Profilaktyka i ochrona zdrowia

Podejmowane przez Miasto Poznań działania z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia miały na celu zwiększenie dostępu do badań, konsultacji i porad lekarskich. W tym celu realizowane były programy wieloletnie oraz projekty jednoroczne, jak również działania o charakterze akcyjnym (np. Białe Soboty). Programy zdrowotne ukierunkowane były przede wszystkim na zapobieganie lub wczesne wykrycie chorób, w tym chorób cywilizacyjnych (np. choroby układu krążenia, nowotwory). Ich adresatami były różne grupy odbiorców (np. dzieci i młodzież, seniorzy, osoby z grup ryzyka, zagrożone wykluczeniem społecznym).

Wśród programów skierowanych do dzieci i młodzieży kontynuowany był „Program profilaktyki zakażeń wywołanych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), w tym raka szyjki macicy, dla mieszkańców Poznania, na lata 2019–2023”. W jego efekcie w 2022 r. Miasto Poznań sfinansowało bezpłatne szczepienia dla 524 osób z roczników 2004–2009. W celu promocji i profilaktyki zdrowia psychicznego, oraz w odpowiedzi, m.in. na skutki pandemii COVID-19, konfliktu zbrojnego w Ukrainie, zrealizowano następujące projekty: „Konsultacje psychologiczne i psychiatryczne dla dzieci i młodzieży w wieku 14–20 lat zamieszkałych w Poznaniu i uczących się w poznańskich szkołach podstawowych i ponadpodstawowych” (skorzystało 175 osób), „Warsztaty edukacyjne dla poznańskich nauczycieli i kadry szkolnej z zakresu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży” (wzięło udział 150 osób). Dla dzieci uczęszczających do publicznych i niepublicznych placówek opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 zorganizowano konsultacje ze specjalistami, m.in. fizjoterapeutą, psychologiem, logopedą, pediatrą. Ich celem było wykrycie i podjęcie działań w kierunku eliminacji ewentualnych deficytów rozwojowych u dzieci.

Wsparcia udzielono 260 osobom przewlekle i nieuleczalnie chorym (w tym dzieciom), m.in. zapewniając wizyty domowe: lekarza, pielęgniarki, rehabilitanta, psychologa. Osobom niesamodzielnym, w szczególności powyżej 65. roku życia, zapewniono świadczenia usług Dziennego Domu Pomocy Medycznej dysponującego 25 miejscami, które funkcjonowały w ramach kontynuowanego projektu pn. „Usługi społeczne i opieka medyczna dla mieszkańców Poznania” (realizowanego w latach 2019–2022), współfinansowanego ze środków UE. Z usług tych skorzystało 29 osób, które na okres od 30 do 120 dni roboczych zostały objęte bezpłatną opieką wielodyscyplinarnego zespołu terapeutycznego oraz miały zapewnione wyżywienie i transport.

Seniorzy skorzystali z bezpłatnych szczepień przeciw grypie sezonowej w ramach „Programu profilaktyki zachorowań na grypę sezonową w populacji osób od 60. roku życia zamieszkujących miasto Poznań, na lata 2019–2023” (zaszczepiono 3,1 tys. osób). Seniorzy skorzystali m.in. z konsultacji, np. lekarskich, pielęgniarskich, psychologicznych oraz zajęć, np.: rehabilitacyjnych, edukacyjnych dotyczących zdrowia oferowanych przez ośrodki geriatryczno-gerontologiczne (udzielono ok. 1,7 tys. świadczeń dla ponad 600 seniorów). Działały także Punkt Opieki Farmaceutycznej – POF 70+ (z konsultacji dotyczących zażywanych leków i suplementów diety oraz ziół leczniczych skorzystało 280 seniorów) oraz realizowane było zadanie pn. „Miejska wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego” (dokonano ok. 80 wypożyczeń). W ramach projektów: „Środowiskowe Centrum Poprawy Zdrowia Psychicznego Osób Starszych”, „Dobrostan psychiczny”, „Zdrowy senior – aktywizacja i wsparcie osób 60+” zapewniono indywidualne poradnictwo psychologiczne oraz grupowe zajęcia terapeutyczne, jak również spotkania w formie wykładowo-warsztatowej aktywizujące poznawczo i ruchowo (skorzystało ok. 200 osób). Realizowany był program promocji i ochrony zdrowia pn. „Pakiet zdrowotny dla kombatantów poznańskiego czerwca 1956 r. na lata 2020–2022” (12 seniorów skorzystało z konsultacji z zakresu geriatrii i okulistyki oraz świadczeń rehabilitacyjnych).

Dla osób zagrożonych wykluczeniem ze względu na ubóstwo (np. osoby w kryzysie bezdomności, seniorzy) kontynuowano projekt pn. „Mobilny punkt pomocy medycznej”, z usług którego skorzystało 348 osób (w tym 120 osób wielokrotnie), a blisko połowę stanowiły osoby w wieku 60+.

W celu profilaktyki oraz wczesnego wykrycia chorób nowotworowych zrealizowano projekt pn. „Mobilny Punkt Badań Znamion Skórnych Dermatoskopem – profilaktyka chorób nowotworowych skóry dla mieszkańców Poznania” obejmujący badania (skorzystały 202 osoby) oraz warsztaty dotyczące profilaktyki raka skóry. W obszarze profilaktyki oraz wczesnego wykrywania chorób układu krążenia zrealizowano projekt pn. „Nie wiesz, nie reagujesz, tracisz szansę na zdrowie/udar – liczy się każda minuta – profilaktyka chorób układu krążenia dla mieszkańców Poznania – kontynuacja” (badaniami profilaktycznymi oraz działaniami edukacyjnymi objęto 422 osoby). Z kolei projekt pn. „Zrzucamy kilogramy” (wzięły udział 83 osoby) miał na celu wspieranie osób zmagających się z otyłością i cukrzycą poprzez m.in. udzielenie bezpłatnych konsultacji z dietetykiem, przeprowadzenie badań oraz zajęć fizycznych. Do kobiet w wieku 50+ skierowany był program pn. „Profilaktyka i wczesne wykrywanie osteoporozy wśród kobiet, zamieszkałych w Poznaniu, na lata 2021–2023” (wzięło w nim udział ponad 1 tys. kobiet, którym m.in. wykonano badanie densytometryczne szyjki kości udowej).

Funkcjonował także Punkt profilaktyki intymnej 24h. Udzielane w nim były bezpłatne konsultacje lekarskie i poradnictwo w zakresie chorób zakaźnych przenoszonych drogą płciową, higieny intymnej, antykoncepcji, konsultacje urologiczne i badania PSA, profilaktyczne badania mammograficzne lub USG piersi. Z usług punktu skorzystało ok. 3 tys. osób, w tym 218 cudzoziemców.

Kontynuowany był program pn. „Leczenie niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego dla mieszkańców miasta Poznania w latach 2021–2024”, w efekcie którego w 2022 r. urodziło się 67 dzieci (od rozpoczęcia pilotożowego programu w 2017 r. urodziło się łącznie 450 dzieci). Osobom od 18. do 40. roku życia, u których zdiagnozowano nowotwór, dedykowany był program pn. „Zabezpieczenie płodności na przyszłość u mieszkańców Poznania chorych onkologicznie na lata 2021–2023” (skorzystało 14 osób).

Przeprowadzono także wiele szkoleń udzielania pierwszej pomocy skierowanych do dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Wzięło w nich udział ok. 300 osób, w tym 15 osób wzięło udział w Certyfikowanych Kursach Ratowników Pierwszej Pomocy w międzynarodowym systemie nauczania IFACC.

Poznański Ośrodek Specjalistycznych Usług Medycznych realizował, dofinansowany ze środków UE – „Wielkopolski program rehabilitacji w POSUM”.

Według szacunkowych danych zawartych w Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Poznaniu na 2022 r., w 2022 r. w Poznaniu uzależnionych od alkoholu mogło być ok. 11 tys. osób, a osób pijących szkodliwie oraz ryzykownie – 27–37 tys. Ponadto na negatywne skutki alkoholizmu mogło być narażonych ponad 42 tys. osób z ich najbliższego otoczenia (dzieci, partnerzy życiowi, rodzice). Z powodu uzależnienia od alkoholu, według danych Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego (najnowsze dostępne dane za 2021 r.) leczyło się w Poznaniu ok. 2,4 tys. osób (w tym ok. 0,9 tys. – po raz pierwszy), a z powodu nadużywania substancji psychoaktywnych – 1,8 tys. osób (w tym ponad 0,6 tys. – po raz pierwszy).

Działania Miasta Poznania w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień od alkoholu dotyczyły m.in.:

• zlecenia funkcjonowania całodobowego Ośrodka dla Osób Nietrzeźwych – przyjęto 4,6 tys. osób;
• zapewnienia funkcjonowania w Szpitalu Miejskim im. F. Raszei: Ośrodka Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych (przyjęto 404 osoby) i Poradni Leczenia Uzależnień – udzielono 719 porad lekarskich oraz 1,3 tys. porad psychoterapeutycznych;
• prowadzenia dla osób uzależnionych i ich rodzin Hostelu „Drugi Dom” przez Miejskie Centrum Interwencji Kryzysowej – Hostel zapewniał 15 miejsc, z których skorzystały 33 osoby;
• sfinansowania działalności Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – Komisja przeprowadziła 1,3 tys. spraw oraz wydała 666 postanowień w sprawie lokalizacji punktów sprzedaży napojów alkoholowych;
• dofinansowania działalności Centrów Integracji Społecznej – ok. 100 miejsc wspierających zatrudnienie osób uzależnionych od alkoholu lub zagrożonych uzależnieniem;
• dofinansowania programu pn. „Poradnictwo Specjalistyczne i Terapia” realizowanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie – m.in. 150 rodzin skorzystało ze wsparcia dla rodzin z dziećmi z problemem uzależnienia i przemocy;
• realizacji programów profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży, w tym np. działań integrujących psychoprofilaktykę z aktywnością sportową, polegających na prowadzeniu zajęć sportowo-rekreacyjnych, m.in. takich, jak: nauka pływania (4,5 tys. osób), „Poznański Animator Sportu Szkolnego” (700 osób), „Poznańskie igrzyska młodzieży szkolnej” (4 tys. osób), sportowa rywalizacja dla studentów (2,5 tys. osób), wyjazdowe obozy sportowe (1,3 tys. osób); programu pn. „Sportowa młodość – trzeźwa przyszłość” (3 tys. osób); programu pn. „Wiem. Wybieram dobrze” (ponad 500 osób), programu pn. „Dopalacze niszczą życie” (5,2 tys. osób), programu pn. „Sportową manią walczymy z narkomanią” (2,6 tys. osób);
• realizacji przez całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym (56 osób) oraz przez Centrum Wspierania Rozwoju Dzieci i Młodzieży „Klub” programów terapeutyczno-wychowawczych: „Ostoja” (60 osób), „Wspomaganie rozwoju psychofizycznego dzieci z symptomami FASD, dzieci pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym oraz znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka uzależnienia od alkoholu” (27 osób);
• przeprowadzenia przez Komendę Miejską Policji w Poznaniu interwencji, podczas których ujawniono 7,3 tys. przypadków nieprzestrzegania zapisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi;
• zadań podejmowanych przez Straż Miejską Miasta Poznania polegających na zapewnieniu transportu dla ok. 700 osób w stanie upojenia alkoholowego, m.in. do Ośrodka dla Osób Nietrzeźwych; zapewnieniu porządku publicznego zakłócanego przez 500 osób oraz pomoc 100 osobom w kryzysie bezdomności;
• prowadzenia całodobowego telefonu zaufania dla osób z problemem alkoholowym – w tym Pomarańczowej i Niebieskiej Linii – przez Miejskie Centrum Interwencji Kryzysowej (przeprowadzono ponad 800 rozmów);
• dofinansowania zadań publicznych realizowanych przez podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych (80 umów, w tym 29 wieloletnich);
• realizacji 4. edycji projektu pn. „Poznań uzależniony od profilaktyki” (działania skierowane do: 7 tys. uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, 350 nauczycieli, 700 rodziców), w ramach którego zorganizowano także konferencję
  pn. „Współczesne wyzwania w zakresie działań na rzecz lokalnych problemów HIV i AIDS” (ok. 100 uczestników).

Miasto Poznań, będąc członkiem Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich, uczestniczyło w „Programie Zdrowe Miasta”, w ramach którego realizowane były zadania umacniające zdrowie, promujące zdrowy styl życia, zapobiegające wielu schorzeniom i ukierunkowane na wczesne ich wykrywanie. W 2022 r. Miasto Poznań zorganizowało XXIX Konferencję Zdrowych Miast Polskich pn. „Zdrowie w okresie postpandemii: jak pandemia wpłynęła na nasze samopoczucie”, która zgromadziła ok. 60 uczestników.