Profilaktyka i ochrona zdrowia

Podejmowane przez Miasto działania z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia miały na celu zwiększenie dostępu do badań, konsultacji i porad lekarskich. W tym celu realizowane były programy wieloletnie oraz projekty jednoroczne, jak również działania o charakterze akcyjnym. Programy zdrowotne ukierunkowane były przede wszystkim na zapobieganie lub wczesne wykrywanie chorób, w tym chorób cywilizacyjnych (np. chorób układu krążenia, nowotworów). Skierowane były do różnych grup odbiorców (np. dzieci i młodzieży, seniorów, osób z grup ryzyka, zagrożonych wykluczeniem społecznym).

W 2023 r. Miasto Poznań rozpoczęło nowy cykl wydarzeń pn. „Poznań w formie” w celu promowania zdrowia i ekologicznych postaw wśród mieszkańców.

Pierwsze wydarzenie z cyklu „Poznań w formie” odbyło się w parku Cytadela

Źródło: UMP

Podczas 12 wydarzeń w działaniach edukacyjnych uczestniczyło 5,2 tys. osób. Ponadto można było wykonać bezpłatne badania profilaktyczne, również pod kątem nowotworów. Projekt był rozszerzeniem organizowanych w mieście akcji i ogólnodostępnych działań w zakresie profilaktyki chorób. Do tej pory takimi wydarzeniami były dofinansowywane przez Miasto „Białe Soboty”, podczas których w 2023 r. wykonano 3,7 tys. konsultacji i badań.

Wśród programów skierowanych do dzieci i młodzieży kontynuowany był „Program profilaktyki zakażeń wywołanych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), w tym raka szyjki macicy dla mieszkańców Poznania, na lata 2019–2023” (w pełnym cyklu zaszczepiono 2,5 tys. osób z roczników 2006–2010, w tym 357 osób w 2023 r.). W celu promocji i profilaktyki zdrowia psychicznego przeprowadzono konsultacje i warsztaty psychologiczne oraz spotkania grup wsparcia (skorzystało 1,1 tys. osób – dzieci i młodzieży, pedagogów oraz rodziców i opiekunów). Drugi rok z rzędu zorganizowano konsultacje z fizjoterapeutą, psychologiem, logopedą, terapeutą SI (skorzystało 148 dzieci), które ukierunkowane były na eliminację ewentualnych deficytów rozwojowych u dzieci uczęszczających do publicznych i niepublicznych placówek opieki nad dziećmi w wieku do lat 3.

W ramach profilaktyki chorób układu oddechowego wynikających z zanieczyszczeń powietrza, zainicjowano, przeprowadzony przez studentów, interdyscyplinarny projekt edukacyjny pn. „Czyste powietrze – smog i cztery pory roku”. Skierowany był on, przede wszystkim, do dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W ramach projektu, m.in. powstała animowana bajka edukacyjna „Smog i cztery pory roku” oraz przeprowadzono szkolenia dla dzieci przedszkolnych i uczniów (ok. 500 dzieci). Dla osób dorosłych, poza działaniami edukacyjnymi (328 osób), wykonywano badania RTG klatki piersiowej (88 osób).

Udzielono wsparcia 260 osobom przewlekle i nieuleczalnie chorym (w tym dzieciom), m.in. zapewniając wizyty domowe: lekarza, pielęgniarki, rehabilitanta, psychologa. Osobom niesamodzielnym zapewniono świadczenia usług Dziennego Domu Opieki Medycznej dysponującego 25 miejscami. Z usług tych skorzystało 47 osób, które na okres od 30 do 120 dni roboczych zostały objęte bezpłatną opieką wielodyscyplinarnego zespołu terapeutycznego oraz miały zapewnione wyżywienie i transport.

Seniorzy skorzystali z bezpłatnych szczepień przeciw grypie sezonowej w ramach „Programu profilaktyki zachorowań na grypę sezonową w populacji osób od 60. roku życia zamieszkujących miasto Poznań, na lata 2019–2023” (w sumie zaszczepiono ok. 21 tys. osób, w tym 2 tys. osób w 2023 r.). Seniorzy skorzystali z konsultacji (lekarskich, pielęgniarskich, psychologicznych) oraz zajęć (rehabilitacyjnych, edukacyjnych dotyczących zdrowia) oferowanych przez ośrodki geriatryczno-gerontologiczne (skorzystało 540 seniorów). Działały także Punkt Opieki Farmaceutycznej – POF 70+ (z konsultacji dotyczących zażywanych leków i suplementów diety skorzystało 280 seniorów) oraz „Miejska wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego” (82 wypożyczenia). Przeprowadzono działania edukacyjne dla osób starszych na temat profilaktyki problemów zdrowotnych występujących w tej grupie wiekowej, w szczególności w zakresie urazów i prewencji upadków (skorzystało 46 osób), a także dla nieformalnych opiekunów osób starszych na temat chorób związanych z wiekiem oraz zasad właściwej opieki nad tymi osobami (skorzystało 35 osób). W celu zapobiegania i reagowania na kryzysy psychiczne przeprowadzono warsztaty edukacyjne i grupy wsparcia dla dorosłych, ze szczególnym uwzględnieniem seniorów (skorzystały 294 osoby).

Dla osób zagrożonych wykluczeniem ze względu na ubóstwo (np. osoby w kryzysie bezdomności, seniorzy) kontynuowano projekt pn. „Mobilny punkt pomocy medycznej” (skorzystało 866 osób).

W ramach profilaktyki oraz wczesnego wykrycia chorób kontynuowano projekt pn. „Nie wiesz, nie reagujesz, tracisz szansę na zdrowie/udar – liczy się każda minuta – profilaktyka chorób układu krążenia dla mieszkańców Poznania – kontynuacja” (badaniami profilaktycznymi oraz działaniami edukacyjnymi objęto 145 osób). Przeprowadzono działania dotyczące profilaktyki otyłości i zapobiegania cukrzycy (158 osób). Do kobiet w wieku 50+ skierowany był program pn. „Profilaktyka i wczesne wykrywanie osteoporozy wśród kobiet, zamieszkałych w Poznaniu, na lata 2021–2023” (w sumie wzięło w nim udział ponad 3 tys. kobiet, w tym w 2023 r. ponad 1 tys. kobiet, którym m.in. wykonano badanie densytometryczne szyjki kości udowej). W zakresie profilaktyki chorób nowotworowych gruczołu piersiowego zrealizowano zadanie „Badaj się!” (skorzystało 126 osób). Funkcjonował także Punkt profilaktyki intymnej 24h (od 2021 r. z usług punktu skorzystało 9,8 tys. osób, w tym ok. 4 tys. osób w 2023 r.).
Kontynuowany był program pn. „Leczenie niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego dla mieszkańców miasta Poznania w latach 2021–2024”, w efekcie którego w 2023 r. urodziło się 65 dzieci (od rozpoczęcia pilotażowego programu w 2017 r. urodziło się łącznie 510 dzieci). Osobom od 18. do 40. roku życia, u których zdiagnozowano nowotwór, dedykowany był program pn. „Zabezpieczenie płodności na przyszłość u mieszkańców Poznania chorych onkologicznie na lata 2021–2023” (w sumie skorzystało 41 osób, w tym 15 osób w 2023 r.).

Przeprowadzono także wiele szkoleń z udzielania pierwszej pomocy skierowanych do dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Wzięły w nich udział 164 osoby, w tym 24 osoby – w Certyfikowanych Kursach Ratowników Pierwszej Pomocy w międzynarodowym systemie nauczania IFACC. Ponadto podczas 10 wydarzeń plenerowych odbyły się m.in. pokazy instruktażu pierwszej pomocy oraz pokazy ratownicze.

Według szacunkowych danych zawartych w Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Poznaniu na 2023 r. w Poznaniu uzależnionych od alkoholu mogło być ok. 11 tys. osób, a osób pijących szkodliwie oraz ryzykownie od 27 tys. do 37 tys. osób. Ponadto na negatywne skutki alkoholizmu mogło być narażonych ponad 42 tys. osób z ich najbliższego otoczenia (dzieci, partnerzy życiowi, rodzice). Z powodu uzależnienia od alkoholu, według danych Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w 2022 r. (najnowsze dostępne dane) leczyło się w Poznaniu ok. 2,7 tys. osób (w tym ok. 1,1 tys. – po raz pierwszy), a z powodu nadużywania substancji psychoaktywnych – 2,8 tys. osób (w tym ok. 1,1 tys. – po raz pierwszy). Działania Miasta Poznania w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień dotyczyły m.in.:

• zlecenia funkcjonowania całodobowego Ośrodka dla Osób Nietrzeźwych – przyjęto 4,8 tys. osób;
• zapewnienia funkcjonowania w Szpitalu Miejskim im. F. Raszei: Ośrodka Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych – przyjęto 401 osób i Poradni Leczenia Uzależnień – udzielono 2,1 tys. porad;
• dofinansowania działań pn. „Na Trzeźwo” realizowanych przez Miejskie Centrum Interwencji Kryzysowej polegających m.in. na prowadzeniu dla osób uzależnionych i ich rodzin Hostelu Drugi Dom (w ciągu roku skorzystały 24 osoby), prowadzeniu całodobowego telefonu zaufania dla osób z problemem alkoholowym – Pomarańczowej Linii (678 połączeń) i Niebieskiej Linii (90 połączeń), świadczeniu usług profilaktycznych, w tym z elementami terapii (wzięło udział ok. 500 osób);
• sfinansowania działalności Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – m.in. obsłużono 1,3 tys. osób oraz zaopiniowano 597 punktów sprzedaży napojów alkoholowych;
• dofinansowania działalności Centrów Integracji Społecznej wspierających zatrudnienie osób uzależnionych od alkoholu lub zagrożonych uzależnieniem;
• dofinansowania programu pn. „Poradnictwo Specjalistyczne i Terapia” realizowanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie – m.in. skorzystało 550 rodzin;
• realizacji programów profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży integrujących psychoprofilaktykę z aktywnością sportową, polegających na prowadzeniu zajęć sportowo rekreacyjnych takich, jak: nauka pływania (4,2 tys. osób), „Poznańskie igrzyska młodzieży szkolnej” (I edycja – ponad 4 tys. uczniów, II edycja – ok. 5 tys. uczniów), wyjazdowe obozy sportowe (1,4 tys. osób), bezpłatne zajęcia nauki jazdy na łyżwach, nartach i snowboardzie (1,8 tys. osób) lub realizacji programów: „Sportowa młodość – trzeźwa przyszłość” (3,3 tys. osób), „Sportową manią walczymy z narkomanią” (5,1 tys. osób) czy też zajęć prowadzonych przez 33 poznańskie kluby i stowarzyszenia sportowe, dofinansowanych przez Miasto w ramach otwartego konkursu ofert w obszarze „Przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym” (10 tys. osób);
• realizacji przez wiele jednostek innych programów profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży takich, jak: „Wiem. Wybieram dobrze” (666 osób), programów profilaktyki uzależnień i rozwoju umiejętności społecznych obejmujących problem uzależnienia od alkoholu i narkotyków w poznańskich szkołach podstawowych oraz programu przeciwdziałania narkomanii skierowanego do uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych (8,9 tys. osób), programu przeciwdziałania narkomanii skierowanego do uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, realizowanego przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną nr 2 (1,5 tys. osób);
• realizacji przez całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze projektu pn. „Falochrony – projekt działań edukacyjno-profilaktycznych dla dzieci i młodzieży” (84 osoby), przez Centrum Wspierania Rozwoju Dzieci i Młodzieży „Klub” – programu terapeutyczno-wychowawczego „Ostoja” (405 osób), przez Centrum Wspierania Rodzin Swoboda – programu pn. „Wspomaganie rozwoju psychofizycznego dzieci z symptomami FASD, dzieci pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym oraz znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka uzależnienia od alkoholu” (32 osoby);
• kontynuacji projektu pn. „Poznań uzależniony od profilaktyki” (8 tys. osób);
• przeprowadzenia przez Komendę Miejską Policji w Poznaniu interwencji, podczas których ujawniono 5,6 tys. przypadków nieprzestrzegania zapisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi;
• zadań podejmowanych przez Straż Miejską Miasta Poznania polegających na zapewnieniu transportu dla 1,5 tys. osób w stanie upojenia alkoholowego, m.in. do Ośrodka dla Osób Nietrzeźwych.

Miasto od 2001 r. jest członkiem Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich, z którym współpraca w 2023 r. polegała m.in. na wymianie pomiędzy miastami członkowskimi doświadczeń i dobrych praktyk, a także udziale w konferencjach i szkoleniach dotyczących problemów i wyzwań zdrowotnych.