkiem firm fintechowych i firm płatności (9% polskich firm fintechowych). W mieście mają siedzibę najwięksi integratorzy płatności online, czyli firmy obsługujące szybkie przelewy za pośrednictwem bankowości elektronicznej: PayU, Przelewy24, PayPro czy Krajowy Integrator Płatności.

W Poznaniu działalność prowadziło ponad 20 studiów produkcji gier komputerowych. Specjalistów z zakresu technologii, grafiki i projektowania aplikacji i gier komputerowych kształciły: UAM, Politechnika Poznańska oraz Collegium da Vinci. W mieście działało: stowarzyszenie graczy gier wideo Poznańska Gildia Graczy i Pyramida Hub, która m.in. prowadzi cykliczne spotkania środowiska graczy i pracowników gamedev w ramach cyklu „Pog(r)adajmy w Poznaniu”, a także Polskie Towarzystwo Badania Gier – pierwsze w Polsce naukowe towarzystwo ludologiczne zajmujące się problematyką gier. W ramach cyfrowej ekonomii gier usługi oferowała poznańska firma internetowa GamerHash. W 2024 r. odbyła się kolejna edycja największych w Europie Środkowo-Wschodniej targów gier komputerowych i rozrywki multimedialnej PGA Poznań Game Arena prezentująca najnowsze premiery gier, sprzęt dla graczy oraz innowacje w e-sporcie i wirtualnej rzeczywistości. Wydarzeniu towarzyszyły strefy Indie Games Arena, PGA Genesis Cosplay Show oraz Game Industry Conference z udziałem ekspertów branży i galą konkursu Central & Eastern European Game Awards adresowanego do producentów gier Indie.

W Poznaniu w rejestrze REGON zarejestrowanych było 11,4 tys. firm z sektora IT, przede wszystkim z branży usług informatycznych.

Działalność IT prowadziło 68 centrów IT oraz ITO (IT Outsourcing). Szacuje się, że firmy i centra zatrudniały łącznie ponad 20 tys. osób. Na kierunkach IT studiowało 5,8 tys. osób, w tym około 0,3 tys. na kierunkach z zakresu sztucznej inteligencji, informatyki kwantowej i Internetu Rzeczy. W ramach europejskiego projektu EuroHCP trwały prace (Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego we współpracy z polskimi uczelniami i klastrami innowacji) nad utworzeniem w Poznaniu Fabryki Sztucznej Inteligencji PIAST (PIAST AI Factory) – hubu technologii kwantowych z pierwszą instalacją europejskiego komputera kwantowego (w ramach projektu EuroQCS-Poland) oraz kwantowego hubu kompetencyjnego.

Miasto Poznań, we współpracy z lokalnymi firmami IT, zorganizowało 6. edycję Konferencji Pozitive Technologies. Odbywały się liczne cykliczne wydarzenia dla środowiska IT, m.in.: Agile Open Space, Code for Poznań, GDG Cloud Poznań, Geek Girls Carrots, Huge Thing, JUG Poznań, meet.js Poznań, PRUG, warsztaty JavaScript dla kobiet organizowane przez Girls.js, a także program „H[AI] Five” na temat sztucznej inteligencji i jej wpływowi na społeczeństwo, konferencja „Dołącz do rewolucji AI!” dla biznesu. Odbył się kolejny „Tydzień Programisty 2024”.

Specjalistów projektowania i wzornictwa kształciły 4 poznańskie szkoły wyższe: Uniwersytet Artystyczny, Uniwersytet SWPS, Politechnika Poznańska i Uniwersytet Przyrodniczy. Pierwsze w Polsce centrum designu i kreatywności Concordia Design zorganizowało dla osób z różnych grup wiekowych warsztaty, festiwale i konferencje na temat wzornictwa, w tym szkolenia Creativity+Thinking, konferencję HR Meeting pod hasłem „KolekTYwna przyszłość”. Odbyły się kolejne edycje: Art Week Poznań, Poznań Design Festiwal z hasłem „Wytchnienie” oraz biznesowych targów wnętrz Home Decor.

Miasto Poznań uczestniczyło w pracach, powołanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, rady doradczej pod nazwą Wielkopolska Platforma Wodorowa – unikalnej w skali kraju platformy wymiany wiedzy w obszarze technologii wodorowych, integrującej środowiska uczestników rynku wodoru w Wielkopolsce.

Do największych projektów wodorowych w Poznaniu należały te realizowane przez:

• PKN Orlen: otwarcie przy ul. Warszawskiej największej w Polsce ogólnodostępnej stacji tankowania wodoru (dla autobusów MPK i samochodów osobowych oraz ciężarowych);
• Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu sp. z o.o. (MPK): podpisanie umowy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Gospodarki Wodnej o dofinansowanie zakupu 9 autobusów wodorowych;
• Port Lotniczy Poznań – Ławica sp. z o.o.: uruchomienie instalacji solarno-wodorowej w ramach projektu „System produkujący zielony wodór z farmy fotowoltaicznej, magazynujący go i wykorzystujący w lokalnej stacji tankowania wodorem na terenie Portu Lotniczego Poznań-Ławica” w ramach projektu unijnego „Poprawa efektywności energetycznej Portu Lotniczego Poznań-Ławica w oparciu o własną zieloną energię”; udział w unijnym projekcie „BSR HyAirport”, którego celem jest opracowaniu wstępnych warunków wykonywania lotów przez statki powietrzne napędzane wodorem;
• Sieć Badawcza Łukasiewicz – Poznański Instytut Technologiczny: projekt „Kompletny system sterowania pojazdem wodorowym”.

Województwo Wielkopolskie przystąpiło do koalicji Powering Past Coal Alliance, działającej na rzecz przyspieszenia przejścia od produkcji energii węglowej do czystej energii oraz międzynarodowego stowarzyszenia non-profit Hydrogen Europe.

Innowacyjność w Poznaniu jest wspierana przez klastry i inicjatywy klastrowe znajdujące się na różnym poziomie organizacji. W Poznaniu ma siedzibę stowarzyszenie Wielkopolskie Centrum Klasteringu – platforma klastrowa skupiająca liderów oraz partnerów porozumień klastrowych w regionie. Aktywnie działające porozumienia klastrowe, które mają siedzibę w Poznaniu, to klastry w sektorach usługowych. Są to: Akademia Architekta, Poznański Klaster Energii, Waste Klaster, Wielkopolski Klaster Teleinformatyczny oraz Klaster Turystyczny Szlak Piastowski w Wielkopolsce (ma dwie siedziby: w Poznaniu i Gnieźnie). Działalność innowacyjna w organizacjach klastrowych najczęściej obejmuje uzyskanie wzorów użytkowych i znaków towarowych.